Asansör Çeşitleri

Yolcu Asansörleri

Bir yolcu asansörü insanları bir bina içerisindeki katlar arasında taşımak üzere tasarlanmıştır. Yolcu asansörünün kapasitesi katın büyüklüğüne göre belirlenir. Genelde yolcu asansörleri 230 kg artış payıyla 455 kg-2,727 kg arası kapasiteye sahiptir. Genellikle sekiz veya daha az katlı binalardaki yolcu asansörleri hidrolik veya elektroniktir; hidrolik asansörler 1 m/sn’lik, elektrikli asansörler ise 2,5 m/sn’ye kadar hız yaparlar. 10 kata kadar yükselen binalarda elektrikli ve vitessiz asansörlerde dakikada 2,5 m/sn’ye kadar, 10 kattan yüksek binalarda ise 2,5-10 m/sn arası bir hız söz konusudur. 

Bazen yolcu asansörleri funiküler sistemiyle beraber şehir içi yolcu taşımacılığı görevini de gösterir. Örneğin, Ukrayna/Yalta’da 3 istasyonlu bir yeraltı halk asansörü yolcuları Karadeniz üzerinde bir otellerle dolu bir dağın tepesinden alır, sahilin altında yer alan bir tünele taşır.

Yolcu asansörleri verdikleri hizmetlere göre uzmanlaşmıştır. Hastane acil asansörü, ön ve arka girişli, çift vagonlu (double deck) olabilirler. Vagonların iç görünüşü gösterişli olabilir, ses ve görüntü tanıtımları, özel kayıtlı sesli talimat sistemi, vb. mevcut olabilir.

Ekspres asansör her kata ulaşım sağlamaz. Örneğin, zemin kattan gök lobisine taşıma sağlar veya gök lobisinden bir dizi özel kata uğrayabilir. Bunlar Batı Asya’da oldukça popülerdir.

Her asansörde 24 saat boyunca çeşitli emniyet merkezleri ile iletişim kurulabilecek bağlantı bulunmalıdır. Bina içi veya çevresinde yangın var ise asansörler kullanılmamalıdır; bu yasak özellikle asansörlerin yakınındaki tabelalarla bildirilmelidir. Bazı ülkelerde “özel yangın asansörleri” de bulunmaktadır.

Konut asansörleri sadece tek kişilik iken bazıları 12 kişilik kapasite sağlayacak kadar geniştir. Tekerlekli sandalye için özel tasarlanmış asansörlerin sandalyeyi 1,8 m çapında hareket ettirebilme ve maksimum 455 kg’lık yük çekme kapasitesi vardır.

Yük Asansörleri

Yük taşımak üzere tasarlanan asansörlerdir. Bu asansörlerde genellikle yolcu taşınmadığına dair uyarı tabelaları mevcuttur, ancak hem yük hem insan taşıyan asansörler de bulunmaktadır. Yük asansörleri yolcu asansörlerine nazaran daha fazla ağırlık kapasitesine sahiptir; bu kapasite genellikle 2,300 ila 4,500 kg civarındadır. Yük asansörlerinin elle açılıp kapanan kapıları vardır ve iç tasarımları yük indirip bindirme esnasındaki hasarlara karşı oldukça dayanıklıdır. Hidrolik yük asansörlerinin yanında elektrikli asansörler yük taşımacılığı için daha etkilidir. Sahne ve orkestra asansörleri sanat alanına özel tasarlanmış olup çeşitli koşullardan muaftırlar. Yerel şartlarla kullanımları, kurulumları ve test süreçleri yönetilebilir; bu asansörler basit kurulumları sayesinde yerel kod uygulamalarının dışında tutulur.

Taşıma Asansörleri

Taşıt asansörleri dar yüzölçümlü binalarda araçları park alanlarına taşımak üzere tasarlanmıştır.  Hidrolik zincirler platform için asansör görevi oluştururlar ve karşı ağırlık gerektirmez. Bina tasarımlarına uygunluğu ve taşıdın asansöre naklinin kolaylığı açısından platformlar her yöne dönebilir, böylece araç geri sürüş yapmak zorunda kalmaz.

Gemi Asansörleri

Bazı küçük kanallarda tekneler ve küçük gemiler çeşitli kanallar arasında gidip gelmek için bir gemi asansöründen faydalanırlar. 

Uçak Asansörü

Uçak taşıyıcılarında asansörler uçakları bakım ve tamirat için uçuş alanı ile hangar arasında taşırlar. Bu asansörler bütün asansörlerden çok daha kapasiteli nitelikte tasarlanmış olup yaklaşık 90 ton kapasite çekebilir. Daha küçük asansörler ise uçaklar için donanım vb. taşımak üzere kullanılmaktadır.

Servis Asansörü

İnsan taşımacılığı yapmayan küçük asansörlerdir.

Kovalı Asansör

Asansörlerin özel bir türüdür ve zincirleme olarak koli yük taşınmasını sağlar. Bunun bir benzeri kullanıcının bir kulp yardımıyla yönettiği sadece ufak bir platformdan oluşan bir tasarımdır ve bunlara bazı endüstriyel tesislerde rastlanır.

Malzeme Taşıyan Bantlar ve Bant Asansörleri

Bunlar da genellikle üzerinde taşıma bandının ilerlediği düzlemlerdir; malzemelerin kaymalarını önleyecek türden bölmeler mevcuttur. Bu asansörler çoğunlukla endüstriyel ve tarımsal uygulamalarda kullanılırlar. Bu tür mekanizmalar yüklü depolama için tahıl taşırlarsa bütün yapıya tahıl asansörü denir. Bazen bant asansörler insanları da taşır; bunlar basamaklardan oluşur, dikey doğrultuda hareket eder, ancak kamu kullanımı için güvenli değildir.

Çift vagonlu Asansörler

Çift vagonlu asansörler üst üste kurulmuş olan iki tane asansör vagonu şeklinde tasarlanmıştır. Arka arkaya gelen katlardaki yolcular asansörü eş zamanlı olarak kullanabilirler ve böylece asansörün yolcu kapasitesi arttırılmış olur. Bu sistem çok yoğun ve kalabalık binalarda trafiği azaltmak için oldukça etkilidir. Çift vagonlu asansör sayesinde hem zemin kattaki hem de giriş katındaki yolcular asansörü aynı anda kullanabilirler. Fakat çoğu zaman vagonlardan bir tanesi kullanılır.

Mimari açıdan da bu sistemin kullanılmasının önemi büyüktür, çünkü çift vagonlu asansörler binalardaki trafiği azalttığından dolayı geleneksel tekli asansörlere nazaran daha az yer işgal ederler. Çift vagonlu asansörler özellikle gökdelenler için çok kullanışlıdır.

Her çift vagonlu asansörde sadece yolcular taşınır diye bir kaide yoktur. Bazı binalarda vagonlardan biri yük taşımacılığı için değerlendirilir. Bu teknik, binalardaki iç donanımların yük arabası kazaları sebebiyle hasar görmemesi ve sadece yük taşımacılığına yönelik ayrıca asansör bulundurma gereği olmaması açısından avantajlıdır. Çok yoğun zamanlarda yük taşımacılığı vagonu da yolcu taşımacılığı moduna ayarlanır ve bina içi yolcu trafiği hafifletilmiş olur.