Hollanda Hükümeti, Yahudi asıllı sanat koleksiyoncusu Jacques Goudstikker’in, İkinci Dünya Savaşı sırasında Almanya’da Naziler’den kaçarken el konulan 267 eserinden 202’sinin mirasçılarına iadesini kabul etti. Kültür Bakanlığı Devlet Sekreteri Medy van der Laan, uzun süren hukuki bir süreç ve buna bağlı değerlendirmelerin ardından, Hollanda’da çeşitli müzelere dağıtılmış olan 202 resim çalışmasının, koleksiyoncu Jacques Goudstikker’in mirasçılarına verilmesinin kararlaştırıldığını bildirdi. Başta Amsterdam Devlet Müzesi olmak üzere birçok müze müdürü, Hükümet’in kararını müzelere indirilmiş bir darbe olarak yorumladı.
Hollanda Kültür Bakanlığı Devlet Sekreteri, mirasçılar tarafından istenen diğer eserlerden 40’ının koleksiyoncu Goudstikker’e ait olup olmadığının kesin olarak belirlenemediği için 21 eserin, koleksiyoncunun dul eşiyle 1952 yılında yapılan anlaşma gereği verilmeyeceğini belirtti. Devlet Sekreteri 4 eserin ise kaybolduğunu söyledi.
Verilen bilgiye göre, Jacques Goudstikker, Nazilerden İngiltere’ye güvenli olarak kaçabilme karşılığı 1113 eserini Mayıs 1940’ta Alman Alois Miedl ve Herman Göring’e sattı. Ancak koleksiyoncu, İngiltere’ye ulaşmadan yolda öldürüldü. İngiltere’ye gidebilme karşılığı sattığı eserlerin bir bölümü, savaş sonrası Hollanda’da ortaya çıktı. Hollanda Hükümeti de koleksiyoncunun dul eşiyle bir anlaşma yaptığını bildirerek, eserleri ülkedeki çeşitli müzelere dağıttı.
1997 yılında Goudstikker’ın Amerikan vatandaşı gelini Marei von Saher, Hollanda Hükümeti’nden kayınpederine ait eserlerin mirasçıları olarak kendilerine verilmesi talebinde bulundu. Dönemin hükümeti, bu isteği koleksiyoncunun dul eşiyle yapılan anlaşmayı gerekçe göstererek kabul etmediğini bildirdi. Marei von Saher ise, 1998 yılında Lahey’de mahkemeye başvurdu. Mahkeme, 2001 yılında verdiği kararla mirasçıları haklı bulunca, olayı araştırmak üzere aynı yıl bağımsız bir komisyon kurulması benimsendi. Bu komisyon, araştırma ve incelemelerinin ardından eserlerin 202’sinin geri verilebileceği yolunda hükümete görüş bildirdi.
Mahkeme kararı ve komisyonun da aynı yönde görüş bildirmesi üzerine, hükümet de eserlerin ilk sahiplerinin mirasçılarına verilmesini kabul etti. İade edilecek eserler arasında Van Goyen, Ruysdael, Sten, Van Dyck, Van Ostade, Lippi, Teniers, Bilders, Koekkoek, Longhi, De Hondecoeter, Ter Borch, Wouwerman ve Van Mieris gibi sanatçıların resim çalışmaları yer alıyor.
Müze dünyasında tepki ‘Goudstikker Koleksiyonu’ olarak bilinen eserlerin geri verilmesi kararı, Hollanda müze dünyasında tepkiyle karşılandı. Başta Amsterdam Devlet Müzesi olmak üzere birçok müze müdürü, Hükümet’in kararını müzelere indirilmiş bir darbe olarak yorumladı. Hükümet, bu eserlerin müzelerden alınmasıyla hem eser açısından hem de maddi açıdan müzelerin uğrayacağı kayıpları karşılamayacağını da bildirdi.