Devlet İhale Kanunu’nun uygulamaya girmesi konusunda geri sayım başladı. 2003 yılında uygulanacak yeni ihale kanunu ile, artık, “Her ihale” denetlenecek. Kamu ihale kanunu ile bugün şirket kurup, hatırlı kişiler aracılığıyla yarın ihalelere katılarak, devletten yüklüce ihale alma dönemi kapanıyor.
Devlet İhale Kanunu “Vergi borçlusuna da ihalelerde kolaylık sağlanıyor. Anahtar teslimi ihale dönemi başlıyor.
Devlet İhale Kanunu ve buna ilişkin ikincil mevzuat ile, “İhaleci kuruluş en düşük teklife değil, ekonomik anlamda en avantajlı teklife” yönelecek.
Bunun için de çeşitli kriterler belirlenecek. Bu çerçevede işin maliyeti, etkinliği, verimliliği, ömrü, kalitesi ve varsa yedek parça ve her bir iş makinesinin randımanı gibi çeşitli ölçütler, ihale değerlemesine baz teşkil edecek. Eleştiri konusu olan müteahhitlik karnesi dönemi de sona erecek.
TİCARET muhabirinin belirlemelerine göre Devlet İhale Kanunu ve kanuna ilişkin ikincil mevzuat sayılan yönetmelik, hizmet ve alım yapım işlerinin tümünü kapsıyor.
Çok sayıda yönetmelik genelde ve tebliği içerecek olan ikinci mevzuat için, ilgili kamu kuruluşları ile aralarında TOBB, Türk Müteahhitler Birliği ve TÜSİAD’ın da bulunduğu çeşitli sivil toplum örgütlerinden görüş alındı. Avrupa Birliği’nden de iki uzmanın katıldığı çalışmalarda, ana hatlar belirlendi. Ortaya çıkan taslak görüşler, Ekim ayı başında ilgili kuruluşlara gönderilip değerlendirmeleri istenecek.
TİCARET muhabirine bilgi veren Bayındırlık ve Maliye kaynakları, “Bu değerlendirmelerin ardından son şeklini alacak ikincil mevzuat düzenlemeleri, Ekim ayının sonlarına doğru Resmi Gazete’de yayınlanmaya başlanacak” dediler.
İHALELER TEK TEK
DENETLENECEK
TİCARET muhabirinin belirlemelerine göre KİT’ler ve Belediyelerin yüzde 51’ine sahip olduğu şirketler dahil, kamuyu kapsayacak olan yeni ihale mevzuatıyla, sözgelimi, Hakkari Belediyesi’nin bir küçük ihalesi bile denetime alınacak. Yeni düzenleme ile iş ve keşif artışı ihale dönemi bitip, anahtar teslimi dönemi ihale başlarken, projeler için iyi bir etüd dönemi geçirilecek ve bir iş kaça ihale edildiyse, belirli olağanüstü şartlar dışında, o paraya ihale mutlaka o paraya bitirilecek.
Yeni dönemde ödenek olmadan hiçbir konuda ihale açılmayacağı belirtilirken, “Türkiye’de, ihalelerdeki yolsuzlukları ve yozlaşmalara da büyük eleştiri konusu olan müteahhitlik karnesi dönemi de son bulacak. Bu şekilde Bayındırlık ve İskan Bakanlığı üst düzey bürokratlarının “A” tipi karne alıp, bunu kiraya vermesi de artık mümkün olmayacak.
Müteahhitlik karnesinin yerini iş deneyimi ya da iş bitirme belgesi alacak. Bu belge, performansa dayalı olarak verilecek. Yeni sistemde bir ihale verilirken, benzer işi yüzde 70 bitirmiş olma performansı aranacak.
SIFIRDAN GELİP
TORPİL YOK...
Türkiye’de 2003 yılından itibaren yeni ihale kanunu uygulamaya sokulurken, yeni yıldan itibaren sıfırdan gelip yeni şirket kuran ve yakın dostları, hatırlı kişilerin desteği ile devletten trilyonlarca liralık ihale alma dönemi son buluyor.
TİCARET muhabirine bilgi veren üst kurul üyesi “Bundan sonra hiç kimse, yakın çevresine hadi şirketini kur sana şu işi verelim diyemeyecek. Bu sistemde devletten yarın mal ve hizmet alım ihalesi alanlar için belli limitler getirilecek” dedi.
İkincil mevzuatın temelini oluşturan yönetmelik taslağında, söz konusu limitler yapım işlerinde, “00 milyar lira, mal alımlarında 50-60 milyar, hizmet alımlarıda ise 20-25 milyar dolayında tutulması düşünülüyor.
Aynı düzenleme kapsamında kamu ihalelerine katılan müteahhitlerin, belirli bir mali performansa sahip olmaları gerecek, bu kriterler arasında özkaynakların toplam aktif içinde yüzde 45-50’lik bir orana sahip bulunması, belirli bir gücü olması gibi şartlar da yer alacak.
Yine, ikincil bir mevzuatla ihalenin kurallarının sayıldığı tip şartname ile nihai akite ilişkin tip sözleşme de bulunacak. Burada, idare ile müteahhit arasında, eşitlik ilkesi göz önünde tutulacak ve diğer taraf lehine bir hüküme yer verilmeyecek. Ancak kurumlar uygulamada, eşitlik ilkesini baz almak kaydıyla farklalıştırmaya gidebilecek.
Yapılan yeni düzenleme paralelinde devlet ihalelerine gireceklerde adli, mali, ekonomik ve teknik yeterlilik kriterleri aranacak. Ancak, devletten ihale alacakların, devlete vergi ve sigorta prim borcu bulunmaması hükmünün, uygulamada sıkıntı yaratacağı belirtiliyor. Kamu ihale kurum yetkilileri, “Kriz nedeniyle hemen hemen bütün firmaların vergi ya da prim borcu bulunduğunu” belirterek yeni yönetmeliklede bu konuda bir esnekliğe gitmeyi planladıklarını” söyledi.