Dünyada doğal hayatın tehlikede olduğu 25 bölge arasında Anadolu toprakları da var. National Geographic Türkiye, Şubat sayısında Uluslararası Doğa Koruma Örgütü’nün listesinde yer alan bu bölgeleri ele alıyor.
Türkiye ormanlarının korunmaya muhtaç ‘sıcak nokta’ları olarak bilinen Küre Dağları, İstanbul Ormanları, İbradı-Akseki Ormanları, Karçal Dağları, Amanos (Nur) Dağları, Babadağ, Yenice Ormanları, Datça Yarımadası-Bozburun ve Fırtına Vadisi uluslararası doğa koruma arenasında yerini aldı.
SICAK NOKTA KAVRAMI NEDİR?
İngiliz ekolog Norman Myers, 1988 yılında, korumada öncelikli bölge anlamında ‘Sıcak Nokta’ kavramını ortaya attı. Myers ve Uluslararası Doğa Koruma Örgütü (Conservation International-CI) dünya üzerindeki bitki türlerinin yüzde 44’ü ile kuş, memeli, sürüngen ve çiftyaşarların yüzde 35’ini içeren, buna karşılık toplam olarak dünya yüzeyinin yüzde 1,4’ünü kaplayan 25 ‘sıcak nokta’ belirledi.
Belirlemede öncelikli olarak bitki örtüsü dikkate alındı. ‘Sıcak Nokta’lar, Filipinler, Yeni Zelanda, Pasifik adaları, Brezilya ve Türkiye dahil birçok ülkenin topraklarını kapsıyor.
AKDENİZ ORMANLARI TÜKENDİ
Akdeniz Havzası ve Kafkasya’nın bir bölümünü içine alan Türkiye’nin topraklarının özel bir yeri var. Çünkü Türkiye toprakları iki karasal, iki tatlısu ve bir deniz ekobölgesi içine giriyor. Bunlar, Akdeniz Ormanları, Kuzey Anadolu ve Kafkasya Ormanları, Balkan Nehirleri, Anadolu Tatlısu Eko-bölgesi ve Akdeniz. Örneğin, bir zamanlar Akdeniz Havzası’nın yüzde 82’si ormanlarla kaplıyken, insan yerleşimi ve orman yangınları nedeniyle bu oran yüzde 17’ye indi.
RUSYA VE TÜRKİYE ALARM VERİYOR
Biyolojik açıdan önemli pek çok ekolojik bölge birden fazla ülkeye yayılmış durumda. Akarsular, denizler, ormanlar ve göller ulusal sınırları tanımıyor; tür çeşitliliği ve ekolojik yaşam ulusal sınırların ötesinde de devam edebiliyor. Örneğin, Türkiye topraklarında doğan Çoruh ve Aras nehirleri Kafkasya Ekolojik Bölgesi’nin diğer ülkelerinde denize ulaşıyor. Dolayısıyla ülkelerarası koordinasyon bu noktada öne çıkıyor. WWF’nin Avrupa orman stratejisine göre, Türkiye, Rusya’dan sonra, en fazla “sıcak nokta”ya sahip ikinci ülke.
TÜRKİYE’DEKİ RİSKLİ BÖLGELER
Yapılan değerlendirme sonucunda, Akdeniz Havzası’nda projenin başladığı tarihte yasal koruma statüsü olmayan ve öncelikli olarak korunması gereken orman alanları belirlendi. Bugün Türkiye ormanlarının sıcak noktaları olarak bilinen Küre Dağları, İstanbul Ormanları, İbradı-Akseki Ormanları, Karçal Dağları, Amanos (Nur) Dağları, Babadağ, Yenice Ormanları, Datça Yarımadası-Bozburun ve Fırtına Vadisi bu şekilde uluslararası doğa koruma arenasında yerini almış oldu.
“9 Sıcak Nokta: Türkiye’nin Kırılgan Biyosferini Korumak”
Genetik, tür, habitat çeşitliliği, nadir ve nesli tehlike altındaki türlerin varlığı; ekosistemin yaşlılığı ve olgunluğu, dış etkenlere duyarlılığı gibi etkenler bir alanın doğa koruma açısından önemini ortaya koyuyor. Dünyada endemizm düzeyi yüksek ve aynı zamanda hızla habitat kaybına uğrayan alanlar doğa korumacılar tarafından “Sıcak Nokta” olarak adlandırılıyor.
1999’da Dünya Koruma İzleme Merkezi (WCMC) WWF ve çok sayıda uzman, Akdeniz Havzası, Avrupa ve yakın çevresinde acil olarak korunması gereken 100’ü aşkın orman alanı belirledi.
“Avrupa Ormanlarının Sıcak Noktaları” olarak adlandırılan bu alanlardan 9’unu sınırları içinde barındıran Türkiye, Rusya’dan sonra en çok sayıda sıcak noktaya sahip ülke. National Geographic Türkiye, Şubat ayından itibaren, WWF - Türkiye ve Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü işbirliği ile Türkiye biyosferi açısından yaşamsal önem taşıyan bu 9 sıcak noktayı ayrıntılı olarak inceleyen bir seri başlatıyor.