Basic HTML Version
88
Boru
Türkiye’de çelik boru üretimi ilk olarak Sümerbank’ın Alman Man-
nesmann ortaklığı ile 1957’de İzmit’te kurduğu fabrikada başlamıştır.
Bunu 1958’den itibaren diğer Türk yatırımcılar takip etmiştir. Sek-
törün ilk atılımı 1980’li yılların ilk yarısında meydana gelmiştir. Türk
ekonomisinin dış ticarete açılmasıyla çelik boru ihracatındaki önemli
artışlar sektöre büyük bir ivme kazandırmıştır. 2000’li yılların başında
sektöre yapılan yatırımlar ve yabancı sermaye girişleri ile sektör ikin-
ci büyük büyümesini yaşamıştır. Türkiye çelik boru sektörü mevcut
durumuyla; yaklaşık 8.000 kişinin istihdam edildiği ve düzenli olarak
üretim gerçekleştiren 30 firmanın faaliyet gösterdiği önemli bir sa-
nayi koludur.
Türkiye çelik boru sektörü; üretim kapasitesi, ürün kalitesi ve maliyet
yapısı itibariyle ihracat kabiliyeti çok yüksek olan bir sektördür. Sek-
törde üretilen ürünlerin, küresel ekonomik konjonktüre bağlı olarak,
% 45-50’si ihraç edilmektedir.
Sektörün hammadde ihtiyacı yurtiçindeki yassı çelik üreticilerinden
ve ithalat yoluyla ağırlıklı olarak Ukrayna, Rusya ve Avrupa Birliği
ülkelerinden tedarik edilmektedir. Sektörde faaliyet gösteren tesis-
lerin mülkiyeti özel sektöre ait olup, üreticiler genellikle Marmara,
Akdeniz ve Karadeniz bölgelerinde yoğunlaşmışlardır. Sektörde çalı-
şanların % 75’i mavi yakalı, kalan % 25’i ise beyaz yakalıdır. Sektörün
mevcut kapasitesi talebin çok üzerinde olup 6 Milyon ton civarındadır.
Kapasite kullanımoranları ise son yıllarda % 60-70 seviyelerinde ger-
çekleşmektedir.
Türkiye çelik boru sektörü; üretim kapasitesi, bilgi ve tecrübe birikimi,
teknoloji ve altyapısı ile her türlü çelik borunun üretimini gerçekleşti-
rebilecek durumdadır. Otomobil sanayisinde kullanılan hassas çekme
soğuk çekme borulardan, petrol sanayisinde kullanılan kuyu borula-
rına ve doğalgaz, petrol, enerji nakil hatlarında kullanılan büyük çap-
lı, yüksek özellikli borulara kadar her türlü boru üretilmekte ve ihraç
edilmektedir. 2012 yılı üretim verilerine göre; Türkiye’de üretilen çelik
boruların yaklaşık%70’lik bölümünü küçük ve orta çaplı borular, kalan
% 30’unu ise büyük çaplı borular oluşturmaktadır.
Üretimyöntemlerine göre ise Türkiye çelik boru üretiminin tamamına
yakınını dikişli borular oluşturmaktadır. Türkiye’de dikişli boru üre-
tim teknolojisi, sürekli gelişmiş ülkelere yapılan ihracatın da etkisiyle
önemli seviyelere gelmiştir. Türkiye’de dikişsiz çelik boru teknolojisi
ise iç talebin az olması ve ihracatta rakip ülkelerle rekabet edebil-
me şansının düşük olması sebebiyle gelişmemiştir. Yüksek yatırım
maliyetleri sebebiyle dikişsiz çelik boru ile ilgili olarak kısa vadede
Türkiye’de bir yatırım beklenmemektedir. Dikişli çelik borularda ise
modernizasyon, ürün çeşitlendirme, kalite artırımı ve kapasite yatı-
rımları devam etmektedir.
Dünya çelik boru üretimi 2002 yılında dikişli ve dikişsiz olmak üzere
toplam olarak 58,6 Milyon tondur. 2011 yılında ise son 10 yılda iki katı
aşan bir artışla 124,4 Milyon tona erişmiştir. 124,4 Milyon tonluk üre-
timin 82,5 Milyon tonu Asya ülkeleri tarafından gerçekleştirilmiştir.
Dünya çelik boru üretiminin % 65’i dikişli borular, % 35’i dikişsiz bo-
rulardan meydana gelmektedir.
Yıllar Demir-Çelik* Plastik** Bakır*** Alüminyum****
2008
106.718.475 19.206.085 12.484.495
3.534.506
2009
70.851.401 15.769.814 7.895.392
2.148.727
2010
75.846.886 18.048.102 10.451.588
2.634.262
2011
96.235.387 21.572.302 12.249.385
3.039.591
2012
96.490.019 21.242.567 11.079.614
2.902.258
Kaynak: International Trade Center
*7303-7304-7305-7306-7307 / **3917 / ***7411-7412 / ****7608-7609 GTİP numaralı
malzemeler
DÜNYA BORU VE BORU BAĞLANTI PARÇALARI İHRACATI
(2008-2012) (Bin USD)
2012 Yılı
Sektör
Profili
Demir-
Çelik
Boru
Plastik Bakır
Alüminyum
Firma Sayısı
30
400
U
U
İstihdam
8.000
U
U
U
Üretim
4,25
Milyon ton 700 Bin ton
U
U
Tüketim
2,5
Milyon ton
U
U
U
İhracat
1,881
Milyon USD
842,9
Milyon USD
124,0
Milyon USD
47,3
Milyon USD
İthalat
789,1
Milyon USD
211,8
Milyon USD
174,9
Milyon USD
52,4
Milyon USD
U: Ulaşılamadı