İNŞAAT MALZEMELERİ SANAYİSİ › Demir-Çelik
|
161
2016 YILI SEKTÖR PROFILI
ÇELIK
Firma Sayısı
23 (DÇÜD üyesi)
İstihdam (DÇÜD Üyesi İşyerleri)
200.000 (34.000)
Üretim
36.880 Bin Ton
Tüketim
34.070 Bin Ton
İhracat
16.900 Bin Ton
İthalat
10.900 Bin Ton
Kaynak: Türkiye Çelik Üreticileri Derneği
TÜRKIYE ÇELIK ÜRETICILERI DERNEĞI (TÇÜD)
1970 yılında, öncelikle Türk Demir-Çelik Sanayisini gelişmiş
ülkeler seviyesine çıkarmak, dünyadaki gelişmelere her yönden
ayak uydurabilecek bir yapıya kavuşturmak, Türkiye ve dünya de-
mir-çelik sektörü ile ilgili istatistiki bilgileri toplamak ve yaymak,
üyelerinin karşılaştığı sorunları tartışmak, çözüm üretmek ve
çözmek için gerekli tüm yasal yollara başvurmak, çalışmalarının
sonuçlarını ilgili kamu ve özel sektör kuruluşlarına ve kamuoyu-
na iletmek maksadıyla kurulmuş bulunan Türkiye Çelik Üreticile-
ri Derneği, söz konusu tarihten bu yana, kuruluş amacı istikame-
tinde faaliyetlerini sürdürmektedir. 2016 yılında gerçekleştirdiği
33,2 milyon tonluk ham çelik üretimi ile Türk çelik sektörü, dün-
yanın 8., Avrupa’nın ise 2. en büyük ham çelik üretimi gerçekleş-
tiren sektörü konumunda bulunmaktadır.
Yurtiçinde İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği (İMSAD)
ve Yapı Araştırma Derneği (İTBAK) gibi sivil toplum kuruluşla-
rının üyesi olan derneğimiz, yurtdışında ise Dünya Çelik Derneği
(worldsteel), Avrupa Çelik Derneği (EUROFER) ve OECD nezdin-
de Türk çelik sektörünü temsil etmektedir.
Ham çelikten mamul üreten kuruluşlar, 35.000 civarında ki-
şiye doğrudan istihdam sağlamaktadır. Diğer çelik kuruluşları ve
dolaylı istihdam ile birlikte, sektörün toplam istihdamının 200
bin kişinin üzerinde olduğu tahmin edilmektedir. Sektör çalışan-
larının dağılımına bakıldığında, entegre tesislerde toplam çalışan
sayısının % 28’i, elektrik ark ocaklı tesislerde ise % 25’i beyaz ya-
kalı çalışanlardan oluşmaktadır.
Kapasite ve Üretim Bilgileri
1980 yılında 4,2 milyon ton olan Türkiye’nin ham çelik üretim
kapasitesi, 1990 yılında 11,3 milyon ton, 2000 yılında 19,8 milyon
ton seviyelerine ulaşmıştır. Özellikle 2006 yılından sonra artan
yassı ve yapısal çelik üretimine yönelik yatırımlar sayesinde, Tür-
kiye’nin ham çelik kapasitesi, 2006 yılındaki 27,7 milyon ton sevi-
yesinden 50,4 milyon ton seviyesine yükselmiştir.
2015 yılı itibarıyla, 50,4 milyon tonluk ham çelik kapasitesi-
nin %77 oranındaki, 38,7 milyon tonu elektrik ocaklı (EO) tesisle-
re, %23 oranındaki, 11,7 milyon tonu ise entegre tesislere (BOF)
aittir. Son yıllarda, piyasalardaki olumsuz koşulların da etkisiyle
Türkiye’nin çelik üretim kapasitesindeki artışın durma noktasına
geldiği gözlenmektedir. Ham çelik kapasitesinin, geçmiş yıllara
kıyasla yavaşlayarak da olsa, önümüzdeki yıllarda artış eğilimini
sürdürmesi beklenmektedir.
Global piyasalarda yaşanan problemlerdeki artışa paralel
olarak, son yıllarda büyüme eğilimi yavaşlayan ve geçici verilere
göre 2016 yılında % 0,1 gibi oldukça düşük sayılabilecek bir oran-
da artış gösteren Türkiye’nin ham çelik üretim kapasitesi, 50,4
milyon tondan 50,5 milyon tona yükselmiştir. Kapasitedeki ar-
tışın yavaşlamasında; 2013-2016 döneminde dünya çelik sektö-
ründeki atıl kapasitelerin çelik fiyatlarının üzerinde oluşturduğu
baskı ve uluslararası piyasalarda yaşanan sıkıntılar yanında, dam-
pingli ihracat faaliyetlerinin artması, bazı ülkelerdeki devlet des-
teklerinin adil rekabeti zedelemesinin yol açtığı ihracattaki düşüş
ve ithalattaki artış etkili olmuştur. Piyasadaki elverişsiz koşullar,
geleceğe ilişkin beklentilerdeki belirsizlikler ve başlatılması he-
deflenen bazı yatırımlardan son anda vazgeçilmesi de kapasite
artışının düşüş eğilimine girmesinde önemli bir rol oynamıştır.
Kapasitedeki artışın sınırlı da olsa devam etmesine karşılık, üreti-
min gerilemesi nedeniyle kapasite kullanım oranı yavaşlama eği-
limini sürdürmüştür.
Ham çelik üretimi ise 2012-2015 yılları arasında gerçekleşen
% 12 civarındaki düşüşün ardından, 2016 yılında yeniden büyüme
eğilmine girmiş ve % 5,3 oranında artışla 33,2 milyon tona ulaş-
mıştır. Ancak halen sektör 2012 yılındaki üretiminin % 7,5 oranın-
da gerisinde bulunmaktadır. Üretimdeki artış sayesinde sektörün
kapasite kullanım oranı 4 puan artışla % 66 seviyesine yükselmiş-
tir. Ancak buna rağmen, sektörde kurulu bulunan 18 milyon ton
kapasite değerlendirilememiş, atıl durumda kalmıştır.
Yurtiçi Talep ve Tüketim Bilgileri
2009 yılındaki krizden sonra ilk kez 2014 yılında % 1,7 oranın-
da gerileyen Türkiye’nin görünür nihai çelik tüketimi, 2016 yılında
34,5 milyon tona ulaşmıştır. 2016 yılında, genellikle inşaat sektö-
rü tarafından kullanılmakta olan uzun ürünlerin tüketimi % 0,5
2012
2013
2014
2015
2016* 2016-2015 (%)
2016-2012 (%)
Kapasite
49.035
49.239
50.213
50.439
50.489
0,1
3
Üretim
35.885
34.654
34.035
31.517
33.186
5,3
-7,5
KKO %
73
70
68
62
66
TÜRKİYE HAM ÇELİK KAPASİTE VE ÜRETİMİ (BIN TON)
Kaynak: Türkiye Çelik Üreticileri Derneği
* Tahmini
