Vergi Konseyi Başkanı Mustafa Uysal, geçen hafta açıklanan ve her yıl olduğu gibi bu sefer de ciddi tartışma konusu olan Emlak Vergisi'ndeki yeni değerlerle ilgili, 'Belediyelerin harcamalarını kontrol altına almazsanız, vergiler de yetmez' diyor.
Emlak Vergisi'nde yeni değerlerin açıklandığı gün, Vergi Konseyi Başkanı Mustafa Uysal ile sohbet ediyoruz. Neler konuştuğumuza geçmeden önce, kısaca 2010'un başından itibaren geçerli olacak ve önümüzdeki günlerde de ciddi tartışmalar yaratacak Emlak Vergisi'nde yeni değerlerden bahsedeyim. Şunun altını net bir şekilde çizeyim: Emlak Vergisi'nde her yıl yaşanan çarpık tablo aynen devam ediyor. Hatta katmerli şekilde. Görünen o ki, 2010 yılında bazı belediyeler Emlak Vergisi'nde eski değerlerde ciddi artışlara gitmişler. Sorun sadece bu da değil. Yeni değerler incelendiğinde; hem iller arasında hem de aynı ilde, aynı ilçede bile ciddi farklar görülüyor.
Gelelim Vergi Konseyi Başkanı ile sohbetimize.. Mustafa Uysal, Emlak Vergisi'ndeki değer artışı konusunda, hangi bedel üzerinden arttığı hakkında ciddi soru işaretleri olduğunu söylüyor. Bazı yerlerde belediyeler tarafından belirlenen arsa ve bina değerlerinin çok yüksek olduğunu ifade eden Uysal, "Bakıyorsunuz yüzde 1'i, onda 1'i şeklinde oluyor. Böyle olunca da oran bir anlam ifade etmiyor. Biz gerçekten değeri yakalamakta zorluk çekiyoruz" diyor. Mustafa Uysal'a göre Emlak Vergisi değerlerinin tespitinde yeni bir yönteme gidilmesi gerekiyor. Bunun için de yapılması gereken, emlak müşavirliği sisteminin devreye sokulması. Mustafa Uysal, sözlerini şöyle sürdürüyor:
Sistem özünde çarpık
"Tapu harçları da Emlak Vergisi ile bağlantılı. Normalde 200 bin liraya alınan bir daire, tapuda 20 bin liradan işlem görüyor. Kimse kalkıp da 200 bin liralık bir değer üzerinden işlem göstermiyor. Gayrimenkulün değerlendirilmesi tümüyle çarpık. Hem tapu harçları hem emlak vergileri açısından çarpık bir sistem. Hal böyle olunca da çarpık bir sistemin üzerine yapılan her türlü artış da çarpıklığı daha da artırmış oluyor."
Mustafa Uysal'a, Emlak Vergisi'ndeki oranların yüksekliği nedeniyle herkesin alım-satım bedellerini düşük gösterdiğini hatırlatıp, haliyle de ciddi bir vergi kaçağı oluştuğunu belirtiyorum. Ardından da "Vergiler makul seviyelerde olsa, kaçağın önüne geçilmez mi" diye soruyorum.
Halkın itiraz hakkı var
Mustafa Uysal, bu tespiti doğruluyor ve aynı durumun harçlar için de geçerli olduğunu belirtiyor. Uysal, "Alandan, satandan yüzde 1,5, yüzde 3 harç alıyorsunuz. Bu da bir kaçak sebebi oluyor şüphesiz. Oranların daha makul seviyelerde olması kaçağın önüne geçer mi? Burada da bence soru işaretleri var" diyor. Mustafa Uysal, sistemin yeniden yapılandırılması ve tümüyle ele alınması gerektiğine dikkat çekiyor.
Sohbetimiz sırasında merak ettiğim bir konuyu da Mustafa Uysal'a soruyorum. Emlak Vergisi'ndeki bu değer artışlarına halkın itiraz etme hakkı var mı? Çünkü bu konu hakkında da farklı görüşler ortaya atılıyor. Kimi kesimler itiraz hakkı olmadığını, kuzu kuzu ödenmesi gerektiğini belirtirken kimileri de itiraz edilebileceğini savunuyor. Mustafa Uysal, net bir şekilde vatandaşın değerlerin yüksekliğine itiraz edebileceğini belirtiyor.
Belediyelerin açıkları büyük
Ardından da Uysal, ilginç bir tespitte bulunuyor. Emlak Vergisi'nin belediyelerin iştigal alanına giren bir vergi olduğunu ifade eden Uysal, sözlerini şöyle sürdürüyor:
"Belediyelerle ilgili temel sorunlar var. Mesela, biz mali kural getiriyoruz genel bütçe için... Belediyeleri de mali kural içerisinde tanımlamak lazım. Bir taraftan merkezi bütçe ile ilgili açıklarımız var diyoruz. Diğer taraftan belediyelerin de çok ciddi açıkları bulunuyor. Bunların artık mutlaka kontrol altına alınması gerekiyor."
Sohbetimizin sonunda Mustafa Uysal, ilginç bir de yorumda bulunuyor. Aynen kendi sözleriyle sizlerle paylaşıyorum:
"Belediyelerin harcamalarını kontrol altına almazsanız; bugün şikâyet ettiğimiz, ‘çok fazla' dediğimiz emlak vergileri de yetmez hale gelir."