Radikal'le birlikte beş 'kilit' noktayı inceleyen eski Karayolları başmühendisi Erdoğan Gökay'a göre felcin nedeni plansızlık, parasızlık, mühendislik hatası. "Yol ve bakım onarım çalışmaları yüzünden trafiği ve kent yaşamı felç olan İstanbul, plansızlığının ceremesini çekiyor." Bu sözler, Karayolları Genel Müdürlüğü'ne bağlı 1'inci Bölge Müdürlüğü'nden yol yapım başmühendisi olarak geçen yıl emekli olan Erdoğan Gökay'a ait.
Gökay, gerek Karayolları Genel Müdürlüğü gerek Büyükşehir Belediyesi'nce yaptırılan Kâğıthane, Okmeydanı, Küçükyalı, Bağdat Caddesi ve Maltepe'deki, kavşak ve bağlantı yolundaki mühendislik hatalarını gösterdi. Gökay'a göre, planlama yoksunluğu, proje hataları ve çevresel etkenler ya hatalı ya da 'Ancak bu kadar' bir imar ortaya koyabiliyor. Gökay, 'sorunlu yol'a neden olan etkenleri şöyle sıralarıyor: Plansızlık, çevresel koşullar yüzünden eksik uygulanan ya da kaynak yetersizliği yüzünden uygulanamayan projeler, projenin uygulanışı sırasında meydana gelen ve öngörülemeyen sorunlar ve baştan hatalı projeler.
Dört önemli sorun
Gökay'a göre, yol politikası bir planlamaya bağlandığı takdirde dört ayrı madde halindeki sorunların önemli bir bölümü çözülebilir: "Plansızlık, en yakıcı sorun. Bir yol çalışması sürerken, trafik hacmi ve gelişmeler hesaba katılmıyor. Böyle olunca her gelişmenin ardından yollara yeniden kazma vuruluyor, genişletme çalışması yapılıyor.
Kaynaksızlık nedeniyle de proje kapsamında bulunan uygulamalar yaşama geçirilemiyor ya da geçirilmesi yılları buluyor. On yıllar önce başlattığımız ve hâlâ tamamlanamayan projeler var. Bir de çevresel koşullar yüzünden mühendislik hatası olduğu halde bir ihtiyacı karşılayan projeler ya da doğru projelendirildiği halde olumsuz sonuçlar yaratan yollar, kavşaklar var. Hatalı mühendislik ise önemsenecek ölçüde fazla."
Gökay, beş noktayı gezerek bazı yollardaki hataların ne olduğunu açıkladı.
Kâğıthane: Fatih Sultan Mehmet Köprüsü yolu ayrımında yapılan kavşak, Sütlüce ve Unkapanı yönlerinden gelen araçların kesişmesi sonucu 'can pazarına' dönüşüyor. Burada, Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'ne ayrılan yol dar, köprüye çıkmak zorunda kalan araçlar sinyalizasyon olmadığı için öncelik kargaşası yaşıyor. Akşam saatlerinde trafik tıkanıyor. Şoförlere göre bu durum, kazalara davetiye çıkarıyor. Gökay, Unkapanı yönündeki yolun daha da genişletilerek sorunun çözülebileceğini kaydediyor. Gökay'a göre, eksik planlama yüzünden bu sorun yaşanıyor.
Okmeydanı: E-5 otoyolundan gelerek TEM'e bağlanan yoldan 50 metre sonra yeniden E-5'ten ayrılma noktası bulunuyor. Bağlantı yolunu kullanarak TEM'e katılan araçlarla TEM'den gelip E-5'e ayrılmak isteyen araçlar sağ şerit üzerinde buluşuyor ve bu yüzden trafik bu noktada yoğunlaşıyor, riskler artıyor. Gökay'a göre, bağlantı yoluyla ayrım noktasının arasındaki fark en az 125 metre olmalı. Gökay, bu yolun zorunlu olarak böyle projelendirildiğini söylüyor. Aynı durum TEM'den Beşiktaş-Sarıyer yol ayrımında yaşanıyor. Maslak-Sarıyer istikametine devam eden araçlar Levent yönünden gelen araçlarla kesişiyor. Bu kesişme hızla seyredilen bir yol olduğu için kaza riskini artırıyor.
Küçükyalı: Karayolları 1. Bölge Müdürlüğü lojmanlarından ve E-5'ten gelerek Küçükyalı'ya, Atatürk Caddesi'ne uzanan noktadaki kavşakta yoğun bir trafik gözleniyor. Gökay, E-5'ten Küçükyalı'ya girmek isteyen araçlarla, Küçükyalı'dan E-5'e çıkmak ya da lojmanlar yönüne devam etmek isteyenlerin kesiştiğini kaydediyor. Gökay'a göre tek çözüm, bölgenin kamulaştırılarak, altgeçitler sayesinde trafiğin yer altından verilmesi. Gökay, "Bu yol 1960'larda yapılırken, gelecekteki trafik hacmi kestirilemediği için böyle yapıldı" diyor.
Bağdat Caddesi: Maltepe Sahil Yolu ayrımında, sağa dönecek araçlar için yol aniden ayrılıyor. Köşe başındaki tabela fark edilmediği takdirde dönmek mümkün olmadığı gibi, dönmek üzere hızını kesen araçlar, arkadaki araçlar için kaza riski doğuruyor. Gökay, bu noktanın mühendislik hatasına örnek olduğunu kaydediyor.
Maltepe: İlçe merkezinden gelerek sahil yoluna çıkmak isteyen araçların kullandığı farklı seviyeli kavşak, yanı başından dört apartmanın balkon ve çatılarına teğet geçiyor. Gökay'a göre, trafik sorunu bir mühendislik örneğiyle çözülmüş, ama sosyal yaşamı tehdit ediyor. Bu yüzden
apartmanların kamulaştırılması gerekiyor.
İstanbul'daki yol ağı 20 bin km.'yi buluyor
Yeni Büyükşehir Belediyeler Yasası'yla İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin sorumluluğundaki yol ve ulaşım hizmetleri sorumluluğu beş katına çıktı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin yetki alanı 1830 kilometrekareden 5 bin 343 kilometrekareye genişlerken, yol ağı da 1700 km.'den 6 bin km.'ye çıktı. İlçe belediyesi sınırlarındaki cadde ve sokaklarla birlikte İstanbul'daki yol ağı 20 bin km.'yi buluyor. Yol bakım ve onarım işlerinde, ilçe belediyelerine büyükşehir belediyesi tarafından destek veriliyor.
Harcama kalemlerinde yüzde 50 artışa gidildiği ve mühendislik hizmetlerinin de ihale yöntemiyle yaptırıldığını belirten büyükşehir belediyesi yetkilileri, şu bilgileri verdi: "Biz personel artışı yerine hizmet alımı yapıyoruz. Geçen hafta trafiğe 625 yeni araç katıldı. Bu İstanbul'da trafiğe her yıl 200 bin araçlık ek yük demektir. Mevcut trafik sorununun yanı sıra bu artışa da çözüm bulmamız gerekiyor. Her sene 1000 km.'lik yolda 10 km.'lik yol zorunlu bakıma alınır. Acilen 25 yeni kavşak yapılması gerekiyor."
İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin yatırım planında, projeler için 2006'da 5 milyar 526 milyon YTL, 2010 yılına kadar ise 13 milyar 760 milyon YTL harcanması öngörüldüğü, ulaşım sektöründeki 211'i yeni 326 projenin maliyetinin ise 7 milyar 252 milyon 598 bin YTL olduğu belirtildi.