Sanayiyi yakından ilgilinderen alanlarda son aylarda
görülen olumlu işaretler, ekonomide negatiften pozitife doğru dönüldüğünün
işareti olarak yorumlandı. Elektrik tüketiminde son 3 ayda önemli artış
görülürken, İzmir Vergi Dairesi'nin Mart ayında 3 milyon 791 bin lira olarak
gerçekleştirdiği vergi tahsilatı, Mayıs ayı sonunda 6 milyon 512 bin liraya
yükseldi. Ocak, Şubat aylarında 1 milyar dolar olan İzmir'in ithalatı Nisan
ayında 1 milyar 250 milyon dolara, 1 milyar dolar civarında olan ihracatı ise
1.2 milyar dolara tırmandı.
212 yeni firma
Türkiye İstatistik Kurumu'nun, imalat sanayine ilişkin Mayıs ayı verilerine
göre kapasite kullanım oranı Nisan ayına oranla 3.6 puan artarak yüzde 70.4'ye
yükseldi. Mayıs ayındaki kapasite kullanım oranı, son 6 ayın en yükseği olurken,
Kasım ayından bu yana ilk kez yüzde 70'in üzerine çıkıldı. İzmir'de geçen yıl
iyice düşen konut satışları, bu yılın ilk çeyreğinde yeniden canlanmaya başladı.
Mayıs ayında konut satış fiyatları yüzde 4 civarında arttı. Mayıs ayında 51
firma kapanırken, 212 yeni firma kuruldu.
AOSB'de artış
500'ün üzerindeki fabrikanın bulunduğu Atatürk Organize Sanayi Bölgesi'nde
elektrik kullanım oranı yükseldi. Mart ayında 33 bin 726 bin kilowatt/saat olan
elektrik tüketimi, geçen ayın sonunda yaklaşık yüzde 10 artış göstererek 37 bin
kilowatt/saate yükseldi. Ancak, tüketim oranlarındaki artışa rağmen henüz 2008
yılındaki elektrik tüketimi rakamına erişilemedi. Geçen yıl Mart ayında 41
milyon kilowatt/saat tüketim olurken, Mayıs ayındaki tüketim 42 milyon kilowatt
olarak gerçekleşmişti. Elektrik tüketimindeki yükselişe rağmen geçen yıla oranla
bu yılın Mayıs ayında tüketimde yüzde 12 azalma gerçekleşti.
Kemalpaşa'da yükseliş
Kemalpaşa Organize Sanayi Bölgesi'nde de son 3 aylık elektrik tüketimleri
karşılaştırıldığında AOSB kadar olmasa da bir artış göze çarpıyor. Elektrik
kullanımında bu bölgede de geçen yılki rakamlar henüz yakalanamazken, Mart
ayında 19 milyon kilowatt/saat olan elektrik tüketimi, mayıs ayı sonunda 20
milyon kilowatt/saate ulaştı. Geçen yıl 3 ayın toplamında 77 milyon
kilowatt/saat olan enerji tüketimi, bu yılın aynı döneminde ise 58 milyon
kilowatt/saat olarak gerçekleşti. İhracata ağırlıklı üretim yapan firmaların
faaliyet gösterdiği ve yeni fabrikaların üretime geçtiği Ege Serbest Bölgesi'nde
de elektrik tüketimi arttı. Diğer bölgelere göre elektrik tüketimindeki artış
çok az gerçekleştiği bölgede Mart ayında 8 milyon 669 milyon kilowatt/saat olan
tüketim, Mayıs ayı sonunda 8 milyon 795 milyon kilowatt/saate ulaştı. Serbest
Bölge'de ilk 5 ayda ticaret hacmi geçen yıla göre yüzde 42 azalması ve
istihdamda 1000 kişilik gerilemeye rağmen elektrik tüketimindeki artış, bölgeye
yeni kurulan fabrikalar ve mevcut tesislerin üretimlerini artırarak
sürdürmesinden kaynaklandı.
Vergi gelirlerinde Şubat ayından başlayan bir düşüş yaşandığını, bu düşüşün
Mayıs ayında yükselişe geçtiğini vurgulayan İzmir Vergi Dairesi Başkanı Mustafa
Bulut, Mayıs ayındaki vergi artışın yüzde 9 seviyesinde olduğunu söyledi. Bu
durumun olumsuz artışın hız kestiğini gösterdiğini anlatan Bulut, şu bilgileri
verdi: "Mart ayında genel bütçe vergileri tahsilatı İzmir'de 45 milyon 627
bin TL gerçekleşirken, Mayıs ayı sonunda bu rakam 83 milyon 951 bin TL'ye
yükseldi. Özellikle dahilde alınan katma değer vergisi; Nisan 2009 döneminde bir
önceki yılın aynı dönemine göre yüzde -8,14 azalışta iken Mayıs döneminde yüzde
-2,82 azalış kaydederek olumsuz seyrin yavaşladığına ilişkin güçlü bir işaret
vermiştir. 2009 yılı Ocak, Şubat, Mart ve Nisan aylarında yüzde -45 azalış
bandını koruyan ithalde alınan katma değer vergisi tahsilatı; Mayıs 2009
döneminde yüzde -41,54 azalış göstermiştir. Nisan 2009 döneminde bir önceki
yılın aynı dönemine göre yüzde 5,58 artış gösteren Özel Tüketim Vergisi
tahsilatı Mayıs 2009 döneminde yüzde 6,48 artış göstermiştir."
Petkim Genel Müdürü Kenan Yavuz, kriz nedeniyle Avrupa ve Amerika'daki bazı
petro-kimya tesislerinin kapanmasının ve Ortadoğu'daki kimi tesislerin de ek
yatırım projelerini ertelemesinin yanında artan iç talepten dolayı piyasaya mal
yetiştiremediklerini kaydetti. Yavuz, "Tam kapasite çalışmamıza rağmen piyasaya
mal yetiştirmekte sıkıntı çekiyoruz. İç piyasa da yavaş yavaş canlanmaya
başladı. Kriz sonrası talep daha da artacak" dedi.
Toparlanma V şeklinde gerçekleşiyor
Türkiye İstatistik Kurumu İzmir Bölge Müdürü Rıdvan Yaka, sanayi üretimi ve
kapasite kullanım oranlarının Şubat ayında dip yaptığını, ancak Nisan ve Mayıs
ayından itibaren birçok ekonomik verinin 'V' şeklinde hızlı bir yükseliş
gerçekleştirdiğini söyledi. Yaka, "Görünen şu ki Şubat ayından itibaren dipten
bir dönüş var. Sanayi üretim endeksi yükseliyor. Kapasite kullanım oranı
artıyor. Kapanan firma sayısında azalma yaşanıyor. İşçilik de bir miktar azaldı.
Tüketici güven endeksi ise, yükseliyor" dedi. Sanayi üretimindeki canlanmanın
hizmet ticaret endeksinde de etkisini göstermesinin beklendiğini kaydeden Yaka,
inşaat sektöründeki yaşanan durgunluğun yerini canlanmaya bırakmasının biraz
daha uzun zaman alacağını söyledi.
Rakamlarla ekonomide iyiye
gidiş
Türkiye
* Şubat ayında son iki yılın en düşük düzeyi olan 84.60'a düşen sanayi üretim
endeksi, Nisan'da 97.40'a yükseldi. * Ocak ayında yüzde 63.8'e gerileyen
imalat sanayi kapasite kullanım oranı, Nisan'da yüzde 70.45'e çıktı. * Şubat
ayında yüzde 16.1 ile son iki yılın zirvesine tırmanan işsizlik oranı, Mart
ayında yüzde 15.8'e düştü. * Piyasada para var. Piyasada dolaşan para hacmi
2006 başında 24 milyar TL iken, 6 Haziran'da 35.5 milyar TL'ye yaklaştı.
İzmir
* İzmir'de kapanan şirketlerin sayısı azalırken, yeni kurulan şirket sayısı
artıyor. Mayıs ayında 51 firma kapanırken, 212 yeni firma kuruldu. * Kasım
ayında 68'e kadar düşen tüketici güven endeksi, o tarihten bu yana sürekli
yükselerek Nisan ayında 80.75'e çıktı. * Sonbahar aylarında hızla düşen
dış ticaret rakamlarında mart ayı sonu itibariyle yükseliş yaşanmaya başladı.
Ocak, Şubat aylarında 1 milyar dolar olan İzmir'in ithalatı Nisan ayında 1
milyar 250 milyon dolara, yine 1 milyar dolar civarında olan ihracat ise 1.2
milyar dolara doğru tırmandı. * İzmir'de geçen yıl dip yapan konut satışları,
bu yılın ilk çeyreğinde yeniden canlanmaya başladı. Mayıs ayında konut satış
fiyatları yüzde 4'e yakın arttı.
"İyileşme eğilimi başladı"
Ekonomide son aylarda iyileşme eğiliminin başladığını dile getiren EBSO
Yönetim Kurulu Başkanı Ender Yorgancılar, kapasite kullanım oranlarının, ithalat
ve ihracat ile elektrik kullanımının arttığını gördüklerini söyledi. 100
kilometre hızla yokuş aşağıya giden bir ekonominin aynı hızda yukarıya
çıkmasının beklenmemesi gerektiğini vurgulayan Yorgancılar, "Rakamlarda yükseliş
var ama daha 2008 yılı rakamlarını yakalayamadık. Ben bu iyiye gidişin devam
edeceğini düşünüyorum. Krizin etkilerinden kısa süre içinde çıkmamız zaten
mümkün değil. Ben yavaş yavaş krizin etkilerini aşarak ekonomide kısa süre
içinde düzlüğe çıkacağımızı düşünüyorum" dedi.
Olumlu sinyaller alınıyor
Bölgelerinde Ocak Şubat aylarında doğalgaz kullanımının geçen yıla göre yüzde
50 oranında azaldığını, bu rakamın geçen aydan itibaren geçtiğimiz yıl ile aynı
seviyeye geldiğini ifade eden AOSB Yönetim Kurulu Başkanı Hilmi Uğurtaş,
elektrik tüketimlerinde de artışın sevindirici olduğunu kaydetti. İnsan
kaynakları merkezlerine de işçi arayanların daha çok müraacat etmeye
başladıklarını vurgulayan Uğurtaş, "Henüz geçen yılki rakamları yakayamadık ama
ibre yavaş yavaş yukarıya doğru çıkıyor. Umarız kriz dip yapmıştır ve artık
büyüme başlar. Yıl sonunda büyüme rakamları eksi çıkacak ama yükselen rakamlar
bizim ümidimizi artırıyor. Ben bundan sonrası için umutluyum" diye konuştu.