İstanbul'u "Tehlikede Olan Kültür Mirasları Listesi"ne almayı düşünen UNESCO Dünya Mirası Komitesi'nin gerekçelerinden biri Haliç Metro Köprüsü'nün İstanbul siluetine vereceği zarar. Kararda, Haliç üzerine inşası teklif edilen metro asma köprüsünün "kültür varlıklarının olağanüstü evrensel değerini ve bütünlüğünü geriye dönülemez biçimde etkileyebileceği" belirtiliyor.
Haliç Metro Köprüsü planlarının revizyonunu da içeren yeni bir "alan yönetim planı" hazırlamak için Türkiye'nin önünde altı ay var. Uluslararası uzmanların katılımıyla hazırlanacak Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporunun 15 Ekim 2010'da tamamlanması ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin bu rapor doğrultusunda hazırlayacağı bir yönetim planını Şubat 2011'e kadar Komite'ye sunması gerekiyor.
"Tehlike sürüyor, bir dizi revizyon yapmak gerek"
Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi Başkanı, Mimar Sinan Üniversitesi (MSÜ) Öğretim Üyesi Prof. Dr. Deniz İncedayı da tehlikenin sürdüğüne, bir dizi revizyon yapılması gerektiğine işaret ediyor. İncedayı'ya göre, UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer almak Türkiye'ye uluslararası itibar getiriyor; turizm, tanıtım ve değerlerin korunması açısından destek sağlıyor. Tehlike Altındaki Miras Listesi'ne girmek ise dünyaya mal olmuş bir kültür değerini koruyamadığımız anlamına gelecek. Kültür başkenti olmuş bir kent adına önemli bir çelişki.
Yarışma açılmadı
Haliç Metro Köprüsü projesinin uluslararası yarışma açılmaksızın hayata geçirilmesini de eleştiren İncedayı, Komite'nin 2006'dan bu yana köprüye ilişkin eleştirilerde bulunduğunu vurguluyor.
"Köprünün taşıyıcı ayakları, sembolik değer verilerek yüksek tutulmuştu. Eleştiriler doğrultusunda bu yükseklik, minarelerle ve Süleymaniye siluetiyle yarışmaması adına Süleymaniye kotuna indirildi. Ancak revizyon yeterli görülmedi. Komitenin 2006 tarihli kararında, 'Haliç Metro Köprüsü 65 metre yüksekliğindeki ayaklarıyla Süleymaniye Camiinin manzarasını olumsuz etkileyecektir' denildi. "
12 yıllık bir inat: Haliç Metro Köprüsü
Haliç Metro Köprüsü ilk olarak 1998'de, konsept projeyi çizen İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş'ın verdiği bir röportajda gündeme geldi. Köprü güzergahı ile ilgili projeler, 6 Temmuz 2005'te Koruma Kurulu'nca onaylandı. Aynı yıl köprü inşaatı için açılan ihalenin son anda iptal edilmesi de tartışma yarattı.
Köprü ile ilgili en çok tartışılan konu, köprüdeki taşıyıcı kulenin 82 metre olmasıydı. Koruma Kurulu bu teklifi kabul etmeyince kule yükseklikleri önce 65 metreye, sonra da 55 metreye düşürüldü.
Dünya Miras Komitesinin geçtiğimiz hafta Brezilya'da gerçekleştirdiği toplantıya sunulan metinde "Haliç üzerindeki metro köprüsünün, Üstün Evrensel Değere ve Varlığının bütünlüğüne geri döndürülemez zararlar vereceği" belirtildi:
"Şu andaki köprü projesi inşa edildiği takdirde İstanbul'un 2011 yılında Dünya Miras Listesinden tamamıyla silinmesini değerlendirmek üzere bu yıl Tehlike Altındaki Dünya Miras Listesi'ne yazmaya karar verir."