Anel Grup Şirketleri, yeryüzü hareketlerindeki değişiklikleri belirleyerek, depremi önceden haber veren ve depremin olumsuz etkilerini en aza indirmeyi hedefleyen 'Sezi' adlı deprem erken uyarı sistemlerini pazara sundu. 'Sezi' adlı cihaz, en küçük evlerden, alışveriş merkezlerine, okullardan, fabrika ve endüstri tesislerine kadar birçok birimin maruz kalabileceği olası bir deprem öncesinde yayılan, birkaç saniye ile birkaç dakikayı bulabilen öncü dalgalarla yıkıcı etki oluşmadan emniyet ve kritik ekipmanları durdurma imkanı veriyor.
Anel Grup E-Sistem İş Geliştirme Birim Yöneticisi Ekrem Çeştepe, depremin oluşumu sırasında yayılan ve yıkıcı olamayan 'P' dalgalarının önceden saptanmasıyla, sarsıntı etkilerinin ortaya çıkmadan insanların önlem alabilmesinin mümkün olduğunu söyledi. Bir deprem sırasında 'P' dalgalarıyla yayılan, biraz daha geç ulaşan ancak yıkıcı olan 'S' dalgalarının yeryüzüne ulaşıncaya kadar, birkaç saniye ile bazen dakikaları bulan süreleri kapsayabildiğine dikkat çeken Çeştepe şu bilgileri verdi:
"Bu uyarı süresi, depremin kaynağı ile detektör arasındaki yerkabuğunun jeolojik özelliklerine ve depremin merkezine olan uzaklığa bağlı bir durum. Bir 'P' dalgası saptandığında, depremin olası yıkıcı etkileri ortaya çıkmadan önce insanları bir alarm ile uyarmak mümkün. Büyük sanayi kuruluşları, fabrika ve işletmelerde kritik olarak adlandırılan ekipmanları ve prosesleri durdurmak son derece kolay. Ancak, depremin merkez üssüne bağlı olarak, uyarı mesafesinde değişkenlik görülebiliyor."
'Sezi' yurt içi ve yurt dışında piyasaya sunuldu
Kolay kurulum ve kullanım özelliklerine sahip 'Sezi' deprem erken uyarı cihazlarının 2000 serisi ev, okul, apartman, siteler için, 2600, 2700, 3000 ve 8000 serileri ise endüstriyel ürünler olarak sınıflandırıldı. Endüstriyel nitelikte üretilen ürünler, belediye binaları, itfaiye binaları, alışveriş merkezi, fabrika, üniversite, kamu binaları, benzin istasyonları, fabrikalar, sanayi, askeri, endüstriyel tesisler gibi birçok alanlarda kullanılabiliyor. Cihaz ayrıca, halkın yoğun olarak bulunduğu parklar, dinlenme yerleri, çocuk bahçeleriyle kalabalık caddelerde de kullanılabilme özelliğine sahip. Deprem erken uyarı cihazlarının satışı ve anahtar teslim kurulumları da E-Sistem tarafından gerçekleştiriliyor. ABD’de yoğun olarak kullanılan TSE onaylı Sezicihazları, E-Sistem’in yaygın satış ve servis ağı ile başta Türkiye olmak üzere, KKTC, Azerbaycan, İtalya, Arnavutluk, Gürcistan, Yunanistan, İran'da piyasaya sunuldu.
Nasıl uyarıyor?
Erken uyarı cihazı 'Sezi', olası depremlerde hem sesli ve hem de görsel (ışıklı) olarak uyarı veriyor. Bu uyarı süresi, deprem tipi, deprem merkezi ve odaksal uzaklıklar ile cihazın kurulacağı bölgenin jeolojik koşullarına bağlı. Sistem, genellikle deprem merkezine her 8 km uzaklık için, bir saniyelik uyarı sağlayabilir. Kontak çıkışları sayesinde yürüyen merdivenler durdurulur, gaz, elektrik ve su bağlantıları kesilir, ana kapılar otomatik olarak açılır, sesli uyarı sayesinde acil toplanma noktalarında toplanılır, depremden önce benzin istasyonu, rafinerilerde yanıcı patlayıcı madde pompalaması durdurulabilir. Okullarda ve işyerlerinde depremden hemen önce açık alanlara yönelmek ya da yakındaki bir sıra ya da masanın altına sığınmak veya düşen nesnelere ve kırılan camlara karşı örtünmek, erken uyarı sistemiyle çok kısa sürede alınabilecek önlemler arasında. Endüstride, transformatörlerin enerjisi kesilip ve çevreye insana zarar verebilecek prosesler devre dışı bırakılabilir. Belediyeler ise, bu cihaz sayesinde bir mahalleyi veya ilçeyi siren sesi ile bilgilendirebilir.