Orta Asya bölgesinin doğalgazını, Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyacak Nabucco Doğalgaz Boru Hattı Projesi için geri sayım başladı. Avrupa’nın, Ukrayna geçişinden kaynaklanan doğalgaz tedarik sorunu yaşaması Nabucco’yu AB’nin gündeminde ön sıralara taşıyor. Hem de küresel ekonomik krize rağmen.
27 Ocak’ta Budapeşte’de “Nabucco Zirvesi” düzenleceğini söyleyen ve merkezi Viyana’da bulunan Nabucco Gas Pipeline İdari Direktörü Reinhard Mitschek, dün İstanbul’a gelerek, bir grup gazeteciyle bilgilendirme toplantısı düzenledi. Mitschek, yüzde 30’u özkaynakla yapılacak Nabucco’yu, Rusya’nın geliştirdiği Güney Akım gibi benzer projelerle karşılaştırarak, “Nabucco en rekabetçi ve en ucuz maliyetli yatırım. Avrupa’da 150 milyar metreküp ek kapasiteye ihtiyaç var. Bütün projeler aynı anda devreye giremeyecek. Nabucco, benzer projelere göre ileride. Fizibilitesi, finans görüşmeleri yapıldı. Finans kurumları, güvenilir bir sözleşme varsa, uzun vadeli ve talebi olan projeye sıcak bakıyorlar. AB’nin görüşleri de alındı” diyor.
3.3 milyar dolar arttı
AB Komisyonu’nda enerji sektöründe uyumun gözetildiğini belirten Mitschek,
Nabucco’yu iki açıdan öne çıkartıyor:
Bir: Ortaklıklara açık
ve esnek bir proje. İki: Türkiye için “dört
dörtlük”!
Nabucco’nun yatırım maliyeti, 2005 yılından bu yana kâğıt üzerinde
4.6 milyar euro’dan, 7.9 milyar euro’ya çıktı. Mitschek, “Ekonomik kriz
nedeniyle maliyetlerde bir revizyon olacak mı?” sorusuna, “Demir çelik fiyatları
son 6 ayda yüzde 45 düzeyinde düştü. Finansman maliyetleri arttı. O nedenle
şimdilik revizyon düşünmüyoruz” yanıtını veriyor. Küresel finans krizine rağmen
AB’nin desteğini sürdürdüğü Nabucco, “arz güvenliği” sorununa çözüm üretme
modellerine odaklanıyor.
İlk kazma 2010’da, sevkiyat 2013’te başlayacak
Reinhard Mitschek, 2010 yılında Türkiye, Romanya ve Macaristan’da eş zamanlı olarak inşaatına başlanacak 3 bin 300 kilometre uzunluğundaki Nabucco Doğalgaz Boru Hattı Projesi hakkında şunları söylüyor:
- Avrupa’nın yıllık doğalgaz ihtiyacı 500 milyar metreküp. Bunun 300
milyar metreküpünü Rusya ve Kuzey Afrika ülkelerinden, 200 metreküplük bölümü
ise kendi kaynaklarından geliyor. Ancak yerel kaynaklarda 100 milyar metreküplük
bir azalma olacak.
- Kaynaklar açısından en zengin bölge Orta Asya ve
Orta Doğu. Türkiye, Doğu Avrupa ile Hazar kaynakları arasında köprü görevi
görüyor. Kaynak ülke ve geçiş yollarının çeşitlenmesi, fiyatı ve verimliliği
etkileyecek. Bu açılardan bakıldığında Türkiye dört dörtlük bir konuma
sahip.
- Nabucco’yu benzer boru hatları projelerinden ayıran en önemli
özelliği esnekliği. Nabucco kapalı bir kulüp değil. Yeni ortaklara açık ve yeni
ticari üretim ve satın alma modelleri üretmeye açık bir proje.
Botaş’a ciddi gelir sağlayacak
- Avusturya yılda 8.5 milyar mekreküp doğalgaz tüketirken, 3.5 milyar
metreküp kapasiteli depolama tesisi bulunuyor. Türkiye ise yılda 40 milyar
metreküp tüketiyor, 3 milyar metreküp depolayabiliyor. Nabucco’da yalnızca boru
hattı olmayacak, depolama tesisleri de olacak.
- 7.9 euroluk yatırımın
yarısından fazlası Türkiye’de gerçekleşecek. 2 milyon ton demir-çelik, 220 bin
boru parçası kullanılacak. Botaş’ın işletme gelirleri artacak.
-
Türkiye, Bulgaristan, Romanya, Macaristan, Almanya ve Avusturya’da “Nabucco”
şirketleri kurulacak. Kapasite ikiye bölünüyor. Boru hattının yüzde 50
kapasitesi bu ülkelerdeki şirketlerin olacak. Şirketlerin her birinin hisse
oranı yüzde 16.67 olarak belirlendi. Kapasitenin diğer yüzde 50’si yeni
ortaklıklara açık olacak. Örneğin, Türkiye’de Nabucco’yla ortaklık anlaşması
imzalayan Botaş’ın bir iştiraki de yeni ortak olarak Nabucco’ya
girebilecek.
- Doğalgaz alımlarını ortak şirketler yapacak. Projenin
kaynak ülkesi Azerbaycan’dan Türkiye’ye gelen (Şahdeniz) hat başlangıç olarak
kabul edilecek. Nabucco’nun teknik olarak kapasitesi 45 milyar metreküpe kadar
çıkabilecek. Bu durumda mevcut boru hatları genişletilebilecek.
Yeni oyuncular istekli
- Nabucco’ya ilk kazma 2010 yılında vurulacak. (Muhtemelen Erzurum)
2013 yılında ilk sevkiyat gerçekleşecek. Kapasite takip eden yıllarda 8, 11 ve
31 milyar metreküpe ulaşacak.
- 16 pazar oyuncusuyla görüşüldü. 2013
yılında 25 milyar mekreküpten fazla bir talep oluşuyor. Pazardaki yeni oyuncular
Nabucco’ya yeşil ışık yakıyorlar.
- Nabucco’ya parelel olarak bölgede
yeni yatırımlar yapılıyor. Türkiye’ye Azerbaycan’dan gelen gaz miktarı artacak,
Mısır-Suriye-Türkiye boru hattı yapılıyor. Nabucco, Orta Doğu’daki yatırımları
tetikliyor. Nabucco’nun yatırımları olmazsa, üretim ve boru hattı yatırımları
İran ve Rusya’ya geçer. Azerbaycan’da 12-14 milyar dolarlık arama yatırımı
sürüyor.