Denizli’de bir ilanın ortaya çıkardığı gerçek ‘devletin başladığı bir iş yıllarca bitmez’ şeklindeki görüşü doğruluyor.1969 yılında Buldan ilçesinde yaşanan 4,9 büyüklüğündeki depremde evleri hasar görenler için yapılması planlanan 32 konut ancak tamamlanabildi.
Bayındırlık Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü, 11 Eylül’de yapılacak kura töreni ile afet konutlarını hak sahiplerine dağıtacak. Evler, çoğu hayatta olmadığı için hak sahiplerinin çocuklarına teslim edilecek. El ilanı ile yapılan duyurularda şimdiye kadar 28 hak sahibi ortaya çıkarken, diğer 4 kişiyi Buldan Belediyesi arıyor. Bu kişilerin hakkını kaybetmemesi için en geç 26 Ekim’e kadar bulunması gerekiyor. Salih Demirel geç de olsa evine kavuşanlardan. “Buna da şükür.” diyen Demirel, duygularını şöyle dile getiriyor: “Babam Ali Demirel vasıtasıyla afet konutu talebinde bulunduk. Ben daha evlenmeden önce bu evlerin bize verileceği söyleniyordu. Şimdi 48 yaşındayım. İnşaallah 11 Eylül’de hasret sona erecek. Devlet işine bir şey diyemiyorum.”
Buldan Belediye Başkanı Temel Başbuğ ise Gölbaşı Mahallesi’nde yapılan konutların asıl müracaatçılarını bulmada zorlandıklarını söyledi. Başbuğ, “34 yıl önceki depremde bin 131 ev hasar görmüş. Devlet tarafından hasar tespit çalışmaları yapılmış ve 32 konut yapılmasına karar verilmiş. Ancak biz göreve geldiğimiz 1999’da bu konutların çalışmaları yeni başlamıştı.” ifadesini kullandı. 28 hak sahibine ulaşıldığını bildiren Denizli Vali Yardımcısı İsmet Akyol ise dört daire için müracaatçının bulunamamasını, vefat ya da taşınmaya bağladı. Akyol, hak sahiplerinin el ilanlarıyla bulunacağına inanıyor. Böyle bir durum ortaya çıktığı için 26 Temmuz 2003’te Buldan’da meydana gelen deprem sonrası kimseye konut sözü vermediklerini hatırlatan Akyol, “Son depremde evi hasar gören herkese belli miktarlarda para yardımı yapacağız. Herkes kendi evini tamir ettirsin. Yine bir gecikme komik olur.” dedi.
Denizli deprem konusunda riskli bir bölge. 1. derece deprem bölgesinde olması ve irili ufaklı çok sayıda fay hattının kavşak noktasında bulunması sebebiyle devamlı sarsıntı yaşıyor. Şehir en son 26 Temmuz’da 5,6’lık depremle sarsıldı.
Denizli’nin Buldan ilçesinde 1969 yılında 4,9 büyüklüğündeki depremde bin 131 ev hasar gördü. Deprem sonrasında hemen harekete geçen devlet, sokakta kalan vatandaşlar için 32 konutluk bir afet evleri projesine başladı. Fizibilite çalışmaları yapıldı, proje için yer seçildi. Bütün bu çalışmalar 34 yıl sürdü. Geciken evlerin teslimi ile ilgili olarak Bayındırlık ve İskan Müdürü Kasım Kayıhan, 1997 yılında yeniden ihale edilen konutların yapımının uzun sürmesini, devletin öncelik sıralamasının değişmesine bağladı. 1997’de 80 milyar liraya ihale edilen konutların teslimi için çok sayıda müracaatın olduğuna işaret eden Kayıhan şöyle konuştu: “Devlet bu konutların yapımı için söz vermiş; ama aradan geçen zaman diliminde öncelik sıralamasında bazı değişimler yaşanmış. Bir türlü konutlar tamamlanamamış. Bayındırlık Müdürlüğü 1997 yılında 80 milyar liraya bu konutları yeniden ihale etti. Şimdiki fiyatı belli değil.”
Hak sahiplerinin çoğu yaşamıyor
1969’da depremi ve ardından yaşanan heyelanı hatırlayan ilçenin Bursa Mahallesi Muhtarı Ahmet Hatunoğlu, konut sahiplerinin birçoğunun vefat ettiğini söyledi. Hatunoğlu “Ben de o zaman 36 yaşındaydım. Şimdi 70 yaşını geçtim, konutlar yeni tamamlandı. Gerçekten komik bir durum. Buldan’da ayrıca 1943 yılında da büyük bir deprem olmuştu. Onun yerine çadır kuruldu, zamanla çadırların yerine de evler yapıldı. Aynı evler 1969 yılında depremde hasar gördü. Devlet o zaman bir kısmını yaptı, hak sahiplerine verdi; ama bunları 34 yıl geciktirdi.” diye konuştu. Mahallesinde çok sayıda hak sahibinin olduğunu hatırlatan Muhtar Ahmet Hatunoğlu, “Mahallede 15 kişi hak sahibi olarak görülüyor. Bunların arasında 7 tane hak sahibi vefat edince konutları miras olarak çocuklarına bıraktılar.” dedi.
Erzurum’un Horasan ve Narman ilçelerinde 1983 yılında meydana gelen depremde evleri yıkılan 47 vatandaş da konutlarına 17 yıl sonra yerleşebilmişti. Depremde ne oranda zarar gördüklerinin tartışma konusu olması sebebiyle yapımı 17 yıl alan konutlara giren vatandaşlar ise evlerin sağlıklı olmamasından şikayetçi.
42 bin konut 2 yılda yapıldı
Marmara Depremi sonrasında Kocaeli, Sakarya, Yalova ve Düzce’de toplam 376 bin 685 konut ve işyeri ağır, orta ve hafif şekilde hasar gördü. Çeşitli aşamalardan geçildikten sonra, deprem bölgesinde Bayındırlık ve İskan Bakanlığı 2000 yılında, özel teşebbüs ve diğer ülkelerden gelen yardımlarla toplam 41 bin 684 kalıcı konutun yapımına başlanırken, bakanlığın yaptırdığı 25 bin 354 konut tamamlandı. Bu konutların 14 bin 531 adeti 2001 yılında bitirilerek hak sahiplerine teslim edildi. Geri kalan kısmı ise 2002’de tamamlandı. İlavelerle birlikte Bolu’da bin 734, Düzce’de 8 bin 470, Sakarya’da 8 bin 228, Kocaeli’nde 17 bin 776, Yalova’da 5 bin 476, toplam 41 bin 684 kalıcı konut yapılırken, İstanbul’daki depremzedeler için Emlakbank’tan bin 369 hazır konut satın alındı.
İlanın metninde yer alan ifadeler
“İlimiz Buldan ilçesi Merkez Bursa ve Güroluk Mah. heyelan nedeniyle hak sahibi olan afetzedelere Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından yaptırılan afet konutlarının kura ile hak sahiplerine aşağıda belirtilen gün, yer ve saatte dağıtımı yapılacaktır. Kuralar oluşturulan müşahit üyelerin ve yetkili kılınan noterliğin, hak sahiplerinin, basının ve katılacak bütün vatandaşların huzurunda noter tarafından isim çekme ve konut belirleme şeklinde iki aşamalı olarak yapılacaktır. Kura çekiminin başladığı günü takip eden günden itibaren (15) on beş günün mesai bitimine kadar hak sahipleri dilerlerse kendi aralarında bir defaya mahsus olmak üzere ilgili notere başvurarak dairelerini değiştirebileceklerdir. Anahtar–ev tesliminin başlamasından sonra (45) kırk beş gün içinde evini teslim almayanların hak sahipliği kanunen iptal olacaktır.”