Türkiye'de yeni geliştirilen 'gaz basıncı' tekniği ile binalar 5 saniye gibi bir sürede hiçbir tehlike oluşturmadan onda bir fiyatına yıkılabiliyor. Üstelik dinamitle yapılan yıkımlardaki gibi sarsıntı da yapmıyor. Sistem test edilerek patent verildi. Ancak firma, mevzuatta böyle bir yıkım tekniğinin olmaması nedeniyle üç yıldır ihalelere alınmıyor.
Bu 'yapı yıkım tekniği' en çok belediyelerin işine yarayacak. Çünkü şehirlerde yıkılması gereken binlerce kaçak yapı ve hasarlı bina bulunuyor. Bu binalar belediyelerin kentsel dönüşüm projeleri içinde büyük bir engel teşkil ediyor. Belediyeler, ayrıca yıkımın metreküpüne 53 YTL yerine, 5 YTL bedel ödeyerek milyarca liralık tasarrufta da bulunabilecek. Ancak belediyeler, 'ihale şartnamesi'nde böyle bir tekniğin tanımı olmadığı gerekçesiyle bu sisteme sıcak bakmıyor. Şartnamelerde eski usulle dinamit veya iş makinesiyle yıkım ve 15 yıllık firma deneyimi isteniyor. Firma, ise mevzuattan dolayı üç yıldır ihalelere giremediğinden 'iş bitirme yeterlilik belgesi' alamıyor.
Bayındırlık Bakanlığı Teknik Araştırmalar ve Uygulamalar Genel Müdürlüğü yetkililerinden alınan bilgiye göre ihalelerin Kamu İhale Kurumu (KİK) mevzuatına göre yapıldığı, buna göre de firmanın iş yapmak için mutlaka 'yeterlilik belgesi' alması gerekiyor.
Antalya'da mermer ocakları işleten Vardar Mermer Şirketi'nin Genel Müdürü Necmi Vardar, 17 Ağustos 1999 Gölcük depremi sonrasında enkaz bölgesini gezerken hasarlı binaların uzun bir süre yıkılamadığını ve bu yüzden can kayıplarının yaşandığını görmesi üzerine yıkım konusuna eğilir. Vardar, deprem bölgesindeki enkazları en hızlı ve can kaybını arttırmadan temizlemek için arayış içine girdiğini, bir kimyager arkadaşının yardımı ile hazırladığı gaz basınçlı sistemi deprem bölgesindeki binalarda uyguladığını ve başarı elde ettiğini kaydetti.
Sistemi zamanla geliştirdiğini ve çeşitli üniversitelerden bilimsel raporlar aldığını ifade eden Vardar, en sonunda patent alarak yasallaştırdığını belirtti. Vardar, "Ancak, mevzuatta tanımı yok diyerek bizi ihalelere sokmuyorlar. Bayındırlık Bakanlığı'na kadar giderek sistemi tanıttım, yardım istedim. Ama bir gelişme olmadı. 500 bin YTL' ye mal olacak bir işi 50 bin YTL'ye bitiriyoruz. Belediyeler kaçak ve hasarlı binalar yüzünden 'kentsel dönüşüm' projelerini hayata geçiremiyor. Örneğin sadece İstanbul'da 5 bin bina bulunuyor. Halen uygulanan yıkım tekniğinde 60 metre çapında bir alanda 4 şiddetinde deprem etkisi oluşur. Bu durumda çevredeki canlı ve cansız varlıkların zarar görmesine neden olmaktadır. Bizim sistemde sarsıntı yok" diye konuştu.
Vardar, binaların taşıyıcı elemanların gaz basıncı ile tahrip edilerek istenen yöne doğru yıkımın sağlandığını, bar basıncı ve yer sarsıntısının oluşmadığını aktardı. Süleyman Demirel Üniversitesi Jeofizik Mühendisliği Bölüm Başkanı Deprem Araştırmalar Müdürü Prof. Dr. Ergün Türkel, gaz basınçlı yıkım tekniğini deprem bölgesinde bir bina üzerinde deneme çalışmalarını izlediğini ve sistemi gayet başarılı bulduğunu kaydetti. Ergün, sistemin daha da geliştirilerek Türkiye'de uygulanabileceğini söyledi.