Çelik fiyatlarında yılın ikinci yarısından beri devam eden yükseliş sürüyor. Dünyada spot demir cevheri fiyatlarının son aylarda görülen artışın yanı sıra çelik hurdası fiyatları da hızlı bir yükseliş seyri içinde. Özellikle Rusya, Avrupa ve ABD'de sertleşen kış şartları dolayısıyla çelik hurdası toplanmasının zorlaşması ve buna bağlı olarak uluslararası piyasadaki arzın düşmesi bunun en temel nedenini oluşturuyor. Analistler; Çin, Türkiye, Hindistan, Katar ve Suudi Arabistan gibi gelişmekte olan ülkelerde talebin artması ve hammadde fiyatlarındaki yükselişin verdiği destekle çelik fiyatlarının 2011 yılında artışını sürdüreceğini tahmin ediyor.
Küresel ekonomik toparlanmanın talebi artırmasıyla çelik fiyatlarının gelecek yıl ortalama yüzde 10 yükselmesi bekleniyor. Özellikle gelişmekte olan ülkelerin iç pazarlarında yaşanan talep artışlarının demir-çelik fiyatlarını yukarı ittiği belirtiliyor. İngiltere merkezli çelik danışmanlık şirketi MEPS International, hammadde fiyatlarındaki çıkış ve çelik distribütörlerinin stoklarını artırmaları nedeniyle çelik kompozit endeksinin 2011'de bu yılki 733 dolar/ton seviyesinden 809 dolar/tona çıkacağını öngördü.
MEPS analisti Kaye Ayub, artışın ana kaynağı olarak hammadde fiyatlarındaki artışı gösterirken, çelik stoklamanın da fiyatlara 20 dolarlık bir katkı yapacağını söyledi. Ancak Ayub, doların değer kazanmasına bağlı olarak yılın ikinci yarısında fiyatlardaki artışın hız keseceğini ifade etti. MEPS verilerine göre, ekim ayı itibariyle dünya ortalama çelik fiyatlarının 751 $/ton seviyesinde bulunuyor ve bu fiyat halen 2008 yılında ulaşılan 1160 dolar/ ton zirvesinin yüzde 36 oranında gerisinde.
Posco ve Baosteel zam yapacak
Çelik fiyatlarındaki artışın ilk habercisi ise Güney Koreli Posco oldu. Dünyanın en büyük üçüncü çelik üreticisi Posco, paslanmaz çelik fiyatlarını ocak ayında yüzde 5.5'e kadar artıracağını bildirdi. Karara gerekçe olarak yüksek hammadde fiyatlarının yansıtılması olduğunu bildirdi. Şirketin açıklamasında, "Son dönemde nikel ve hurda çelik fiyatlarındaki artış ile para birimi won'un değer kazanması imalat maliyetlerini yükseltti.
Yurtdışı çelik tesisleri de üretimlerin azaltılması ve yeniden stok biriktirme süreçlerini dikkate alarak ilk çeyrekte talebin ve fiyatların artmasını bekliyorlar" denildi. Açıklamaya göre, sıcak çekme paslanmaz çelik fiyatı yüzde 5.5 artırılarak 3.8 milyon won, soğuk çekme paslanmaz çelik fiyatı da yüzde 5.2 artırılarak 4.08 milyon won olacak.
Çinli çelik üreticisi Baosteel Group da, yüksek maliyetlerin etkisiyle, Çin'de 2011 yılı ortalama çelik fiyatlarının 2010 yılına göre daha yüksek olacağını bildirdi. Şirket yetkilileri, demir cevheri sözleşme fiyatlarının 2011 yılının ilk yarısında hafifçe artarken, aynı yılın ikinci yarısında düşeceği öngörüsünde bulundu. Şirketin açıklamasında, Çin'in 2009 yılı ham çelik üretim kapasitesinin 718 milyon ton olduğu, 2010 yılında 40 milyon ton yeni üretim kapasitesinin üretime başladığını ve kapasitenin 8.76 milyon tonluk bölümünün devre dışı bırakıldığı belirtildi. Böylece, Çin'in ham çelik üretim kapasitesi 2010 yılında 750 milyon ton miktarına ulaşacak.
Rusya pazarında paslanmaz soğuk sac ve şerit fiyatlarındaki artışın da 2011 yılının birinci çeyreğinde yüzde 10'a ulaşması bekleniyor. Fiyatlardaki artışa, Rusya'nın Asya menşeli nikel içerikli yassı mamul ithalatları için yürürlüğe koyduğu vergi neden oldu. Bu uygulama distribütörlerin Avrupa ile ABD menşeli daha pahalı malzemeye yönelmesine yol açtı. Enerji maliyetlerindeki artışın da 2011'de Rus çeliğinin fiyatını tetikleyebileceği ifade ediliyor.
Bu arada, uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, 2011 yılında Rusya'nın çelik üretiminin yıllık yaklaşık yüzde 6 büyüyeceğini ve yerel tüketimin 2012 yılına kadar mali kriz öncesindeki seviyelere ulaşamayacağını tahmin ediyor. Kapasite kullanım oranlarının ise yüzde 85 seviyesinin üstünde devam etmesi bekleniyor. Öte yandan, Brezilya'da bitmiş çelik ürün fiyatlarının aralıkta gerilediği ifade edilirken, çelik üreticilerinin 2011 ilk çeyrekte fiyatlarda artış bekledikleri bildirildi.
Hurda çelik fiyatında artış, Türkiye'deki üreticiyi de etkiliyor
STEELORBİS'in haberine göre, dünyada çelik fiyatları yükselirken, hurda fiyatlarındaki çıkış, hammadde açısından ithalat bağımlısı olan Türk çelik sektöründeki elektrik ark ocaklı üreticileri, fiyat artırımlarına gitmek zorunda bıraktı. SteelOrbis Orbis Çelik Endeksi son beş hafta içerisinde, Türkiye Hurda Endeksi'nde yüzde 17.36 yükselişle 187.01, Türkiye İnşaat Demiri Endeksinde yüzde 7.18 yükselişle 155.76, Türkiye Sıcak Sac Endeksi'nde yüzde 7.03 yükselişle 111.38 ve ABD Doğu Limanı HMS I/II hurda ihracat endeksi yüzde 17.23 yükselişle 200 seviyesine geldi. Aralık ayında Türkiye'de efektif fiyatlar haftalık bazda artarken, yukarı yönlü harekette dağıtıcıların işlemlerindeki artış ve yükselen girdi maliyetleri etkili oldu.
OECD raporuna göre çelikte trendler
Bu ayın başında Paris te gerçekleştirilen 69. OECD Çelik Komitesi Toplantısı için hazırlanan piyasalardaki son gelişmelere yönelik raporda, 2010 yılının üçüncü çeyreğinde, dünya yıllık çelik talebinin 1.42 milyon ton ile, 2008 yılının ikinci çeyreğine kıyasla yüzde 6 oranında artış gösterdiği vurgulandı.
Dünya çelik talebinde belirleyici role sahip imalât ve inşaat sektörlerinin, farklı yönlerde gelişme gösterdikleri, global imalât endüstrisi dünya genelinde hızlı bir toparlanma gösterirken, inşaat endüstrisinin krizle birlikte girdiği sıkıntıdan henüz kurtulamadığına dikkat çekilen raporda OECD bölgesinde imalât endüstrisinin, 2010 yılının ilk çeyreğinde yüzde 7.5, ikinci çeyreğinde ise, yüzde 10.3 oranında büyüdüğü ifade edildi.
2009 yılında, dünya görünür çelik tüketimindeki yüzde 6.6 oranındaki düşüşün ardından, WSA tahminlerine göre, 2010 yılında yüzde 13.1 ve 2011 yılında yüzde 5.3 oranında talep artışı beklendiğine dikkat çekilen raporda, 2011 yılında BDT (yüzde 11.1 oranında) ve diğer Avrupa'nın (yüzde 9.5 oranında) tüketim artışında en güçlü ülkeler olacağı belirtiliyor. Demir Çelik Üreticileri Derneği'nin web sitesinde rapor şöyle özetlendi:
Üretim ve kapasite
Raporda, 2010 yılının ilk yarısında, dünya yıllık ham çelik üretiminin yüzde 16.9 oranında artışla, 1.38 milyar ton seviyesine ulaştığı, 2010 yılının ikinci çeyreğinde gerçekleştirilen üretimin, 2008 yılının aynı dönemine kıyasla yüzde 7.9 oranında daha yüksek olduğu, Mayıs 2010'da 124.6 milyon ton ile yeni bir rekor seviyeye ulaşan dünya çelik üretiminin, üretimin dibe vurduğu 2008 yılının Aralık ayı ile karşılaştırıldığında, yüzde 52.4 oranında artmış olmasının, üretimdeki iyileşmenin boyutunu gözler önüne serdiği belirtiliyor.
Çelik ticareti
2010 yılının ilk çeyreğinde de yükseliş eğilimini sürdüren ihracatın, ikinci çeyrekte yavaşlamaya başladığı görülüyor. 2010 yılının ilk yarısında, ihracatın yüzde 35 oranında artışla 119 milyon tona ulaştığı, ihracatını yüzde 157 oranında arttıran Çin'in en büyük çelik ihracatçısı olduğu, Japonya'nın ihracatında da yüzde 67 oranında yüksek oranlı artış yaşandığı belirtilirken, 2010 yılının ilk yarısında, en büyük 10 çelik ithalatçısı ülkenin toplam ithalatının da, yüzde 33 oranında artış gösterdiğine vurgu yapılıyor.
Çelik talebinde beklentiler
WSA tahminlerine göre, 2009 yılında yüzde 6.6 oranında azalan dünya çelik talebinin, 2010 yılında yüzde 13.1 ve 2011 yılında yüzde 5.3 oranlarında artış göstermesi bekleniyor. En güçlü büyümenin yüzde 11.1 ile BDT ve yüzde 9.5 ile Diğer Avrupa bölgelerinde yaşanacağı, özellikle Rusya, Ukrayna ve Türkiye'de yüzde 10'un üzerinde tüketim artışı beklendiği kaydediliyor. 2011 yılında beklenen yüzde 5.4 oranındaki talep artışında, en büyük payın yine Çin'e ait olacağı, buna rağmen, 2011 yılında tüketiminin yüzde 4.8 oranında artması beklenen Çin'de, 2000-2010 döneminde gerçekleşen yıllık ortalama yüzde 17.3 oranındaki talep artışına kıyasla, büyüme oranının oldukça düşük seviyelere gerilemiş olacağı belirtiliyor.
Çelik tüketicisi sektörlerde beklentiler
İnşaat, otomotiv, makine ve metal eşya sektörlerinin, toplam dünya çelik tüketiminin yüzde 94'ünü gerçekleştiriyor olmasına rağmen, Çin gibi gelişmekte olan ülkelerde, bu oranın AB gibi gelişmiş ülkelere kıyasla, daha yüksek seviyelere çıkabildiği, benzer şekilde, otomotiv endüstrisi Almanya ve ABD'deki toplam çelik tüketiminin yüzde 20'sini gerçekleştirirken, bu oranın Çin'de yüzde 3 seviyesinde kaldığı belirtiliyor. Oxford Economics tahminlerine göre, 2011 yılında dünya inşaat sektörünün ortalama yüzde 5.2 oranında büyümesinin beklendiği, otomotiv sektöründeki büyüme beklentisinin yüzde 6.4 seviyesinde bulunduğu ve yüzde 10.1 oranında büyüme beklentisi ile mühendislik ve metal eşya sektörünün, 2011 yılında en fazla büyümesi beklenen sektör olduğu kaydediliyor.