Boğazlardan yılda 110 milyon tonu aşan petrol geçişini frenleyecek yönetmelik ve uygulama ortalığı karıştırdı. Yönetmelik küçük ve tehlikesiz gemilere geçiş önceliği verince, büyüklerin bekleme süresi arttı, trafik sıkıştı. 50'den fazla gemi geçiş için kuyruk yaptı.
Ceyhan'a temel atan devlet, Türk Boğazları'nın güvenlik tedbirlerini de artırdı. Önceki gün uygulamaya alınan yeni Boğaz Deniz Trafik Düzeni Tüzüğü, tehlikeli yük taşıyan gemilerin geçişlerini zorlaştırdı. Yeni uygulama nedeniyle Boğaz girişinde bekleme yapan gemi sayısı bir anda 50'yi aşınca, Deniz Ticaret Odası (DTO) yeni uygulamaya karşı çıktı.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkan Vekili de olan DTO Başkan Vekili Halim Mete, yeni uygulama başlar başlamaz boğazda 50 gemilik kuyruk oluştuğunu belirterek, ‘‘Uluslararası geçiş yolu kuralları Uluslararası Denizcilik Örgütü tarafından belirlenmiştir. Elbette Türkiye ulusal kararlar alabilir ancak bu kararlar geçişi engelleyemez. Yeni uygulama ile istenen belge sayısı 10'u aştı. Sanki geçiş izni değil de teşvik belgesi verecekler. Dünyada bu belgelerin istendiği başka ülke yok’’ dedi. Türk Boğazları'ndan geçişi düzenleyen deniz trafik düzeni tüzüğünün oluşturulması amacıyla yıllardır uluslararası çapta uğraş verdiklerini anlatan Halim Mete şöyle konuştu: ‘‘Trafik ayrım şemalarının tesisi ancak IMO onayı ile oluyor. Temeli uluslararısı sözleşmenin 10'uncu maddesidir. 1994'te trafik ayırım şemaları yürürlüğe girdi. Eş zamanlı olarak milli mevzuat hazırlandı ve tüzük, kurallar ve tavsiyeler de yayınlandı. O zaman bile petrol geçişini önlemekle suçlanmıştık ve biz de güvenlik nedeniyle bu önlemleri aldığmızı, uluslararası hukuka uygun olarak bunu yaptığımızı söylemiştik. Şimdi başlatılan uygulama sayesinde uluslararası bir kampanya ile karşı karşıya kalacağız. Montrö Sözleşmesi bile gündeme getirilecek.’’
Denizcilikten Sorumlu Devlet Bakanı Ramazan Mirzaoğlu ise yeni uygulamayı savundu ve bunun zorunlu olduğunu söyledi. Mirzaoğlu, uygulamanın birçok özelliği ile milli bir mesele olduğunu belirterek şunları söyledi: ‘‘Evet, Türk Boğazları'nda yeni uygulama esasları tesbit ettik. Buna göre önce küçük gemiler geçecek. Sonra orta büyüklükte olanlar ve en son olarak da büyükler ve tehlikeli yük taşıyanlar geçecek. Bundan önceki uygulamada önce gelen önce geçiyordu. Şimdi biz Boğaz güvenliğini esas alan yeni uygulama başlattık. Çünkü Türk Boğazları'ndan yılda 110 milyon ton ham petrol geçiyor. Bakü-Ceyhan'dan bir yılda geçecek petrolün 50 milyon ton olduğu düşünülürse Boğazlarımız şu anda iki Bakü-Ceyhan kadar olmuş.’’ Mirzaoğlu, İstanbul'daki 10 milyon insanın can emniyeti ve çevre kirliliği riskini yok etmek için Boğazlardan tehlikesiz yük taşıyanların geçişine öncelik verdiklerini söyledi.
Montrö de Boğazların emniyetini istiyor
DENİZCİLİKTEN Sorumlu Devlet Bakanı Ramazan Mirzaoğlu, yeni uygulamanın Montrö Sözleşmesini gündeme getireceği yolundaki eleştiriyi şöyle yanıtladı: ‘‘Montrö'ye göre İstanbul uluslararası gemi trafiğine açık ama emniyetli geçiş olmak kaydıyla. Eğer biz tedbir almazsak şu andaki petrol ve tehlikeli madde geçiş miktarı ikiye katlanır. O zaman da kaza riski iki misli artar. Bizim amacımız İstanbul Boğazı'nı tehlikesiz yük taşıyanlar için cazip hale getirmektir. Tabii ki aynı zamanda da tehlikeli yük taşıyanlara karşı da emniyeti sağlamaktır. Bu devletin kararıdır.’’ Mirzaoğlu, tehlikeli yük taşıyanların geçişinin gecikmesinin de boğazların emniyeti için gerekli normal bir sonuç sayılması gerektiğini söyledi.