UNESCO Dünya Mirası Merkezi, gelecek nesillere tarihi bırakmak amacıyla kuruldu. Dünya Mirası Listesi de, bu merkez tarafından hazırlanıyor. 1972’de hazırlanan 38 maddelik Doğal ve Kültürel Mirası Koruma Konvansiyonu’nu imzalayan ülkelerdeki tarihi, kültürel ve doğal varlıklar Dünya Miras Listesi’ne alınıyor. Konvansiyonu imzalayan ülke, bu varlıkları devlet olarak korumayı da garanti etmiş oluyor.
Bugün Dünya Mirası Listesi’nde 142 devletten 851 yapı bulunuyor. Bunların 660’ı kültürel, 166’sı doğal, 25’i ise (karışık) kültürel ve doğal yapılar.
Türkiye’deki 9 ‘kültürel varlık’ da Dünya Mirası Listesi’nde bulunuyor. Bu varlıklar ve listeye alındıkları tarihler şöyle:
Göreme Tarihi Milli Parkı ve Kapadokya (1985)
Divriği Ulu Camii ve Melike Turhan Darüşifası (1985)
İstanbul Tarihi Yarımada (1985)
Hattuşaş ( 1986)
Nemrut Dağı ( 1987)
Pamukkale-Hierpolis (1988)
Xantos-Letoon (1988)
Safranbolu ( 1994)
Truva Antik Şehir (1998)
Dikkate alınan kriterler
Bir varlığın Dünya Mirası Listesi’nde yer almak için, şu kriterlerden en az birine uyması gerekiyor:
* Yaratıcı insan dehasının ürününü temsil etmesi,
* Tarihin belli bir zamanını veya kültürel mekanını, mimari veya teknolojinin gelişimini, anıtsal sanatları, şehir veya peyzaj mimarisinin insani değerler arasındaki etkileşimini göstermesi,
* Kültürel geleneğin, yaşayan veya kayıp bir uygarlığın eşi olmayan veya istisnai tanıklığını içermesi,
* İnsan tarihinin anlamını taşıyan veya temsil eden bir yapı, mimari veya teknolojik topluluğun seçkin örneği olması,
* İnsan yerleşimine, toprak veya deniz kullanımına ilişkin bir örnek sunması, özellikle bu örneğin geri dönüşümü olmayan değişimlerin etkisiyle dayanıklılığını yitirmemesi,
* İstisnai düzeyde evrensel bir anlam taşıyan olaylar veya yaşayan gelenekler, fikirler, inançlar veya sanatsal ve edebi eserlerle doğrudan veya maddeten bağlantılı olması,
* Evrensel anlamda devam eden ekolojik veya biyolojik gelişimin örneği olması, veya ekosistem, kaynak su, karaya ait gelişim, hayvan ve bitkisel topluluğun örneği olması...