Sel felaketi sonrası gündeme gelen Ayamama Deresi çevresindeki işyeri ve yerleşim yerlerinin yıkılarak ıslah edilmesi tartışmaları iş dünyasını böldü. Yıkım açıklamalarını bazı işadamları erken bulurken, bazıları da destek verdi. Dere boyunca yaklaşık 7 milyar dolarlık sanayi ve konut yatırımı olduğuna dikkat çeken işadamları, dere yatağının genişletilerek ve tünellerle desteklenmesini istedi.
Çevre Bakanı Veysel Eroğlu'nun Zaman'ın manşetinde yer alan "Dere Hazine'nin malı, tapular iptal edilecek." açıklaması 'Ayamama' çevresinde işyeri bulunan firma sahiplerini ikiye böldü. İşadamlarından bazıları yıkıma destek verirken bazıları da milyar dolarlık yatırımların boyutuna dikkat çekiyor: "Bu binaları yıkmak yerine dere yatağı genişletilip, tünellerle desteklenirse yıkıma gerek kalmadan tehlike ortadan kalkar." Emlakçılar Odası Başkanı Sabri Ateş, yıkımın devlete on milyar dolara mal olacağını ileri sürdü. Bölgede arsa fiyatlarının bin 500 ile 2 bin dolar arasında değiştiğini ifade eden Ateş, bir binanın metrekaresinin de 7 bin dolar civarında olduğunu hatırlattı. Sabri Ateş, bölgenin tahmini olarak 10 milyar dolar civarında bir değere sahip olduğu bilgisini verdi.
'Yıkım'ı engellemek için bilimsel bir rapor hazırlatan Yeni Sanayici ve İşadamları Derneği (YENİSİAD) ise 'yıkım' tartışmasına nokta koymayı amaçlıyor. Derneğin Başkan Yardımcısı Mustafa Yıldırım, Başakşehir ile Ataköy arasında 4 bin metre uzunluğu 200 metre genişliğinde olan Ayamama dere yatağındaki işyerlerinde 50 bin çalışan bulunduğunu, bu sebeple selin gerçek sebebinin ortaya çıkarılması için İstanbul Teknik Üniversitesi ile çalışma başlattıklarını söyledi. 800 bin metrekarelik ve 1 milyar 600 milyon dolar değerindeki dere yatağında, arsanın yanısıra ticari alan ve binden fazla bina bulunduğunu ifade eden Yıldırım, bunların ortalama maliyetinin ise binalar 4 katlı olarak hesaplandığında en az 5 milyar dolar olduğunu aktardı.
Yıldırım, "Burası yok olmasın diye önceki gün çalışma başlattık. İSKİ'nin ve Şehir Planlama ekiplerinin tespit ettiği üzere dere yatağındaki eğim yüzde 2. Sel yüzde 2'lik bir yerde böylesine etkili olamaz. Bu sebeple askerî bölgedeki göletin çökmesinin felakete sebep olduğunu düşünüyoruz. Bilimsel olarak da bunu kanıtlayacağız. Şu an İTÜ'de Hidrolik ve Çevre Anabilim dalları başkanlıklarında raporumuzu hazırlıyoruz. Bunu kamu ile paylaşacağız. Sonra da İSKİ, İBB ve ilçe belediyeler ile işbirliği yapıp dünya standartlarında 'derin saha çalışması' başlatılmasını isteyeceğiz." dedi.
'Benimki de dahil tüm dükkanları yıksınlar'
Bir milyon TL'den fazla zararları olduğunu açıklayan Wenice Kids Yönetim Kurulu Başkanı İdris Akdoğan, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin kararlı bir şekilde, hiçbir ayrım gözetmeksizin kendi işyerleri dâhil dere yatağındaki tüm yapıları yıkmasını istedi. Akdoğan, "Biz oradaki işyerlerinin kaldırılması taraftarıyız. Çünkü bu zararlar tekrarlanıp duruyor. Sadece bize değil, devlete, millete yazık. Bir an önce yıkım kararı alınıp uygulansın." dedi.
Derenin baştan başa yıkılmasına karşı olan Durmaz Nakliyat'ın sahibi Yalçın Pekel ise derenin ıslahının komple yıkım yapılmadan da mümkün olduğunu söyledi. Pekel, "Milyarlık gayrimenkullerden bahsediyoruz. Yolun altından tünel açılması ile çözüm olacağını sananlar da yanılıyor. Selin debisi ölçülebilir mi ki, ona göre bir tünel düşünülsün? Hatalı bir hareket, bölgenin tamamen göçmesine sebep olabilir. Yıkım kararı oradaki oteller, plazalar göz önünde bulundurularak gözden geçirilmeli." şeklinde konuştu.
Hürriyet'i 212'nin duvarları korudu
Yaklaşık iki ay önce açılan ve 115 milyon Euro'ya mal olan 212 Alışveriş Merkezi'nin CEO'su Aydın Bilgin, Ayamama dere yatağından 30 metre uzakta oldukları için yıkımın kendilerini etkilemeyeceğini iddia etti. Alışveriş merkezi yapılırken geçtiğimiz yıl İSKİ ile Ayamama Deresi üzerine yazıştıklarını ve gelen talimat üzerine merkezi derenin 30 metre gerisine yaptıklarını söyleyen Bilgin, "Dereden üç metre yukarıdayız ve zaten sel bizi pek etkilemedi. Felaketin yaşandığı gün saat 03.00'te merkezi vatandaşın hizmetine açtık. Biz burayı inşa ederken İSKİ ile planlı çalıştığımız için selden zarar görmedik." ifadelerini kullandı. Sel sırasında AVM'nin istinat duvarlarının büyük bir felaketi de engellediğini belirten Bilgin, "Basın Ekspres yolunun bizden sonraki doğu kısmını merkezimizin istinat duvarları korudu, yoksa Hürriyet Gazetesi dâhil birçok bina felaketle karşılaşabilirdi." şeklinde konuştu.
Gerçek bir düzenleme olursa karşı çıkmayacaklarını söyleyen LC Waikiki Yönetim Kurulu Üyesi İsmail Kısacık, devletin kamulaştırma yetkisi olduğunu, ama bölgede bir kamulaştırma yapılacaksa bunun bedelinin şirketlere ödenmesi gerektiğini ifade etti. "Mutlaka yıkılması gereken noktalar var tabii, derenin ıslah edilmesi lazım, buna katılıyoruz, ama deredeki tüm yapıların yıkılması gerektiğini düşünmüyoruz." diyen Kısacık, "Dere yatağının yeniden yapılması gerekiyor, bu yapılırken oradaki binalar yıkılabilir, ıslah edilebilir. Olay sıcak olduğu için söylemler oluyor, ama söylendiği kadar da bir yıkım olacağını düşünmüyorum. Zaten selin nasıl olduğu da şüpheli, Ayamama'yı selin bir anda basması da tartışılır. Alibeyköy nasıl yapıldıysa burası da öyle yapılabilir." diye konuştu.
Dev tünellerle dere yatağı yerin altına çekilmeli
Sütçüler Nakliyat Sahibi Mehmet Sütçü, bir atölyelerini sele kaptırarak 650 bin Euro zarara uğradıklarını söyledi. 1996 yılında da böyle bir sel felaketi ile karşılaştıklarını hatırlatan Sütçü, "Bugün oldu, yarın bir daha olacak. Buna mutlaka çare bulunmalı, dere ıslah edilmeli." diyor. Süvari Giyim'in sahibi Ahmet Coşkun da devletin aldığı yıkım kararının kendilerini tedirgin ettiğine dikkat çekerek, "2,5 milyon lira zararımız var. Orada daha yeni açılan 212 Alışveriş Merkezi boşa mı gidecek? Bu tür çok soru var. Bunlar aydınlatılmalı." şeklinde konuştu. Sel bölgesinde 8 üyelerinin üretim yaptığını anlatan Merter Sanayici ve İşadamları Derneği Başkanı Ercan Tan ise şunları söyledi: "Bana yıkım kararı pek inandırıcı gelmiyor. Bu bölge için milyarlarca dolarlık yatırımlardan bahsediyoruz. Bunlar kolay kesilip atılacak şeyler değil. Yolun altına daha geniş tünellerle dere yapılamaz mı? Bu şekilde dere yapılsın ve üst taraf böylece kurtarılsın. Bunun dünyada birçok örneği var."
Arsam yıkımdan etkilenmez, daha çok değerlendi
Ayamama bölgesi ile ilgili tartışmalar sürerken, dereye uzak kalan bir bölgede arsası olan İbrahim Yazgan, 3 bin 350 metrekarelik arsasını 6 milyon 700 bin dolara satılığa çıkardı. "İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkanı Kadir Topbaş'ın 'yıkılacak' diye açıkladığı bölgede değil arsam." diyen Yazgan, "Arsam dere yatağından biraz uzak. Selden sonra arsaya birkaç talep geldi. Orta yolu bulmaya çalışıyoruz." dedi.
Mağdur işletme ne yapmalı?
Mükelleflerin bağlı olduğu vergi dairesine bir dilekçe ile başvurmaları ve takdir komisyonundan zayi olan malların ve diğer varlıkların takdiri ve tespitini istemeleri gerekiyor.
Dilekçeye zayi olan malların listesi, itfaiye ve belediye zabıta müdürlüğünden alınacak tespit tutanağı ve selde kaybolmuş veya bozulmuş ticari defterler ve belgeler eklenmeli.
Vergi mükellefleri işyeri merkezinde yetkili olan ticaret mahkemesine dilekçeyle dava açarak, ticari defter ve vesikaların zayi olduğuna ilişkin belgenin alınması gerekiyor.
Dilekçeye itfaiye ve belediye zabıta müdürlüğünden alınacak tespit tutanağının, selde kaybolmuş veya bozulmuş ticari defterler ve belgeler eklenmeli.
Dava, 7 Eylül 2009 tarihinden itibaren 23 Eylül tarihine kadarki süre içinde açılabilir.