Başbakanlık Afet ve Acil Durum Deprem Dairesi Başkanlığı, İstanbul başta olmak üzere deprem riski olan yerlerde aktif fayların üzerinde tampon bölge oluşturacak. Güvenli tampon bölge, fay hattının yapısına göre 75, 150 ve 250 metre olarak belirlenecek. Fay hattı daha genişse, tampon bölgenin mesafesini yeni oluşturulacak Fay Denetim Komisyonu saptayacak. Tampon bölgede yapılaşmaya izin verilmeyecek. Mevcut yapı ve konutlar ekonomik ömrü tamamlanıncaya kadar kullanılabilecek ancak yapıların kuvvetlendirilmesi sağlanacak.
TBMM Deprem Komisyonu’na bilgi veren Deprem Araştırma Dairesi Başkanı Murat Nurlu, kurumunun bir ilke imza atarak “Kentsel Planlamaya Esas Diri Faylar Etrafında Tampon Bölge Oluşturulması Hakkında Yönetmelik” hazırladığını açıkladı. Deprem uzmanları Dr. Ramazan Demirtaş ve Dr. Murat Yavaş tarafından çalışmaları tamamlanan yönetmelik taslağı için ABD ve Yeni Zelanda’nın fay yasaları örnek alındı.
Milliyet’in ulaştığı taslak yönetmelik şu düzenlemeleri içeriyor:
Diri fay haritaları
* MTA, tespit edilen diri fayları içeren 1/25000 ölçekli haritalar hazırlayacak. Haritalar dört yılda bir yenilenecek.
* Diri fayların coğrafik ve mekânsal konumları tanımlanacak, fay karakteristikleri belirlenecek ve elde edilecek bulgularla “yüzey faylanması tehlike bölgesi” (tampon bölge) tanımlanacak. Yüzey faylanması kaynaklı yüzey kırığı, heyelan, sıvılaşma, çöküntü çatlak alanları ve benzeri deformasyonlar tampon bölge kapsamında yer alacak.
Tampon bölgeler
* Tampon bölge, iyi tanımlanmış diri fay hatlarında düşey doğrultulu normal ve ters fay hattının her iki yanından 150 metre, yan doğrultulu faylarda fay hattının her iki yanında 75 metre olacak. Derinlerde olan gömülü fay hatlarında, fay hattının her iki yanında 250 metre tampon bölge oluşturulacak. Fay hattı üzerinde tampon bölgeyi belirleyecek olan Fay Denetim Komisyonu gerekli görülmesi halinde bu mesafeleri arttırabilecek.
‘Kritik tesis’ ve altyapı izni yok
* İlgili idareler tampon bölge içinde kritik tesis ve altyapı izni vermeyecek. Mevcut kritik tesis ve altyapı yatırımlarının durumları ile ülke ekonomisi ya da sektörel olarak önemli yatırım kararları, Bakanlık Fay Denetim Komisyonu’nca incelenecek. Tehlike arzedenler taşınacak.
* Bayındırlık Bakanlığı’nın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu’nca “afete maruz bölge” kararı alınabilecek ve sınırları valiliklerce mahallinde ilan edilecek.
* Fay Denetim Komisyonu, beş üyeden oluşacak. Üyeler alanlarında en az 10 yıl deneyimli olacak. MTA ve üniversitelerin ilgili bölümlerinden birer uzman talebinde de bulunulabilinecek.