Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği (GYODER)’in,
gayrimenkul sektörünün 2010 yılını değerlendirdiği ve
2011 yılı beklentilerini paylaştığı yıl sonu toplantısı bugün
gerçekleştirildi. Toplantıda ayrıca ‘2010 Yılı 3. Çeyrek Türkiye ve
Dünya Gayrimenkul Sektör Raporu’na ait bilgiler de detaylarıyla
aktarıldı.
Toplantıda GYODER Başkanı Turgay Tanes, 2009 senesinden bu
yana hazırladıkları raporların temel amacını; sektöre değer katmak, düzenli veri
girişi ile sektöre dair verileri düzenli hale getirerek geniş bir veri tabanı
oluşturmak şeklinde tanımladı. Hazırlanan raporlar kapsamında Türkiye ve dünya
değerlendirmelerine yer verdiklerini, bu sayede karşılaştırmalı bir analiz
imkanı sunduklarını ifade eden Tanes, “Hazırladığımız raporlar,
gerçekleştirdiğimiz fuarlar, zirveler, eğitimler büyük bir ilgiye mazhar
olmaktadır. 2009 yılından bu yana hazırladığımız bu raporlar gayrimenkul
sektöründe bir referans noktası haline gelmiştir. Resmi verilerin ve sayısal
göstergelerin güncel olarak sunulduğu çalışmalarımız ile sektörümüz için çok
önemli bir veritabanı elde etmiş bulunuyoruz” dedi.
“Gelişmiş
ülkeler ve Avrupa ekonomilerinde kırılgan bir büyüme
var”
Konuşmasında gelişmiş ülkelerdeki büyüme performansında
meydana gelen zayıflamaya, kamu borç sorununa ve bu durumun yarattığı finansal
istikrarsızlıklara dikkat çeken Tanes, “Gelişmiş ülkeler ve Avrupa
ekonomilerinde kırılgan bir büyüme var. Bu da Türkiye ve Türkiye benzeri
ülkelere olan ilginin artmasına neden oluyor. Özellikle Avro bölgesindeki
büyümenin bu süreçte güven vermediğini belirtmek lazım” dedi. Ayrıca Türkiye’nin
çok sağlam bir finansal sisteme sahip olduğunu da sözlerine ekleyerek
Türkiye’nin kamu borcunun oldukça düşük olduğunu ifade etti.
“2011 yılı ise istikrarlı büyüme dönemi adını
veriyoruz”
Genel verilerden sonra ekonomi ve inşaat sektörü
bağlamında süreci değerlendiren Tanes, “2009 senesi tam bir kriz dönemiydi ve
ekonomi yüzde 4,7 oranında daralırken inşaat sektörü yüzde 16,3 oranında
küçüldü. Normalleşme süreci olarak tanımladığımız 2010 senesinde ise, Türk
ekonomisinin yüzde 7,5 oranında inşaat sektörünün yüzde 16,17 oranında
büyüyeceğini tahmin ediyoruz” dedi. 2011 yılını ise ‘istikrarlı büyüme dönemi’
şeklinde tanımladıklarını aktaran Tanes, 2011 yılında ekonominin yüzde 5
büyümesi halinde inşaat sektörün yüzde 8-10 arasında büyümesini öngördüklerini
belirtti.
Konuşması sırasında fiili inşaatın genel istihdama katkısının
yüzde 6 civarında olduğunu söyleyen Tanes, çimento, cam, tuğla gibi inşaat
sektörüne girdi veren imalat sanayi de ele alındığında genel istihdama
katkısının yüzde 10 civarında olduğunu aktardı. Buna bağlı olarak inşaat
sektörünü, genel işsizlik oranları, enflasyon oranları, para politikaları ve
faiz, cari açık dengesi ve finansmanı başlıkları altında değerlendiren Tanes, bu
anlamda en fazla dikkat edilmesi gerekilen başlığın Cari açık dengesi ve
finansmanı olduğunu söyledi ve şöyle devam etti: “2010 yılı sonunda 40 milyar
dolarlık cari açık verdik. 2011 yılında cari açık en az 45 milyar dolar olacak.
Cari açık, 2011 yılı için olumsuz görünen tek
gösterge”.
“Türkiye, gayrimenkul fiyatları ve finansal sistemin
yapısı itibari ile balon riski en az olan ülke”
Gelişmiş
ülkelerin konut sektöründe sıkıntının devam ettiğine dikkat çeken Tanes, inşaat
sektörü ve faaliyetlerinin küçüldüğünü, bu anlamda da gayrimenkul değerlerinde,
yatırımlarında ve finansmanında durağanlık olduğunu belirtti.
Gelişen
ülkelerin gayrimenkul varlık fiyatlarındaki artışın balon endişesi yarattığına
dikkat çeken Tanes, “Bu noktada Türkiye’yi ayırıyoruz. Türkiye gayrimenkul
fiyatları ve finansal sistemin yapısı itibari ile balon riski en az olan ülke.
2004-2006 yılları arasında arzın yetersizliği nedeniyle bir anda yukarıya çıkan
konut fiyatları, inşaat sektörünün hızlı hareket ederek arza başlamasının
etkisiyle balon etkisini hemen hemen ortadan kaldırdı” dedi.
2010 senesi
için ABD ve AB konut ve ticari gayrimenkul piyasasını zayıf ve durağan olarak
yorumlayan Tanes, 2008 senesinin 4.çeyreğinden 2010 senesinin 4.çeyreğine kadar
bu anlamda bir artış görülmediğini aktardı.
Global gayrimenkul 2011 beklentileri
Konuşmasında
gelişmiş ülkelerde konut piyasasının baskı altında kalmaya devam edeceğini
öngören Tanes, gayrimenkul finansman sisteminde sıkıntı yaşanabileceğini ifade
etti. Gelişen ülkelerin gayrimenkul piyasalarında ise aşırı ısınma ve fiyat
balonlarına karşı hassasiyet nedeniyle çeşitli önlemler almalarının beklendiğini
belirten Tanes, Türkiye’de gayrimenkul varlık fiyatları seviyesi ve finansal
kurumların taşıdıkları yükümlülükleri itibarıyla balon riskinin en az olduğu
ülke olduğunu söyledi. Tanes, “Gelişmiş ülkelerde alınan ilave önlemler ile
birlikte 2011 yılında kalıcı ekonomik büyümenin sağlanması hedefleniyor” dedi.
2010 gayrimenkul değerlendirmesi
Ekonomik
canlanma, tüketici güveninde artış ve dinamizmin 2010 senesinde konut sektörünü
canlı kıldığına dikkat çeken Tanes, 2008 senesinde 504 bin yapı ruhsatı
verildiğini, bu sayının 2010 yıl sonu itibariyle 550-6000 bin arası olmasının
beklendiğini belirtti.
Konuşmasında tapu kaynaklı konut satışlarına da
değinen Tanes, 2009 senesinde 532 bin adet tapu satışı yapıldığını, 2010
senesinin ilk 9 ayında bu sayının 259 bin olduğunu aktardı. Bu kayıtların toplu
satışları kapsadığını belirten Tanes, son 2 senedir yüksek hacimli marka
projelerin yapıldığını ve tüketicilerin bu tip projelere yöneldiğini ifade
ederek tamamlanmayan projelerin tapuya kayıtlı olmadığına dikkat çekti ve
ekledi; “Konut satışlarında problem var denemez”.
Yıllık konut talebinin
650-700 bin civarında olduğunu da anlatan Tanes, konut fiyatlarının ve kiraların
bu dönemde durağan kaldığına vurgu yaparak 2011 yılında konut fiyatlarının
sınırlı bir şekilde artacağını öngördüklerini ifade etti.
Ofis talebine
de değinen Tanes, Ümraniye, Tuzla, Topkapı civarında yeni ofis binalarının
yapılıp yer yer kiralandığını aktararak MİA dışı alanlarda ofis arzı
genişlediğini söyledi. Tanes ayrıca, “Yabancı şirketlerin ofis kiralama talebi
artış gösterebiliyor” dedi.
Lojistik alan talebi bakımından çok fazla
canlılık, gelişme görülmediğini dile getiren Tanes, Perakende sektöründe yaşanan
canlanma üzerine kiralama yönünde kademeli bir artış olduğunu, bu kademeli
artışın 2011 senesinde de devam etmesini öngördüklerini söyledi. Tanes, “AVM
konusunda niş bir yatırım ve bir tema oluşturmak ve bu tema çerçevesinde
ziyaretçi sayısı arttırmak ön plana çıktı” dedi.
GYODER’in
rakamsal olarak 2011 öngörüleri şöyle:
Ekonomik
büyüme: yüzde 5 Enflasyon:
yüzde 6.5-7.0 Merkez Bankası Faiz Oranı:
yüzde 6.0-7.0 Konut kredi Faiz Oranı Aylık Ortalama:
yüzde 0.9 Konut Kredileri: yüzde 20
Büyüme Konut Kredileri: 68 Milyar TL
İnşaat
Sektörü Büyüme: yüzde 8.0-10.0 Konut Yapı Ruhsatları
Artış: yüzde 10 Konut Fiyatları ve
Kiralarında Sınırlı Artış Ticari gayrimenkul
Yatırımlarından yüzde 8-10 Büyüme
Ticari Gayrimenkul Kiraları Sınırlı-Makul
Artış
GYODER ve REIDIN.com’dan Türkiye’de bir ilk
Konut ve ofis sektörlerine ilişkin farklı tip ve içeriklerinde
özel gösterge endekslerinin oluşturulması konusunda GYODER ve REIDIN.com’un
işbirliği içerisinde olduğunu söyleyen Tanes, Haziran ayından bu yana
çalıştıklarını ve yeni bir konut endeksi oluşturduklarını söyledi.
Tanes
sözlerine şöyle devam etti:
“Amacımız; öncelikle sektörde herkesin kabul
ettiği bir bilgi kaynağı oluşturulması, daha şeffaf ve okunabilir bir veri
tabanı hazırlayarak kamuoyunun yanlış bilgilendirilmesi önlemek istiyoruz. Bu
ortaklık sonucu ‘Yeni Konut Fiyat Endeksi’, ‘Tüm Konut Fiyat Endeksi’ ve ‘Ofis
Endeksi’ tamamlandı”.
2011 Ocak ayında ilk sonuçlarının paylaşılacağını
söyleyen Tanes, her ay konut endeksi, 3 ayda bir ofis endekslerini
açıklayacaklarını aktardı.