Güneydoğu Anadolu evleri içerisinde farklı bir yeri bulunan Urfa’nın tarihi evlerini kurtarmak için valilik harekete geçti. Yüzyıllardan beri bölgede süregelen mimari geleneğe dayanan evlerinin kiminin restorasyonu devam ediyor, kiminin ise çalışmalarına ivme kazandırmak için gayret ediliyor.
Gerek malzeme seçimi ve gerekse plan uygulaması yönünden Urfa evlerinde ve evlerin oluşturduğu sokak görünümlerinde iklimin büyük etkisi görülüyor. Kalker taşından yapılmış kalın duvarların ve tonoz örtülü toprak damların kullanılmasıyla yaz aylarının gölgede 45-47 dereceye kadar varan sıcaklığı büyük ölçüde hafifletilmiş, sokakların dar, duvarların yüksek tutulmasıyla da hemen hemen günün her saatinde güneşte yanmadan yürünebilecek gölgelik kesimler elde edildiği tarihi evleri yeniden canlandırmak için Şanlıurfa Valisi Yusuf Yavaşcan kolları sıvadı.
Restorasyonu gerçekleşecek tarihi evlerden biri de Akyüzler Konağı. Bir süre önce tarihi Narlı evini kurtaran Şanlıurfa valiliği, geçmişi 1867 yılına dayanan konağın restore edilip korunması ve buradaki tarihin yeniden canlandırılması için mülk sahiplerinin ikna çabaları sonuç verdi. Valiliğe müracaat eden Akyüzler ailesinin iki ileri geleni Şanlıurfa Valisi Yusuf Yavaşcan ile görüşerek hiçbir maddi beklenti içinde olmadan konağı devredeceklerini bildirdi.
Akyüzler konağının restorasyon çalışmalarını ise onursal başkanlığını Vali Yavaşcan’ın yaptığı Şanlıurfa Kültür, Eğitim, Sanat ve Araştırma Vakfı (ŞURKAV) üstlendi. Vali Yavaşcan, Akyüzler konağının en kısa zamanda kültür hizmeti vermeye başlayacağını söyledi. Ata yadigarı konaklarını valiliğe hiçbir ücret talep etmeden devreden Akyüzler ailesini tebrik ettiğini hatırlatan Vali Yusuf Yavaşcan, Halil ve Halis Akyüz kardeşlerin konağın restorasyon sonrasında birlikte çay içme teklifine de sıcak baktı. Halil ve Halis Akyüz kardeşler, konağın bir benzerinin daha Türkiye’de olmadığını buna benzer bir konağın İtalya’da olduğunu duyduklarını aktardı.
Akyüzler Konağı
Ellisekiz Meydanı doğusuna yakın Tarakçılar Sokakta yer alan tarihi ev, haremlik ve selamlık Urfa evlerinin anıtsal örnekleri. Sokak tarafından büyük bir kapıyla girilen selamlık bölümü küçük ve teşkilatsızdır. Selamlıktan ikinci bir kapıyla geçilen haremlik bölümü insanı büyüleyecek derecede güzel ve teşkilatlıdır. Kare avlunun kuzey cephesi iki katlı olup her iki kat da ortada bir eyvan, yanlarda birer oda planında düzenlenmiş.
Eyvanlar ikişer sütunla ve sakallı kemerlerle üçer göze ayrılıyor. Alt kattaki eyvan ve odalar tonozlu, üst kattakiler ise bağdadi tekniğinde tekne ve oval kubbe tavanlı olup dıştan çatı ile örtülü görünümü mimari açıdan yapının zenginliğini gösteriyor. Üçgen alınlıklı çatı ise bu sıralar çok harap bir durumda olduğundan ikinci kat kullanılmıyor. Avlunun kuzey tarafı tek katlı. Ortada eyvan ve yanlarında birer oda bulunuyor. Sokak kapısı üzerindeki kitabeden evin H. 1284 (M. 1867) tarihinde inşa edildiği anlaşılıyor.