Sanayiyi yakından ilgilinderen alanlarda son aylarda görülen olumlu işaretler, ekonomide negatiften pozitife doğru dönüldüğünün işareti olarak yorumlandı. Elektrik tüketiminde son 3 ayda önemli artış görülürken, İzmir Vergi Dairesi'nin Mart ayında 3 milyon 791 bin lira olarak gerçekleştirdiği vergi tahsilatı, Mayıs ayı sonunda 6 milyon 512 bin liraya yükseldi. Ocak, Şubat aylarında 1 milyar dolar olan İzmir'in ithalatı Nisan ayında 1 milyar 250 milyon dolara, 1 milyar dolar civarında olan ihracatı ise 1.2 milyar dolara tırmandı.
212 yeni firma
Türkiye İstatistik Kurumu'nun, imalat sanayine ilişkin Mayıs ayı verilerine göre kapasite kullanım oranı Nisan ayına oranla 3.6 puan artarak yüzde 70.4'ye yükseldi. Mayıs ayındaki kapasite kullanım oranı, son 6 ayın en yükseği olurken, Kasım ayından bu yana ilk kez yüzde 70'in üzerine çıkıldı. İzmir'de geçen yıl iyice düşen konut satışları, bu yılın ilk çeyreğinde yeniden canlanmaya başladı. Mayıs ayında konut satış fiyatları yüzde 4 civarında arttı. Mayıs ayında 51 firma kapanırken, 212 yeni firma kuruldu.
AOSB'de artış
500'ün üzerindeki fabrikanın bulunduğu Atatürk Organize Sanayi Bölgesi'nde elektrik kullanım oranı yükseldi. Mart ayında 33 bin 726 bin kilowatt/saat olan elektrik tüketimi, geçen ayın sonunda yaklaşık yüzde 10 artış göstererek 37 bin kilowatt/saate yükseldi. Ancak, tüketim oranlarındaki artışa rağmen henüz 2008 yılındaki elektrik tüketimi rakamına erişilemedi. Geçen yıl Mart ayında 41 milyon kilowatt/saat tüketim olurken, Mayıs ayındaki tüketim 42 milyon kilowatt olarak gerçekleşmişti. Elektrik tüketimindeki yükselişe rağmen geçen yıla oranla bu yılın Mayıs ayında tüketimde yüzde 12 azalma gerçekleşti.
Kemalpaşa'da yükseliş
Kemalpaşa Organize Sanayi Bölgesi'nde de son 3 aylık elektrik tüketimleri karşılaştırıldığında AOSB kadar olmasa da bir artış göze çarpıyor. Elektrik kullanımında bu bölgede de geçen yılki rakamlar henüz yakalanamazken, Mart ayında 19 milyon kilowatt/saat olan elektrik tüketimi, mayıs ayı sonunda 20 milyon kilowatt/saate ulaştı. Geçen yıl 3 ayın toplamında 77 milyon kilowatt/saat olan enerji tüketimi, bu yılın aynı döneminde ise 58 milyon kilowatt/saat olarak gerçekleşti. İhracata ağırlıklı üretim yapan firmaların faaliyet gösterdiği ve yeni fabrikaların üretime geçtiği Ege Serbest Bölgesi'nde de elektrik tüketimi arttı. Diğer bölgelere göre elektrik tüketimindeki artış çok az gerçekleştiği bölgede Mart ayında 8 milyon 669 milyon kilowatt/saat olan tüketim, Mayıs ayı sonunda 8 milyon 795 milyon kilowatt/saate ulaştı. Serbest Bölge'de ilk 5 ayda ticaret hacmi geçen yıla göre yüzde 42 azalması ve istihdamda 1000 kişilik gerilemeye rağmen elektrik tüketimindeki artış, bölgeye yeni kurulan fabrikalar ve mevcut tesislerin üretimlerini artırarak sürdürmesinden kaynaklandı.
Vergi gelirlerinde Şubat ayından başlayan bir düşüş yaşandığını, bu düşüşün Mayıs ayında yükselişe geçtiğini vurgulayan İzmir Vergi Dairesi Başkanı Mustafa Bulut, Mayıs ayındaki vergi artışın yüzde 9 seviyesinde olduğunu söyledi. Bu durumun olumsuz artışın hız kestiğini gösterdiğini anlatan Bulut, şu bilgileri verdi: "Mart ayında genel bütçe vergileri tahsilatı İzmir'de 45 milyon 627 bin TL gerçekleşirken, Mayıs ayı sonunda bu rakam 83 milyon 951 bin TL'ye yükseldi. Özellikle dahilde alınan katma değer vergisi; Nisan 2009 döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde -8,14 azalışta iken Mayıs döneminde yüzde -2,82 azalış kaydederek olumsuz seyrin yavaşladığına ilişkin güçlü bir işaret vermiştir. 2009 yılı Ocak, Şubat, Mart ve Nisan aylarında yüzde -45 azalış bandını koruyan ithalde alınan katma değer vergisi tahsilatı; Mayıs 2009 döneminde yüzde -41,54 azalış göstermiştir. Nisan 2009 döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 5,58 artış gösteren Özel Tüketim Vergisi tahsilatı Mayıs 2009 döneminde yüzde 6,48 artış göstermiştir."
Petkim Genel Müdürü Kenan Yavuz, kriz nedeniyle Avrupa ve Amerika'daki bazı petro-kimya tesislerinin kapanmasının ve Ortadoğu'daki kimi tesislerin de ek yatırım projelerini ertelemesinin yanında artan iç talepten dolayı piyasaya mal yetiştiremediklerini kaydetti. Yavuz, "Tam kapasite çalışmamıza rağmen piyasaya mal yetiştirmekte sıkıntı çekiyoruz. İç piyasa da yavaş yavaş canlanmaya başladı. Kriz sonrası talep daha da artacak" dedi.
Toparlanma V şeklinde gerçekleşiyor
Türkiye İstatistik Kurumu İzmir Bölge Müdürü Rıdvan Yaka, sanayi üretimi ve kapasite kullanım oranlarının Şubat ayında dip yaptığını, ancak Nisan ve Mayıs ayından itibaren birçok ekonomik verinin 'V' şeklinde hızlı bir yükseliş gerçekleştirdiğini söyledi. Yaka, "Görünen şu ki Şubat ayından itibaren dipten bir dönüş var. Sanayi üretim endeksi yükseliyor. Kapasite kullanım oranı artıyor. Kapanan firma sayısında azalma yaşanıyor. İşçilik de bir miktar azaldı. Tüketici güven endeksi ise, yükseliyor" dedi. Sanayi üretimindeki canlanmanın hizmet ticaret endeksinde de etkisini göstermesinin beklendiğini kaydeden Yaka, inşaat sektöründeki yaşanan durgunluğun yerini canlanmaya bırakmasının biraz daha uzun zaman alacağını söyledi.
Rakamlarla ekonomide iyiye gidiş
Türkiye
* Şubat ayında son iki yılın en düşük düzeyi olan 84.60'a düşen sanayi üretim endeksi, Nisan'da 97.40'a yükseldi.
* Ocak ayında yüzde 63.8'e gerileyen imalat sanayi kapasite kullanım oranı, Nisan'da yüzde 70.45'e çıktı.
* Şubat ayında yüzde 16.1 ile son iki yılın zirvesine tırmanan işsizlik oranı, Mart ayında yüzde 15.8'e düştü.
* Piyasada para var. Piyasada dolaşan para hacmi 2006 başında 24 milyar TL iken, 6 Haziran'da 35.5 milyar TL'ye yaklaştı.
İzmir
* İzmir'de kapanan şirketlerin sayısı azalırken, yeni kurulan şirket sayısı artıyor. Mayıs ayında 51 firma kapanırken, 212 yeni firma kuruldu.
* Kasım ayında 68'e kadar düşen tüketici güven endeksi, o tarihten bu yana sürekli yükselerek Nisan ayında 80.75'e çıktı.
* Sonbahar aylarında hızla düşen dış ticaret rakamlarında mart ayı sonu itibariyle yükseliş yaşanmaya başladı. Ocak, Şubat aylarında 1 milyar dolar olan İzmir'in ithalatı Nisan ayında 1 milyar 250 milyon dolara, yine 1 milyar dolar civarında olan ihracat ise 1.2 milyar dolara doğru tırmandı.
* İzmir'de geçen yıl dip yapan konut satışları, bu yılın ilk çeyreğinde yeniden canlanmaya başladı. Mayıs ayında konut satış fiyatları yüzde 4'e yakın arttı.
"İyileşme eğilimi başladı"
Ekonomide son aylarda iyileşme eğiliminin başladığını dile getiren EBSO Yönetim Kurulu Başkanı Ender Yorgancılar, kapasite kullanım oranlarının, ithalat ve ihracat ile elektrik kullanımının arttığını gördüklerini söyledi. 100 kilometre hızla yokuş aşağıya giden bir ekonominin aynı hızda yukarıya çıkmasının beklenmemesi gerektiğini vurgulayan Yorgancılar, "Rakamlarda yükseliş var ama daha 2008 yılı rakamlarını yakalayamadık. Ben bu iyiye gidişin devam edeceğini düşünüyorum. Krizin etkilerinden kısa süre içinde çıkmamız zaten mümkün değil. Ben yavaş yavaş krizin etkilerini aşarak ekonomide kısa süre içinde düzlüğe çıkacağımızı düşünüyorum" dedi.
Olumlu sinyaller alınıyor
Bölgelerinde Ocak Şubat aylarında doğalgaz kullanımının geçen yıla göre yüzde 50 oranında azaldığını, bu rakamın geçen aydan itibaren geçtiğimiz yıl ile aynı seviyeye geldiğini ifade eden AOSB Yönetim Kurulu Başkanı Hilmi Uğurtaş, elektrik tüketimlerinde de artışın sevindirici olduğunu kaydetti. İnsan kaynakları merkezlerine de işçi arayanların daha çok müraacat etmeye başladıklarını vurgulayan Uğurtaş, "Henüz geçen yılki rakamları yakayamadık ama ibre yavaş yavaş yukarıya doğru çıkıyor. Umarız kriz dip yapmıştır ve artık büyüme başlar. Yıl sonunda büyüme rakamları eksi çıkacak ama yükselen rakamlar bizim ümidimizi artırıyor. Ben bundan sonrası için umutluyum" diye konuştu.