Güneydoğu Anadolu Projesi’nin (GAP) 2012 yılında tamamlanmasını öngören GAP
Eylem Planı, Başbakan Tayyip Erdoğan tarafından Diyarbakır’da açıklandı. GAP
Eylem Planı’na göre, halen 26.7 milyar YTL toplam finansman ihtiyacı bulunan
proje için, 2008-2012 yılları arasında merkezi bütçeden 14.5 milyar YTL ek
kaynak ayrılacak. Erdoğan’ın 12 bakan ve 50 milletvekiliyle birlikte
açıkladığı ayrıntılı plan 82 sayfa ve dört ana bölümden oluşuyor.
Halihazırda GAP için öngörülen kaynak miktarı 7.2 milyar YTL olarak
hesaplanırken, Eylem Planı sonucunda ek finansman ihtiyacı 19.4 milyar YTL
olacak. Merkezi bütçe dışı finansman kaynakları ise 4.8 milyar YTL olarak
öngörüldü. Projeye harcanacak 26.7 milyar YTL içinde en büyük pay, 20 milyar YTL
ile altyapıya ayrılacak. Ekonomik kalkınmaya 1.3 milyar YTL, sosyal gelişmenin
sağlanmasına 5.1 milyar YTL harcanacak. Eylem Planı’nın ana hatları şöyle: -
‘Ekonomik kalkınmanın gerçekleştirilmesi’ başlığı altında, cazibe merkezleri,
teşvik politikaları, KOBİ destekleri ve kümelenme, teknoparklar, kültür-turizm,
doğal kaynaklar ve yenilenebilir enerji ile tarım alt konuları yer alıyor. -
‘Sosyal gelişmenin sağlanması’ başlığındaki faaliyetler ise eğitim, istihdam,
sağlık, sosyal hizmet ve yardımlar ile kültür, sanat, spor alanlarında yapılacak
yatırımlardan oluşuyor. - ‘Altyapı’ ana başlığı altında sulama, enerji,
ulaştırma, sosyal ve fiziki altyapı yatırımları bulunuyor. - ‘Kurumsal
kapasitenin geliştirilmesi’ başlığı altında ise yerel idareler ve bölgesel
kuruluşlara yapılacak harcamalar sıralanıyor.
En büyük harcama
sulamaya - GAP Eylem Planı finansman tablosuna göre, en fazla finansman
ihtiyacı hissedilen ’altyapının geliştirilmesi’ konusunda, en büyük harcama 10.3
milyar YTL ile sulamaya yapılacak. Plan öncesi sulama yatırımları için kaynak
miktarı 600 milyon YTL olarak öngörülüyordu. - GAP’ta yer alan 1 milyon 820
bin hektarlık nihai sulama hedefinin 2012’ye kadar 1 milyon 60 bin hektarlık
kısmının tamamlanması planlanıyor. Projelerin şebeke inşaatlarının ikili
işbirliği, kamu-özel sektör işbirliği kapsamında gerçekleştirilmesi
planlanıyor. - Bu çerçevede yapımı gerçekleştirilememiş
büyük barajlardan Ilısu Barajı’nın inşaatına başlanacak. Santralı da plan dönemi
içinde faaliyete geçecek.
Erdoğan: Göç
bölgeye yönelecek GAP Eylem Planı’nın,
yüzyılın en büyük bölgesel kalkınma projelerinden biri olduğunu belirten
Başbakan Tayyip Erdoğan, “Bu bir sosyal restorasyon, bir kardeşlik projesi.
Yeter ki kör ideolojilerle değil, akılla, sevgiyle yüreklerimizi birleştirelim.
Refah yayıldıkça, özgürlükler güçlendikçe insanımız kazanacak, kaybeden terör
örgütü olacak” dedi. Erdoğan şöyle devam etti: “Gaziantep, Şanlıurfa, Mardin,
İstanbul, Erzurum, Konya, Samsun ve Van kalkınma ajansları bu yıl faaliyete
başlıyor. Özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da bölgesel gelişme için liderliği
yapacak motor kentler ve hatta metropoller oluşturacağız. Cazibe merkezleri
programıyla göç bölge içine yönlendirilecek ve hatta göç etmiş olanları yeniden
kendi illerine, bölgelerine...” Erdoğan, GAP’taki sulama yatırımlarıyla
ilgili bilgi verirken de açık kanalet sistemini kaldıracaklarını, damlama ve
yağmurlama projelerine ağırlık verileceğini anlattı. Erdoğan, “Bundan sonra su
akıp Türk bakmayacak” dedi. Erdoğan, GAP’ta 1649 kilometre sulama ana
kanalının inşaatının bitirileceğini, 1 milyon 60 bin hektar alanın sulu tarıma
açılacağını, 2 bin 209 kilometre devlet il yoluyla toplam 2.8 kilometrelik
köprünün tamamlanacağını kaydetti.
28 yıldır
bitmedi 1970’lerde başlayan Fırat ve Dicle
nehirleri üzerindeki sulama ve hidroelektrik amaçlı projeler 1980’de Güneydoğu
Anadolu Projesi (GAP) adıyla çok sektörlü, sosyo-ekonomik bir bölgesel kalkınma
programına dönüştürüldü. Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin,
Siirt, Şanlıurfa ve Şırnak illerini kapsayan ve 22 baraj, 19 hidroelektrik
santralı ve sulama yatırımlarını içeren GAP’ın
tamamlanma oranı, 2007 sonunda yüzde 62.2 düzeyine
ulaştı.
Baykay:
Devede kulak kaldı CHP Genel Başkanı Deniz
Baykal, uzun zamandır GAP’ın ihmal edildiğini vurguladıklarını,
Başbakan Erdoğan’ın
açıklamalarda bulunmasından memnuniyet duyduğunu söyledi. CHP’nin grup
toplantısında konuşan Baykal, “Sulama projelerinin, derhal ihale edilmesi lazım.
Bunun fiyatı da öyle atla deve kadar değildir. Deveyi zaten almışız, bir
kulağını alamamışız. Yapılacak olan, deveye kulak takmaktır” dedi.
Ayna: Amaç siyasi rant DTP Genel Başkanı
Emine Ayna, hükümeti GAP’ı yerel seçim öncesi siyasi ranta
dönüştürmek istemekle eleştirdi. Ayna şunları söyledi: “50 yıldır tüm
hükümetlerin seçim malzemesi olmaktan öteye geçemeyen GAP’ı AKP
iktidarı da ‘İşte 12 milyar dolar kaynak aktarıyorum’ diyerek yerel seçim
öncesi siyasi bir ranta dönüştürmek istiyor. Paketleriniz de bir işe yaramaz.
Diyarbakır halkının ve Kürtlerin buna karnı tok.”
Eğitime, sulamaya büyük yatırım olacak Dört ile bu yıl gaz - Eylem Planı’na göre, bölgede üretim
yapısı çeşitlendirilecek, güçlendirilecek ve rekabet ortamı geliştirilerek
ekonomik kalkınma sağlanacak. - İşsizlik, işgücü niteliği, sanayi ve hizmet
altyapısı, sermaye birikimi gibi alanlarda iyileşme sağlanacak, bölgenin
gelişmesine ivme kazandırılacak. - Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep ve
Şanlıurfa’ya bu yıl doğalgaz verilecek. - Mardin ve Şırnak, Irak’tan
getirilmesi planlanan doğalgaz iletim hattı üzerinden beslenecek. - Bölgedeki
yolların standardının yükseltilmesi için adım atılacak.
Cazibe
merkezleri - Diyarbakır, Gaziantep ve Şanlıurfa’ya ‘cazibe merkezleri’
kurulacak. Bu bölgelerde KOBİ’lere yönelik iş destek hizmetleri, girişimcilik ve
istihdam imkanlarının geliştirilmesi, turizm faaliyetlerinin çeşitlendirilmesi,
yerel ürünler ve hizmetlerin markalaşması sağlanacak. - Özel sektör
yatırımlarını bölgeye çekmek amacıyla, ülke geneli için geliştirilen teşvik
sistemi, GAP illerinin bölgesel ve sektörel özelliklerini de dikkate alarak
kademeli şekilde düzenlenecek. - Başta KOBİ’ler olmak üzere finansman
imkanları artırılacak ve finansmana erişim kolaylaştırılacak. - Proje
tamamlandığında (2012) bölgede toplam 3.8 milyon kişiye istihdam olanağı
yaratılacak.
Fırsat eşitliği - Eğitimde fiziki ve beşeri
altyapı geliştirilecek ve fırsat eşitliği sağlanacak. - Okul öncesinde yüzde
50 okullaşma olacak. İlköğretimde zorunlu eğitime devam etmeyen kalmayacak. Orta
öğretimde yüzde 90 okullaşmaya ulaşılacak. - 22 bin 460 öğrencilik ilave
kapasite yaratılacak ve 667 öğretim elemanı ihtiyacı karşılanacak. - 4 bin
öğrencilik ilave yurt kapasitesi oluşturulacak. Hastanelerin koğuş sistemi 1 ile
3 kişilik odalara dönüştürülecek ve kişi başına yatak kapasitesi 10 binde 20’ye
yükseltilecek.
GAP taşınacak - Gaziantep, Mardin ve Şanlıurfa
Düzey 2 bölgelerinde kalkınma ajansları kurularak faaliyete geçirilecek. -
GAP İdaresi Başkanlığı bölgeye taşınacak ve planı yakından takip ederek 3 ayda
bir hazırlayacağı raporunu, GAP Yüksek Kurulu’na sunacak. - Sınır
bölgelerinde ’sınır ticareti bölgeleri’ oluşturulması yönünde alınan karar,
Bakanlar Kurulu’nda imzaya açıldı. - Suriye sınırındaki mayınlı arazi temizlenerek
organik tarım yapılacak.