Birleşik Devletler’de patlak veren ve kısa sürede gezegenin hemen tümünü saran finansal kriz yalnız değil. Bilimsel araştırmalar çok daha sinsi gelişen ve sayıları, çeşitliliği giderek artan ‘Doğal Felaketlerin’ önde gelen suçluları arasında iklim değişiklikleriyle ilgili krizin yer aldığını ortaya koymuş bulunmaktadır.
Sayıları sürekli artış gösteren doğal felaketlerin kaynağında dünyanın ikinci büyük reasürans kuruluşu Münih R’nin araştırmalarına göre 2008 yılında yaşanan 750 doğal felaket 220 bin insanın yaşamına, yaklaşık 200 milyar dolar maddi hasara malolmuştur. Alman reasürans devine göre 2008 yılı, doğal felaketler ve neden oldukları kayıp ve hasarlar açısından tarihin en yıkıcı yılı. Baş sorumlusu ise küresel ısınmadan kaynaklanan iklim krizi. 2008 yılında sayıları 750 olan doğal felaketler, bir önceki yılda görülen 950 rakamıyla kıyaslandığında daha az. Ama yıkım açısından faturası çok daha ağır. Japonya’daki Kobe kenti depremi ya da Birleşik Devletler’i kasıp kavuran Katrina kasırgası, hele Asya’da meydana gelen Tsunami felaketlerinin yol açtıkları kayıp ve hasarlarla kıyaslandığında 2008 yılı, ‘karanlık yıl’ olarak anılan 1995 yılına benzemektedir.
Münih R Grubu’nun yönetim kurulundan Torsten Jeworrek, uluslararası topluluğun 2009 yılında yapılması kararlaştırılan Kopenhag zirvesinde iklim değişiklikleri krizinin baş sorumlusu sera etkili gaz salımlarının 2050 yılına kadar yüzde 50 oranında azaltılması için küresel planda bir anlaşmaya varılacağını konusunda umutlu görünmektedir. “Ne var ki, aksi durumda, bu konuda daha fazla gecikilmesinin faturası gelecek kuşaklar için çok daha ağır olacaktır” uyarısını yapmayı da ihmal etmemektedir.
***
Çin’deki Şişuan depremi bir yana bırakılırsa yılın önde gelen doğal felaketlerinde, iklimlerde görülen düzensizliklerin yanı sıra doğal ortamın, yani çevrenin kötü ve sorumsuz kullanılmasının da payı bulunmaktadır. Örneğin Birmanya’da 85 bin insanın canına, bir o kadarının da kaybolup gitmesine yol açan Nargis tayfununun böylesine ağır hasar ve kayıplara yol açmasında, kıyılarda doğal barikat oluşturan ‘mangrove’ denilen ormanların kısa bir süre önce yok edilmesinin payı bulunmaktadır. Tayfunun dünyanın en yoksul ülkelerinden biri olan Birmanya’da neden olduğu maddi hasarsa 4 milyar dolar düzeyindedir. Can kaybı ve maddi hasar açısından Nargis tayfunu yılın en büyük doğal felaketi sayılmaktadır. Tropikal fırtına önce Irrawaddy deltasını ve eski başkent Rangun’u vurmuş ve etkisini hiçbir engelle karşılaşmadan ülkenin 40 kilometre içlerine kadar sürdürmüştür. Tüm ülkeyi saran taşkınlarda sular 3.5 metre yükselerek bir milyon insanın evsiz kalmasına yol açmıştır.
2008 yılının 750 doğal felaketi, binlerce cana, tüm dünyada benzeri görülmeyen ve milyarlarca dolara ulaşan altyapı yıkımlarına malolmuştur. Eğer uluslararası topluluk iklim krizini önleyecek önlemler için finansman sağlanmasında başarısız olursa, yakın gelecekte meydana gelecek doğal felaketlerin gerek yaşam, gerekse de maddi kayıplar açısından çok daha vahim boyutlara ulaşacağından kuşku yoktur.
Münih R Grubu’nun doğal felaketlerle ilgili raporuna ek haritada 2008 eki doğa felaketleri çeşitli renk ve büyüklükte noktalarla işaret edilmiştir. Dünyanın hemen tümünü kapsayan 750 ayrı felaket noktası gerek can kayıpları, gerekse de maddi kayıplar açısından ürküntü vericidir. Doğal felaketler, söz konusu haritada jeofizik (deprem, tsunami, volkanik olaylar), meteorolojik (tayfunlar, kasırgalar), hidrolik (taşkınlar) ve iklimsel (aşırı sıcaklar, kuraklık, yangınlar) şeklinde yer almaktadır. (*)
(*) Kaynak: Le Monde, 31 Aralık 2008.