Bugüne kadar aralarında Topkapı Sarayı, Süleymaniye Camii’nin de olduğu 1000’e yakın yapıyı güçlendiren Artyol Mühendislik, kentsel dönüşümde çok da üzerinde durulmayan bir konuyu gündeme getirdi. Ramazan ayı dolayısıyla yoğunluğu artan camilerin, özellikle son 30-40 yılda özensiz inşa edildiğini söyleyen Artyol Mühendislik Yönetim Kurulu Başkanı Sinan Türkkan, Türkiye’deki camilerin depreme dayanıklı olmadığını söyledi. Kontrolsüz ve projesiz yapılan camilerin oldukça fazla olduğunu belirten Türkkan, kentsel dönüşümün konuşulduğu, hatta uygulamaya geçildiği bu dönemde camilerin de ele alınıp yenilenebileceğini veya güçlendirilebileceğini ifade etti.
Deprem bölgelerinde hasarlı camilere ve devrilmiş minareler çok sık rastladıklarını dile getiren Türkkan, “Bu da camilerin depreme karşı dayanıklığına pek önem verilmediğini gösterir. Özellikle bu günlerde, yüzlerce kişinin ibadet ettiği bu kutsal mekânların olası bir depremde nasıl bir performans göstereceğini hesap etmek ve yetersizlikleri varsa da acilen giderilmesi gerekir” diye konuştu.
Kalfalar tarafından yapılan projesiz camiler
Son 30-40 yılda yapılan camilerin genelde dernekler vasıtasıyla yapıldığını söyleyen Sinan Türkkan, “Benim şahit olduğum birkaç camii inşaatı, zor şartlarda kıt kanaat imkanlarla yapıldı. Hatta bu camilerin inşaatı 8-10 yıl sürebiliyor. Bu durumda yapılan camilerden pek çoğunun kendi projesi de olmaz. Yakında yapılmış veya tanıdık bir yerden alınan bir cami projesi, kalfa tarafından yapılacak arsaya adapte edilerek uygulanır. Mimar Sinan zamanında, döşemelerde büyük açıklığı geçebilmek için uygulanan kubbe sistemi, bugün gelenek haline gelmiş ve nerdeyse tüm camilerde vazgeçilmez mimari simge olarak kullanılmıştır. Mühendislik açısından baktığımızda kubbe hesabı hem zor ve karmaşıktır; hem de çok iyi ustalarla yapılmaya ihtiyaç duymaktadır. Minarelerde de durum çok farklı değil. Tek başlarına 30-50 metre arasında yükselen ciddi bir kule özelliği taşıyan yapılardır” şeklinde konuştu.
Ciddi bir plan ve bütçe gerek
Türkiye’de yaklaşık 80 binin üzerinde cami olduğunu belirten Sinan Türkkan, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Aslında olayın ‘Allah korusun’ demekle geçiştirilemeyecek kadar büyük olduğu aşikârdır. Bu çalışma, ciddi bir plan ve bütçe gerektirir. Son 5 yılda, özellikle tarihi camilerde ciddi onarımlar yapıldığını ve pek çoğunun aslına döndürülerek güçlendirildiğini yakından biliyorum. Bir kısmında da görev aldım".