Kamu İhale Kanunu (KİK), Kamu Alımları Yasası adı altında ihaleli, ihalesiz tüm kamu alımlarını kapsayacak şekilde 19’uncu kez yeniden düzenleniyor. Yapılan 18 değişiklikle özerkliği tartışmalı hale gelen yasanın düzenlemeyle, Avrupa Birliği (AB) direktiflerine uyumlu hale getirilmesi amaçlanıyor. Bu çerçevede, ‘eşik değer’ esas alınarak, bu değerin üzerindeki ihaleler birebir AB’ye uyumlu olacak. Eşik değerin altında kalan ihaleler ise mevcut durumdan daha esnek bir yapıya kavuşturulacak. İhale Kanunu’nun delik deşik edilmesine yol açan istisnalar yeni düzenlemeyle daraltılacak. Yasa kapsamı dışında alım yapılmasını öngören istisnalar, savunma, güvenlik, acil durum, araştırma geliştirme gibi zorunlu alanlarla sınırlı olacak.
Yapılacak son düzenlemeye ilişkin Kamu İhale Kurumu Başkanı Hasan Gül’ün yaptığı açıklamaları TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Serdar Harp, Taraf için değerlendirdi.
Ete kemiğe dönüşmesi meçhul
Yapılan açıklamalar çerçevesinde yapılacak düzenlemeyi olumlu bulduklarını belirten Harp, kanunu delik deşik eden değişikliklerin ‘istisnalar’ olduğuna dikkati çekti. İstisnalar ne kadar azaltılırsa Kurum’un da o kadar bağımsız ve özerk hale geleceğini söyleyen Harp, “Şimdi bunları AB’ye uyumlu hale getirecek olmaları olumlu bir adım. Ancak, bu taslağın siyasi iktidar tarafından ete kemiğe dönüştürülmesi meçhul” dedi. AKP’nin yaptığı değişikliklerle kamu kuruluşlarının kendi istedikleri gibi ihale yaptıklarını ifade eden Harp, AB direktifilerinin uygulanmasının yasayı ilk çıktığı yıl olan 2002’deki haline dönüştüreceğini vurguladı.
Dört ayda rant için pazarlayacaklar
Türkiye’nin yasayı AB’ye uygun hale getirmek zorunda olduğunu ve bunu 2010’a kadar yapması gerektiğini kaydeden Harp, “Ancak, AKP 2010’a kadar kalan dönemi parselliyor. Dört ay kendi siyasi çevrelerine rant için bu dönemi pazarlıyor. Sonrasında AB direktifine uygun hale getirecek. AB’ye girmek istiyorsa yapmak zorunda” dedi.
Afetlerde yasanın payı çok
Harp, İhale Kanunu’na göre yapılan Karadeniz Otoyolu, sağlıksız kentleşme, dere yataklarının imara açılması, Mimar Sinan’ın yaptığı köprünün gözlerinin tıkanması, Ayamama Deresi, Tavukçu Deresi’nin ıslahının bilimdışı yapıldığını söyledi. Yoğun yağışla afetlere davetiye çıkarıldığının gözler önüne serildiğini dile getiren Harp, “Dereye iki duvar yapıp, estetik görünüm sağlanıyor. Derenin iki tarafına duvar çekmek ıslah değil. DSİ’nin debilerine ve maksimum yağışa göre değil, farazi yani, ‘Bu kaldırır’ denerek, ıslah çalışması yapılıyor. Sonuç ne? Karadeniz’de ve İstanbul’da sel felaketi. Karadeniz afetinde yaşananlarla İstanbul’da yaşananlar arasında fark göremiyorum” dedi.
Yasa nasıl delik deşik edildi
Eski Başbakan Bülent Ecevit’in döneminde çıkan ve yürürlüğe girmeden önce 2002’de ilk değişikliği yapılan 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu yürürlüğe girdiği 2003’ten bu yana 18 kez değiştirildi. AKP iktidarı döneminde 16 değişikliğin yapıldığı kanunda 18. değişiklik TBMM kapanmadan torba yasasıyla yapıldı. AB’nin bütün ilerleme raporlarında kanun eleştirildi. Birlik, yerli şirketlere ayrıcalık taşıyan maddeler ve kamu ihaleleri ile ilgili düzeni eleştirdi. AB 2008 İlerleme Raporu’nda ise, kamu ihalelerinin verilmesinde az ilerleme olduğu belirtilerek, “Türk kamu alımı mevzuatı çeşitli açılardan müktesebattan farklı olmaya devam etmektedir. Kamu hizmet kurumları klasik kamu alımı prosedürlerine bağlı olmayı sürdürmektedir” dendi.
‘Yenilikte hükümetin tasarrufu olabilir’
Kamu İhale Kurumu (KİK) Başkanı Hasan Gül, yeni düzenlemeye ilişkin hükümetin tasarrufta bulunabileceğine dikkati çekerek, düzenlemeyle eleştirilere konu olan istisnaların da önemli ölçüde daraltılacağını kaydetti. Türkiye’nin AB’ne sunduğu ulusal program kapsamında hangi mevzuatın ne zaman hayata geçirileceği konusunda taahhütte bulunduğunu ifade eden Gül, bu takvime göre AB’ye tam uyumlu kanunun, 2009-2010’da tamamlanması gerektiğini söyledi. 2010 sonuna kadar yasanın hayata geçirilmesi gerektiği için çalışmaya bir kaç ay içinde son şeklini vermeye uğraştıklarını belirten Gül, “Yasanının adını da kamu ihale kanunu değil, kamu alımları kanunu gibi düşünüyoruz. Bir takım kamu alımları ihalesiz yapılabiliyor. Bu kanun hepsini kapsayacağı için ihaleli, ihalesiz, kanun kapsamı genişleyecek’’ dedi. Gül, eşik değer tutarının üzerindeki ihalelerin bire bir AB’ye uygun olacağını, altındaki ihalelerde ise esnek bir yapının uygulanacağını söyledi. Gül, yasanın büyük ölçüde eşik değerin üzerindeki ihaleleri kapsayacağını, altında kalan ihaleler için ise temel prensiplerin bulunacağını, ayrıntıların ikincil mevzuatla belirleneceğini anlattı.