24
|
TÜRK YAPI SEKTÖRÜ RAPORU 2015
Dünya Ekonomisinde Büyüme Yavaşladı
2015 yılında dünya ekonomisinde büyüme yavaşlamıştır. Dün-
ya ekonomisi 2014 yılında % 2,7 büyüme gösterdikten sonra 2015
yılında % 2,5 büyüme gerçekleşmektedir. 2015 yılına daha yük-
sek bir büyüme beklentisiyle girilmesine karşın jeopolitik gelişme-
ler, Batı-Rusya gerginliği, küresel mali piyasalardaki oynaklıklar ile
özellikle Çin ve emtia ihracatçısı gelişen ülkelerin ekonomilerinde-
ki yavaşlama dünya ekonomisindeki büyümenin beklentilerin al-
tında gerçekleşmesine yol açmıştır. 2015 yılı dünya ekonomisinde,
gelişmiş ülkelerde büyümenin toparlandığı, gelişen ülkelerde ise
büyüme performansının yavaşladığı bir yıl olarak geride kalmıştır.
2015 yılında dünya ekonomisinde öne çıkan unsur gelişmiş
ülkelerde büyümenin toparlanması, buna karşın gelişen ülkeler-
de büyümenin zayıflaması olmuştur. ABD ekonomisinde büyüme
% 2,5 ile hızlanmıştır. Euro bölgesi ve Avrupa Birliği’nde büyüme
uzun süre sonra toparlanmıştır. Avrupa Birliği’nde % 1,9 büyüme-
ye ulaşılmıştır. Japonya 2014 yılındaki resesyon ardından 2015 yı-
lında yeniden büyümüştür. İngiltere ve Kanada’da ise büyüme za-
yıflamıştır. Buna bağlı olarak 2015 yılında gelişmiş ülkeler % 1,9
büyüme gerçekleştirmiş olacaktır.
Çin ve Gelişen Ülkelerde Büyüme Yavaşladı
2015 yılında Çin ekonomisinde yaşanan dönüşümün etkileri,
ABD Merkez Bankası’nın faiz artışı sürecine girmesi, enerji ve em-
tia fiyatlarında keskin düşüşler ile jeopolitik gelişmeler gelişen
ülkelerin ekonomik performanslarını zayıflatmıştır. Çin ekonomi-
si yıl boyunca büyümeyi destekleyecek önlemler uygulamasına
rağmen % 6,9 büyüyebilmiştir. Petrol ve emtia fiyatlarındaki ge-
rilemeler sonucu bu ürünlerin ihracatçısı gelişen ülkeler olumsuz
etkilenmiştir. Rusya ekonomisi % 3,7 küçülmüştür. Brezilya ise
% 3,8 küçülme yaşamıştır. Tüm bunlara bağlı olarak gelişen ülke-
ler 2015 yılında 2014 yılının altında ve % 4,0 büyümüştür.
Dünya Mal Ticaretinde Keskin Daralma Yaşandı
Dünya ekonomisindeki yavaşlamaya bağlı olarak dünya tica-
reti 2012, 2013 ve 2014 yıllarında zayıf bir performans göster-
dikten sonra 2015 yılında da değer bazında önemli ölçüde da-
ralmıştır. Dünya mal ticaretindeki keskin daralma enerji, emtia
ve ticarete konu olan nihai malların fiyatlarındaki hızlı düşüşten
kaynaklanmıştır.
2015 yılında dünya mal ticaretinin miktar bazında % 2,8 ge-
nişlemesine karşın değer bazında % 9,6 küçüldüğü ve 16,65 Tril-
yon USD'ye gerilediği öngörülmektedir. Dünya mal ticaretine ko-
nu olan tüm emtia fiyatlarında 2015 yılında önemli gerilemeler
yaşanmasıyla birlikte dünya mal ticareti değer bazında küresel
kriz sonrası en keskin daralmasını yaşamıştır.
Dünya mal ticaretinde daralma ihracat olanaklarını sınırla-
makta ve küresel ölçekte rekabeti daha da arttırmaktadır. Önem-
li ihracatçı bölgelerin ve ülkelerin ihracatları da bundan etkilen-
mektedir.
Küresel Para Politikaları Belirleyici Oldu
2015 yılında gelişmiş ülke merkez bankalarının ve özellikle
ABD Merkez Bankası’nın para politikaları belirleyici olmuştur.
ABD Merkez Bankası parasal genişleme programını 2014 yılın-
da sona erdirdikten sonra 2015 yılı sonunda da faiz oranlarını ar-
tırmaya başlamıştır. ABD’de faiz oranlarının artışıyla birlikte ABD
USD'yi son 10 yılın en güçlü seviyesine yükselmiştir. Avrupa Bir-
liği’nde ise ekonomik büyümenin ivme kazanmasına rağmen def-
lasyon riskinin sürmesi nedeniyle yeni parasal genişleme önlem-
leri alınmıştır.
Japonya Merkez Bankası da genişletici önlemlerini yıl boyun-
ca sürdürmüştür. Gelişen ülkelerde ise Rusya ve Brezilya daha
sıkı para politikasına geçerken, Çin Merkez Bankası daha geniş-
letici bir para politikası uygulamaya başlamıştır. Ülkelerin para
politikası uygulamaları küresel mali piyasalarda oynaklıkları art-
tırmıştır.
USD Güçlenirken Petrol Fiyatları ile Diğer Emtia
Fiyatları Geriledi
2015 yılında ABD Merkez Bankası’nın genişletici para politi-
kasını sona erdirmesinin ardından faiz oranlarını artırmaya başla-
masıyla birlikte USD tüm para birimleri karşısında güçlenmiştir.
Euro-USD paritesi yıl ortalaması 1,11, yıl sonunda ise 1,09 ol-
muştur. Yıl genelinde gelişen ülke para birimleri USD karşısında
önemli ölçüde değer kaybetmiştir.
2015 yılında petrol fiyatlarında ve diğer emtia fiyatlarında
önemli düşüşler yaşanmıştır. ABD USD'sinin güçlenmesi, Çin
ekonomisindeki yavaşlama ve enerjide güç oyunları petrol ve
emtia fiyatlarının gerilemesine neden olmuştur. Kıymetli maden,
metal ve soft emtia fiyatları da düşmüştür. En keskin düşüş ise
petrol fiyatlarında ortaya çıkmıştır. Siyasi ve enerji–politik gerek-
çelerin de öne çıkmasıyla birlikte petrol fiyatlarında sert düşüş-
ler yaşanmıştır.
