Avusturya'nın Tirol bölgesindeki Schmalzerhof restoranın şef aşçısı sıradan bir günde 20 litre yağ kullanıyor. Bu restorandaki kullanılmış yağlar 2004'ten beri özel atık tesislerine gönderiliyor. Schmalzerhof Restoran'ın sahibi Simone Baumgartner, ''Her hafta toplanıyor, servis çok iyi. Şirkete güveniyorsunuz ve bir de üstüne para alıyorsunuz'' diyor. Şirkete fıçı başına 5 euro ödeme yapılıyor. Kullanılmış yağ boşa gitmiyor; atık yağlar enerjiye dönüştürülüyor. Kamyonla, restorandan alınan yağ, arıtma tesisine götürülerek, yeniden değerlendiriliyor. Dolu kovalar sıcak bir odaya konuluyor, aksi halde yağ soğuyup sertleşiyor. 60 derecede gece boyunca sıvı olarak kalıyor. Hammadde elde etmek için yağ iyice temizleniyor.
Her gün 15 ton yemeklik yağ
Deutsche Welle Türkçe'nin haberine göre, her gün 15 ton yemeklik yağ boşaltılıyor. Kış aylarında daha fazlası geliyor. Kullanılmış yağlar eskiden kanalizasyona gidiyor ve burada boruları tıkıyordu. Temiz kovalar da Tirol halkının mutfağına geri gidiyor. Boşaltma işinde çalışanların tek bir şeyden rahatsız olmaması gerekiyor, o da koku.
Arıtma tesisi çalışanlarından Josef Gürtler, ''İlk başlarda tabii ki insanın alışması gerekiyor. Çünkü çok sert bir koku yayılıyor. Ama bu tamamen alışkanlık. Bugün artık bu kokuyu almıyorum bile.''
Yemeklik yağdan elektrik üretme fikri mühendis Christian Callegari'nin aklına gelmiş. Callegari bölgesindeki tesisleri iyileştirip çevreyi korumak istemiş. Santralde, dizel yakıtlı gemi motoru kullanılıyor. Kullandığı atık yağ, hammaddesinin tükettiği kadar karbon çıkardığı için ek karbondioksit sürümü sıfır. Yarım milyon euroya mal olmuş. İki yıl sonra kendini amorti etmiş olacak. Christian Callegari, “Yemeklik yağa uydurmak için motorda değişiklik yapılmadı. Püf noktası, yağın işlenip yakıt olarak kullanılmaya elverişle hale getirilmiş olması. Böylece motordan tam randıman alınıyor” diyor.
3 bin haneye elektrik
Yağ santrali 3 bin haneye yetecek kadar elektrik üretiyor. Atıklar arıtma tesisinin elektrik ihtiyacını da karşılıyor. Arıtma tesisi müdürü Manfred Anfang, “Bizim açımızdan en büyük değişiklik, enerji ihtiyacımızı karşılayabiliyor olmamız. Artık hiç elektriğimiz kesilmiyor ve gerektiğinde tesisi dizel yakıtıyla işletebiliyoruz” diyor.
Mühendis Christian Callegari çevre dostu enerji üretmek için her yolu deniyor. Kanalizasyon atıklarını da değerlendiriyor. Tortu, motorun ısısıyla kurutularak çevredeki sanayi kuruluşlarına yakıt temin edilmiş oluyor. Callegari, ''Kurutulmuş tortunun en büyük avantajı az yer kaplaması. Hacim olarak, normal yollardan suyu alınmış tortunun üçte birine düşüyor. Isı değeri yüksek olduğundan çimento fabrikalarında da kullanılabiliyor” diye konuşuyor.
Tirolliler bu sisteme çoktan alışmış. Onlara göre yağ toplamanın kağıt ve plastik ayırmaktan farkı yok. Ev kadını Christine Bachmann, “Yemek yaparken çok az yağ kullanıyor ve dört haftada bir şantiyeye kullanılmış yağ teslim ediyorum” diyor.