Aydın Ticaret Odasının (AYTO) desteği ile restore edilen Tralleis Antik Kenti içerisindeki Roma dönemine ait latrina (Antik Roma'da genel tuvalet), düzenlenen törenle açıldı. Antik kent içerisinde yapılan törende konuşan Aydın Valisi Mustafa Malay, kentin, tarihi ören yerlerine sahip olmasının başta gelen özellikleri arasında bulunduğunu ifade ederek, bu avantajdan yeterince yararlanılamadığını kaydetti.
Bazı ören yerlerinin kazılarının yabancı arkeologlar tarafından yapıldığını ve yüzyıllardır devam eden kazılarda fazla mesafe alınamadığını bildiren Vali Malay, Aydın'daki kazıları Adnan Menderes Üniversitenin yürüttüğünü, Kazı Başkanı Prof. Dr. Abdullah Yaylalı ile eşi Prof. Dr. Serap Yaylalı'nın canla başla çalışarak, her ay çok güzel eserler ortaya çıkardıklarını belirtti.
Vali Malay, şöyle konuştu:
"Tuvalet deyip geçmemek lazım. Tuvalet ve kanalizasyon, medeniyetin sembolüdür. Bugün dahi Anadolu'nun birçok bölgesinde tuvalet yok. Köylerde, herkes açıkta tuvaletini yapar. Hatta yakın zamanlara kadar şehir merkezlerinde bile kanalizasyon yoktu. Bu eserleri ortaya çıkarınca, bunlardan ibret almamız lazım. Yani, 2000 yıl önce tuvalet sistemi yapılmış. Bugün, tuvaleti ve banyosu olmayan yerler var. Bunlardan ibret almak suretiyle, daha ileriye gitmek zorunda olduğumuzu ifade etmemiz lazım. Turizm açısından bu ören yerleri, olmazsa olmazlardır."
Kazılarda define
Tralleis Antik Kenti Kazı Başkanı Prof. Dr. Abdullah Yaylalı da AYTO'nun maddi katkıları sayesinde latrinanın restorasyon çalışmasını bitirdiklerini ifade ederek, burasının dünyanın en büyük antik tuvaletlerden biri olduğunu söyledi. MS 1. yüzyıla ait olan tuvalette üç tanesi hamam kısmından gelen, toplam 5 atık kanalının olduğunu ifade eden Prof. Dr. Yaylalı, yol altında bugünkü çağdaş kentlerde olduğu şekliyle, logarlarla kemer deresine kadar giden kanalizasyon sisteminin bulunduğunu anlattı.
Bizans döneminde latrinanın seramik atölyesi olarak kullanıldığını tespit ettiklerini aktaran Prof. Dr. Yaylalı, şöyle konuştu:
"Kanalları kazdığımızda 400 civarında kap kacak çıkarttık. Bunların 200 civarında olanı sağlamdı. Sonra kanalların temizliğinde inanılmaz şeyler ortaya çıktı. Cam fırınımızın varlığı kanıtlandı. Yine bol miktarda seramik ortaya çıktı. Kanalları depolama olarak kullanmışlar. Hatta küçük bir define de bulduk kanallarda. Küçük bir çömleğin içerisinde toplam 67 tane Bizans dönemine ait altınlar bulduk. Bunlar şu anda Aydın Müzesi'nde koruma altında."
Prof. Dr. Yaylalı, gelecek yıl antik kentte onarımlara devam edeceklerini, gezinti alanları yapacaklarını kaydetti.
Konuşmaların ardından, Tralleis Antik Kenti'ndeki çalışmalara destek sağlayan kurum, kuruluş ile kişilere teşekkür belgesi verildi.