Dünya Bankası, Marmara ve Düzce depremleri sonrası depremzedelerin istihdam edileceği projelerde kullanılması şartıyla Türkiye'ye 7 milyon dolar kredi verdi.
Ancak kredinin kullanımında bir dizi usulsüzlük yapıldığı belirlendi. İşsiz depremzedelerin çalıştırılması şartı ile ihale edilen projelerde, depremzede olmayan kişiler çalıştırılmış. İşçi gösterilen bazı depremzedelerin ise söz konusu işlerde çalıştırılmadığı ve herhangi bir ücret almadıkları belirlendi. İş-Kur müfettişi tarafından yapılan soruşturmada halen Düzce Nüfus Müdürlüğü’nde görevli bir bayan memura, ‘dozer operatörü’ maaşı verildiği belirlendi. Düzce’de prefabrik deprem konutlarına elektrik tesisatı çekmiş gibi gösterilerek para ödenen bir başka bayan işçinin ise Düzce Valiliği Özel Kalem Müdürlüğü’nde görev yaptığı anlaşıldı. İş–Kur müfettişinin ön inceleme raporu üzerine Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Murat Başesgioğlu, 4 ilde soruşturma yürütülmesi amacıyla 12 müfettiş görevlendirdi.
Konya’da eksik malzeme kullanımından kaynaklanan 11 katlı binanın çökmesi, 17 Ağustos’taki Marmara ve sonrasındaki Düzce depremlerindeki görüntüleri tekrar yaşattı. Konya'da ve Marmara Depremi’nde çöken binaların yapımında büyük ihmaller bulunduğu görüldü. Türkiye, felaketten ders çıkaracağına, felaket sonrası usulsüzlüklerin yaşanmaya devam ettiği ülke konumuna geldi.
Deprem yaralarının sarılması amacıyla Düzce, Adapazarı, Gölcük ve Yalova’da, Dünya Bankası’ndan sağlanan 7 milyon dolarlık krediyle Toplum Yararına Çalışma Projesi başlatıldı. Yaklaşık 9 trilyon 261 milyar lira tutarındaki kredi, deprem felaketinin yaşandığı valiliklere tahsis edildi. Proje ile bir yandan deprem yaralarının sarılması amaçlanırken, bir yandan da sosyal güvencesi olmayan işsizler ile depremde evini ve işyerini kaybeden depremzedelere iş imkanı oluşturularak gelir elde etmeleri hedeflendi.
Depremzedelerin, altyapı, yol ve geçici konutlarda yapılacak işlerde çalıştırılması amacıyla İş–Kur il müdürlüğü, valilik ve belediye başkanlığından oluşan bir kurul oluşturdu. Kurul, ihaleleri kazanan müteahhitlerin yapacağı işlerin belirli bir bölümünde depremzedelerin çalıştırılmasını esas aldı. İşsiz ve depremle birlikte her şeyini kaybeden depremzelerin listesi kurul tarafından belirlendi. Ancak İş–Kur müfettişi Ali Daş tarafından geçtiğimiz aylarda başlatılan incelemeler sırasında işçi çalıştırılması konusunda bazı usulsüzlüklerin yapıldığı görüldü. Ön inceleme raporunu hazırlayan Müfettiş Daş, olayın boyutunun valilik ve belediyelere sıçradığına dikkat çekip, soruşturmanın kendisini aştığı tespitinde bulundu. İş–Kur müfettişi Ali Daş’ın ön inceleme raporu üzerine Çalışma Bakanı Murat Başesgioğlu, soruşturmanın kapsamını genişletti. Başesgioğlu, İş–Kur ve Çalışma başmüfettişlerinden 12 kişiyi bölgeye gönderdi. Başesgioğlu’nun görevlendirdiği başmüfettişlerden Güner Çakıt ve Salman Kısa Kocaeli’nde, Ali Sarıbekir Yalova’da, Feridun Giresun Adapazarı’nda soruşturmaya katıldı.
Dozer operatörü bayan nüfus memuru
Müfettiş Ali Daş’ın hazırladığı raporda, Düzce Valiliği’ndeki görevli bazı memurların Toplum Yararına Çalışma Projeleri’nde çalıştırılmış gibi gösterilerek haksız kazanç sağladığına dikkat çekiliyor. İşçi listelerinin incelenmesinde Düzce Nüfus Müdürlüğü’nde görevli bayan memura dozer operatörü gösterilip aylarca maaş ödendiği belirlendi. Bir başka incelemede ise Düzce’deki prefabrik deprem konutlarına elektrik tesisatı çekmiş gibi gösterilerek para ödenen bir başka bayan işçinin Düzce Valiliği Özel Kalem Müdürlüğü’nde görev yaptığı anlaşıldı.
Müfettişin yaptıkları incelemelerde yine işçi gibi gösterilen depremzedelerle de görüşüldüğü ifade ediliyor. Ancak işçi gibi gösterilip ödeme yapıldığı öne sürülen bazı depremzedelerin söz konusu işlerde çalıştırılmadığı ve herhangi bir ücret almadıklarını söyledikleri yine müfettiş raporunda yer alıyor.
İş–Kur müfettişi Daş’ın ön inceleme raporunun ardından Başesgioğlu’nun görevlendirdiği 12 müfettiş, halen deprem bölgesinde incelemelerini sürdürüyor. Valilik ve belediyelerden projede çalıştırılmış gibi gösterilen işçilerin tamamının listesini alan müfettişler söz konusu projede çalıştırıldığı öne sürülen işçilerin ifadesine başvuruyor. Müfettiş Ali Daş’ın ön inceleme raporlarında ilk etapta 300 milyar liralık usulsüzlük yapıldığı belirtiliyor, Başesgioğlu’nun talimatıyla derinleştirilen soruşturmanın boyutlarının daha da büyüyeceği öne sürülüyor. Deprem bölgelerinde yapılan tüm altyapı çalışmaları, geçici konutların bulunduğu alanların temizlenmesi, hazırlanması, elektrik–su tesisatlarının çekilmesi ve işçilik gibi giderler Dünya Bankası’ndan sağlanan kredi ile karşılanması soruşturma sonunda yapılan usulsüzlüğün trilyonları bulacağı belirtiliyor.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca görevlendirilen müfettişlerin soruşturma kapsamında ‘görevi kötüye kullanma’, ‘haksız kazanç sağlama’ ve ‘ihaleye fesat karıştırma’ ile ‘evrakta sahtecilik yapma’ suçlarından aralarında valilik ve belediye bürokratlarının da bulunduğu birçok kişi hakkında savcılıklara suç duyurusunda bulunacakları belirtiliyor.