Çevre Kanunu uyarınca verilecek idari para cezaları yeniden düzenlendi. Buna göre, tehlikeli atıkların ülkeye girişini sağlayana 2 milyon YTL, çevreyi kirletene 100 YTL, emisyon ölçümü yaptırmayan motorlu taşıt sahibine 500 YTL ceza kesilecek.
Çevre Kanunu'ndaki değişiklikler doğrultusunda verilecek para cezalarına ilişkin Çevre ve Orman Bakanlığı genelgesi, Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi. 13 mayıs 2006 tarihinden sonra işlendiği saptanan fiillere verilecek cezalar, ihlalin niteliğine göre gruplandırılarak belirlendi. Değişiklikler doğrultusunda suyu ve toprağı kirletenlere verilecek para cezaları da yeniden belirlendi.
Hava kirliliğine ilişkin cezalar
- Emisyon ölçümü yaptırmayan motorlu taşıt sahipleri için 500 YTL.
- Yönetmeliklerle belirlenen standartlara aykırı emisyona sebep olan motorlu taşıt sahipleri için 1000 YTL.
- Hava kirliliği yönünden önemli etkileri nedeniyle kurulması ve işletilmesi yönetmelikle izne tabi tutulan tesisleri, yetkili makamlardan izin almadan kuran ve işleten veya iznin iptal edilmesine rağmen kurmaya ve işletmeye devam eden veya bu tesislerde izin almaksızın sonradan değişiklik yapan veya yetkili makamların gerekli gördükleri değişiklikleri tanınan sürede yapmayanlar için 24 bin YTL.
- Emisyon miktarları yönetmelikle belirlenen sınırları aşanlar için 48 bin YTL.
- İzne tabi tesisleri, aldıkları izin belgesinde veya yönetmeliklerde öngörülen önlemleri almadan veya yönetmeliklerde belirlenen emisyon standartlarına ve sınırlamalarına aykırı olarak işletenler için 24 bin YTL.
- Hava kirliliği yönünden özel önem taşıyan bölgelerde veya kirliliğin ciddi boyutlara ulaştığı zamanlarda ve yerlerde veya kritik meteorolojik şartlarda yönetmeliklerle öngörülen önlemleri almayan, yasaklara aykırı davranan ya da mahalli çevre kurullarınca bu konuda alınan kararlara uymayanlar için getirilen cezaların bir katı.
- İzne tabi olmayan tesislerin işletilmesi sırasında yönetmelikle belirlenen standartlara aykırı emisyona neden olanlara 6 bin YTL.
Konutlara verilecek cezalar
- Toplu veya ferdi ısıtılan konutlarda, standartlara aykırı emisyona neden olunması durumunda, her bağımsız bölüm için 300 YTL. Bu cezai sorumluluk toplu ısıtılan konutlarda yöneticiye, ferdi ısıtılan konutlarda ise konutu kullanana ait olacak.
- Hava kirliliği yönünden özel önem taşıyan bölgelerde veya kirliliğin ciddi boyutlara ulaştığı zamanlarda ve yerlerde veya kritik meteorolojik şartlarda yönetmeliklerle öngörülen önlemleri almayan, yasaklara aykırı davranan ya da mahalli çevre kurullarınca bu konuda alınan kararlara uymayanlar için getirilen cezanın bir katı.
- Yönetmelikle belirlenen sınır değerlerin üzerinde kokuya sebep olan emisyonları çevreye verenler için 2 bin YTL.
Gürültü ve titreşime ilişkin cezalar
- Çevre Kanunu'nun 14'üncü maddesi uyarınca çıkarılan yönetmeliğe göre önlem almayan veya standartlara aykırı şekilde gürültü ve titreşime neden olan konutlar için 400 YTL.
- Ulaşım araçları için 1200 YTL.
- İşyerleri ve atölyeler için 4 bin YTL.
- Fabrika, şantiye ve eğlence yerleri için 12 bin YTL.
- Genelgede, iyonlaştırıcı olmayan radyasyona ilişkin cezalar da 1000 YTL.
Su kirliliğine ilişkin cezalar
Ülkenin egemenlik alanlarındaki denizlerde ve yargılama yetkisine tabi olan deniz yetki alanlarında ve bunlarla bağlantılı sularda, tabii veya suni göller ve baraj gölleri ile akarsulardaki kirliliğe gemilere groston başına verilecek cezalar şöyle:
- Petrol ve petrol türevleri (ham petrol, akaryakıt, sintine, slaç,slop, rafine ürün, yağlı atık vb.) tahliyesi veya deşarjı yapan tankerler için 1000 gros tona kadar 40 YTL.
- 1000-5000 gros tona kadar 10 YTL, 5000 gros tondan fazla olanlara ilave her gros ton başına 100 YKr.
- Kirli balast tahliyesi yapan tankerlerden, 1000 gros tona kadar 30 YTL, 1000-5000 gros ton arasında olanlara bu miktar ve ilave her gros ton başına 6 YTL.
- 5000 gros tondan fazla olanlara ise yukarıdaki miktarlar ve ilave her gros ton başına 100 YKr.
- Petrol türevleri (sintine, slaç, slop, akaryakıt, yağlı atık vb.)veya kirli balast tahliyesi yapan gemi ve diğer deniz vasıtalarından; 1000 gros tona kadar 20 Türk Lirası, 1000-5000 gros ton arasında olanlara bu miktar ve ilave her gros ton başına 4 YTL.
- 5000 gros tondan fazla olanlara ise yukarıdaki miktarlar ve ilave her gros ton başına 100 YKr.
- Katı atık bırakan veya evsel atıksu deşarjı yapan tanker, gemi vediğer deniz araçlarından, 1000 gros tona kadar 10 YTL.
- 1000-5000 gros ton arasında olanlara bu miktar ve ilave her gros ton başına 2 YTL.
- 5000 gros tondan fazla olanlara ise yukarıdaki miktarlar ve ilave her gros ton başına 40 YKr.
- Tehlikeli madde ve atıkların deşarjı durumunda uygulanacak para cezaları da petrol ve türevleri kategorisinin 10 katı olarak verilecek.
- Kirliliğin oluşmasını müteakip gemi veya deniz aracının kendi imkanları ile neden olduğu kirliliği giderdiğinin tespit edilmesi durumunda, para cezası 1/3 oranında uygulanacak.
- Cezanın derhal ve defaten ödenmemesi veya bu hususta yeterli teminat gösterilmemesi halinde, gemiler ve götürülebilen diğer deniz vasıtaları en yakın liman yetkilisine teslim edilerek seyrüseferden ve faaliyetten men edilecek.
- Banka teminat mektubu veya geminin bağlı olduğu kulüp sigortacısı tarafından düzenlenecek teminat mektubu teminat olarak kabul edilecek.
- Yabancı devlet egemenliği altındaki sularda bu devletlerin mevzuatının Türk bayraklı gemiler tarafından ihlali durumunda, ilgili devletin ceza uygulamaması ve Türkiye'nin cezalandırmasını talep etmesi durumunda bu kanun hükümleri uygulanacak.
Tesislere verilecek cezalar
- Ülkenin egemenlik alanındaki denizlere ve yargılama yetkisine tabi olan deniz yetki alanlarına, içme ve kullanma suyu sağlama amacına yönelik olmayan sulara atık boşaltanlara 24 bin YTL.
- İçme ve kullanma sularına atık boşaltanlara 48 bin YTL ceza verilecek.
- İçme ve kullanma suyu sağlama amacına yönelik olmayan sulara atık boşaltan her konut ve bağımsız bölüme 600 YTL ceza verilecek
- İçme ve kullanma suyu koruma alanlarına, kaynağın kendisine ve bukaynağı besleyen yerüstü ve yeraltı sularına, sulama ve drenaj kanallarına atık boşaltan her konut ve bağımsız bölüm için 1200 YTL ceza kesilecek
- Cezai sorumluluklar, müstakil konutlarda konutu kullanana, diğer konutlarda ise yöneticiye ait olacak. Bu alanlarda kanuna ve yönetmeliklere aykırı olarak yapılan yapılar da yıktıracak.
Toprak kirliliğine ilişkin cezalar
- Atıkları toprağa veren tesislere 24 bin YTL.
- Konut ve bağımsız bölümlere de 600 YTL ceza verilecek.
- Denizlerden, akarsu ve göller ile tarım alanlarından kum, çakıl ve benzeri maddeleri alan gerçek kişilere metreküp başına 120 YTL ceza kesilecek.
- Bu ceza kurum, kuruluş ve işletmelere üç katı olarak uygulanacak.
Atıklara ilişkin cezalar
- Tehlikeli atıkların her ne şekilde olursa olsun ülkeye girişini sağlayan veya tehlikeli atıkları ilgili mercilere ön bildirimde bulunmadan ihraç eden veya transit geçişini yapan gerçek kişilere ayrıayrı 2 milyon YTL ceza verilecek.
- Yasak ve sınırlamalara aykırı olarak tehlikeli atıkları toplayan, ayıran, geçici ve ara depolama yapan, geri kazanan, yeniden kullanan, taşıyan, ambalajlayan, etiketleyen, bertaraf eden ve ömrü dolan tehlikeli atık bertaraf tesislerini kurallara uygun olarak kapatmayanlara 100 bin ile 1 milyon YTL arasında ceza kesilecek.
- Bu cezalar, kurum, kuruluş ve işletmelere üç katı olarak uygulanacak.
- Tehlikeli atık mali sorumluluk sigortası yaptırmayanlara 24 bin YTL ceza verilecek.
Tehlikeli atıklar dışındaki atıklar
- Yasaklara veya sınırlamalara aykırı olarak atık toplayan, taşıyan, geçici ve ara depolama yapan, geri kazanan, geri dönüşüm sağlayan, tekrar kullanan veya bertaraf edenler gerçek kişilere 24 bin YTL.
- İthal edenlere 60 bin YTL ceza verilecek, kurum, kuruluş ve işletmelere de bu cezanın 3 katı uygulanacak.
Arıtma ve bertaraf yükümlülüğüne ilişkin cezalar
- Atık alım, ön arıtma, arıtma veya bertaraf tesislerini kurmayanlarile kurup da çalıştırmayanlara 60 bin YTL ceza verilecek.
- Atık su altyapı sistemlerini ve katı atık bertaraf tesisleri kurma yükümlülüğü verilen kurum ve kuruluşlardan, bu yükümlülüklerini belirtilen sürelerde yerine getirmeyenlere, belediye nüfusu 100 bindenfazla olanlara 50 bin YTL.
- 100 bin ile 50 bin arasında olanlara 30 binYTL.
- 50 bin ile 10 bin arasında olanlara 20 bin YTL.
- 10 bin ile 2 bin arasında olanlara 10 bin YTL para cezası kesilecek.
- Bu ceza, organize sanayi bölgelerinde 100 bin YTL, bunların dışında kalan endüstri tesislerine ve atıksu üreten her türlü tesise 60 bin YTL olarak uygulanacak.
Tehlikeli kimyasallara ilişkin cezalar
- Tehlikeli kimyasallar ve bu kimyasalları içeren eşyayı usul ve esaslara, yasak ve sınırlamalara aykırı olarak üreten, işleyen, ithal ve ihraç eden, taşıyan, depolayan, kullanan, ambalajlayan, etiketleyen, satan ve satışa sunanlar gerçek kişilere, 100 bin ile 1 milyon YTL idari para cezası verilecek, bu ceza, kurum, kuruluş ve işletmelere 3 katı olarak kesilecek.
- Tehlikeli kimyasal mali sorumluluk sigortası yaptırmayanlara da 24 bin YTL ceza uygulanacak.
Biyolojik çeşitliliğin korunmasına ilişkin cezalar
- Biyolojik çeşitliliği tahrip eden, özel çevre koruma bölgeleri için tespit edilen koruma ve kullanma esaslarına aykırı davranan, sulak alanlar için yönetmelikle belirlenen koruma ve kullanım usul ve esaslarına aykırı davranan, nesli tehdit veya tehlike altında olanlar ile nadir bitki ve hayvan türlerinin korunması ile ilgili esaslara ve yasaklara uymayan gerçek kişilere 20 bin YTL ceza verilecek.
- Sulak alanların doldurulması veya kurutulması yolu ile arazi kazanan gerçek kişilere 100 bin YTL ceza kesilecek.
- Anız yakan gerçek kişilere de her dekar için 20 YTL ceza verilecek. Anızın orman ve sulak alanlara bitişik yerler ile meskun mahallerde yakılması durumunda ceza 5 katı artırılacak.
- Kurum, kuruluş ve işletmeler ise bu cezaların 3 katını ödeyecek.
Çevresel etki değerlendirmesi sürecine ilişkin cezalar
- Çevresel etki değerlendirmesi sürecine başlamadan veya bu süreci tamamlamadan inşaata başlayan ya da faaliyete geçenlere yapılan proje bedelinin yüzde 2'si oranında cezası verilecek.
- Yatırımcı faaliyet alanını eski hale getirmekle yükümlü olacak. Verdikleri taahhütnameye aykırı davrananlara, her bir ihlal için 10 bin YTL ceza kesilecek.
Diğer cezalar
- Çevre Kanunu'nda öngörülen bildirim ve bilgi verme yükümlülüğünü yerine getirmeyenler ile çevre yönetim birimini kurmayanlara 6 bin YTL.
- Çevre görevlisi bulundurmayanlara ya da Bakanlıkça yetkilendirilmiş firmalardan hizmet almayanlara 4 bin YTL ceza verilecek.
- Acil durum planlarını yönetmelikle belirlenen usul ve esaslara uygun olarak hazırlamayan ve bu planların uygulanması için gerekli tedbirleri almayan, ekip ve ekipmanları bulundurmayanlar ile yerel, bölgesel ve ulusal acil durum planlarına uymayanlara 12 bin YTL ceza kesilecek.
Umuma açık yerlerde çevreyi kirletenler
- Umuma açık yerlerde her ne şekilde olursa olsun çevreyi kirleten kişilere 100 YTL ceza verilecek.
- Kurum, kuruluş ve işletmeler ise bu cezanın 3 katını ödeyecek.
- Bu idari para cezalarına karşı tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde idare mahkemesinde dava açılabilecek.
- Dava açmış olmak idarece verilen cezanın tahsilini durdurmayacak.
Para cezaları genelgede Türk Lirası ibaresiyle yer aldı. Genelgede, ''bu genelgede geçen Türk Lirası ibaresi karşılığında uygulamada 28 ocak 2004 tarihli Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin Para Birimi Hakkında Kanun hükümlerine göre ülkede tedavülde bulunan para Yeni Türk Lirası olarak adlandırıldığı sürece bu ibare kullanılır'' denildi.