İnsanların sebep olduğu en büyük çevre felaketinden dönüş
mümkün mü? Kazakistan, dünyanın en büyük 4'üncü gölüyken, çöl
haline gelen Aral'ın kuzey kıyılarını kurtarmaya çalışıyor.
Dünya Bankası'nın da destek verdiği bir su seti projesiyle,
gölün kuzey kıyılarında balık avı yeniden başladı.
Kazakistan, 40
yılda suyunun yüzde 70'ini kaybeden Aral'da zamanı geri döndürmeye çalışıyor.
Sovyetler Birliği'nin tarım ve sulama politikalarındaki
yanlışlara kurban giden Aral, Gökaral adı verilen bir su seti
projesiyle yavaş yavaş geri dönüyor.
Dünya Bankası'nın da
desteklediği 86 milyon dolarlık set projesi, Aral Gölü'nün Kazakistan ve
Özbekistan sınırları içinde kalan iki yarısını birbirinden ayırıyor. Böylelikle
kuzeyden gelen akarsu kaynaklarıyla göl tabanında yeniden su tutulmasını
sağlanıyor.
Kazakistan'da su setinin yapıldığı boğazda, yükselen su
seviyesi balıkçılığı yeniden canlandırmış durumda. Gölden adını alan eski liman
kenti Aral'da da, su kıyıya 7 yılda 75 kilometre yaklaştı.
Aral
sularının set ile ayrılması, kuzeye yaradı ama, güneydeki
Özbekistan'ı kızdırdı. Ancak projeyi destekleyen Dünya
Bankası'nın başkanı Robert Zoellick, Özbekistan'ın da projeden
ders çıkarabileceğini söylüyor.
Zoellick, "Bu sadece Kazakistan
için değil bütün bölge için çok önemli bir proje. Birşeyler yapmanın mümkün
olduğunu gösteriyor. Gölün bir kısmı tamamen kaybolmuş olabilir ancak burada su
kaynakları için bölge ülkeleriyle çalışmak konusunda çok şeyler öğrendik" diye
konuştu.
Gölün güneyinde tekrar su birikmesinin önündeki en büyük
engel ise Özbekistan'ın pamuk tarlalarını sulamak için nehirlerin yönünü
değiştirmesi.