Mücadelenin gönüllü avukatlığını üstlenen Ekoloji Kolektifi üyesi avukatlar adına Cömert Uygar Erdem imzasıyla yapılan açıklamada, 29 Ağustos’ta basında yer alan Gerze Enerji Santrali projesinin iptal edildiğine dair haberler sonrasında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 2 Ağustos tarihli kararı hakkında bir değerlendirme yapma ve kamuoyunda oluşan bilgi kirliliğini önleme gereği duyulduğu kaydedildi.
Üretim lisansının da iptali gerekiyor
Gerze Enerji Santrali'nin EPDK tarafından 20.11.2008 tarihinde üretim lisansı aldığının hatırlatıldığı açıklamada, Danıştay 13. Dairesi'nin kararıyla 'ÇED Olumlu' veya 'ÇED Gerekli Değildir' kararı olmaksızın verilen üretim lisansının yürütmesi durdurulduğu, ancak EPDK tarafından anılan üretim lisansının iptal edilmediğine dikkat çekilerek şu görüşlere yer verildi:
"Lisans başvurusuna konu üretim tesisi projesinin, ÇED Yönetmeliği kapsamında olması nedeniyle, söz konusu Yönetmelik kapsamında projenin 'ÇED Olumlu' kararı alması gerekmektedir. Gerze Enerji Santrali projesine ilişkin ÇED sürecinin şirket adına olumsuz sonuçlanmış olması dolayısıyla, üretim lisansı dosyasına 'ÇED Olumlu' kararının ibraz edilmesi hukuken imkansız hale gelmiş, lisans verilmesine esas şart oluşturan bir husus kaybedilmiştir.
Çevre Kanunu’nun 10. maddesinin 2. fıkrasına göre, 'ÇED Olumlu' ya da 'ÇED Gerekli Değildir' kararı alınmadıkça, ilgili projeye ilişkin onay, izin, teşvik, yapı ve kullanım ruhsatı verilemez; proje için yatırıma başlanamaz, ihale edilemez. 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’na göre de, mücbir sebep hâlleri ile lisans sahibinden kaynaklanmayan haklı sebepler dışında üretim tesisinin lisansında belirlenen inşaat süresi içerisinde kurulmaması veya kalan süre içerisinde kurulamayacağının tespit edilmesi hâllerinde lisans iptal edilir. 2008 yılında üretim lisansı verilmesine rağmen, gerek yürütmeyi durdurma kararı, gerekse geçen süre içerisinde şirketin 'ÇED Olumlu' kararı alamaması nedeniyle, projeye ilişkin inşaat aşamasına geçiş hukuken imkansız hale gelmiştir.
Gerze Enerji Santrali projesine ilişkin ÇED Yönetmeliği kapsamında yürütülen sürecin sonlanmış olması dolayısıyla, ÇED Olumlu Kararının sunulmasının hukuken imkanının kalmamış olması, ÇED kararı olmaksızın inşaat aşamasına geçişin de imkansız hale gelmesi nedeniyle, üretim lisansının gecikmeksizin iptali gerekmektedir".
Üretim lisansının iptal edilmesi durumunda, Anadolu Grubu'nun, bu şirkette en az yüzde 10 pay sahibi olan ortakların, yönetim kurulu başkan ve üyelerinin, 6446 sayılı Elektrik Piyasası Yasası gereğince, lisans iptalini takip eden üç yıl süreyle Gerze Termik Santrali'yle ilgili yeni lisans alabilmesinin, lisans başvurusunda bulunabilmesinin, lisans başvurusu yapan tüzel kişiliklerde doğrudan veya dolaylı pay sahibi olabilmesinin, yönetim kurullarında görev alabilmesinin yasak olacağına dikkat çekilen açıklamada; sürecin hukuken bittiğin söylenebilmesi için firmanın enerji üretim lisansının iptalinin gerektiği belirtildi. "Termik santral kurulması planlanan alanda ve çevresinde, termik santral kurulabilmesi, bölgede ormanlık alanların ve Tabiat Koruma alanlarının bulunuyor olması nedeniyle hukuken imkansızdır" denilen açıklamada, mücadelenin yeni hedefi olarak da 'yürütmesi durdurulan' üretim lisansının EPDK tarafından iptali gösterildi.
Gerze Enerji Santrali’nin ÇED süreci
Açıklamada, söz konusu projenin ÇED süreci şöyle özetlendi:
"Gerze Enerji Santrali’ne ilişkin işletilen ÇED süreci, 30.04.2012 tarihli İnceleme Değerlendirme Komisyon I. Toplantısı sonucunda, Orman Genel Müdürlüğü’nün sunmuş olduğu 'termik santral kurulmak istenen yerin hemen yakınında ormanlık alanların bulunduğu, hatta santral alanının bir kısmının orman alanı olduğu, termik santraldan açığa çıkacak baca gazı emisyonlarının Gerze’yi, Sinop’u, termik santral alanının 25 km uzağında bulunan Tabiat Koruma alanı olan Sarıkum Göletini olumsuz etkileyeceği' şeklindeki görüşe dayanılarak durduruldu.
Gerze Termik Santrali projesi, ÇED sürecinin durdurulmasına karar verilmesinde önemli etkiye sahip olan Orman Genel Müdürlüğü görüşünün değiştirilmesi amacıyla ilgili şirket tarafından yoğun lobi faaliyetinde bulunuldu. Nihayetinde, Orman Genel Müdürlüğü, 2 Ekim 2012’de zaruret görülmesi halinde ormanlık alanda enerji tesisi kurulabileceği yönünde görüş bildirdi.
Gerze Enerji Santraline ilişkin ÇED raporunu hazırlayan Dokay-ÇED Çevre Mühendisliği Şirketi, Orman Genel Müdürlüğü’nün 2 Ekim 2012 tarihli görüşüne dayanarak, tadil edilen ÇED raporu ile 14 Kasım 2012’de Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na ÇED sürecinin devam etmesini istedi. Yapılan bu başvuru, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 27 Kasım 2012’de, 'enerji tesisi için söz konusu orman alanının kullanılmasının zorunluluk arz ettiğine dair herhangi bir kamu yararı ya da resmi bir kabul bulunmadığı' gerekçesi ile reddedildi, revize ÇED raporu şirkete iade etti.
İlgili firma, 25 Mart 2013 tarihinde, tadil ettiği ÇED raporunu ikinci kez Bakanlığa sunarak ÇED sürecinin devam ettirilmesini istedi. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 2 Ağustos 2013 tarihli yazısıyla ÇED sürecinin devam ettirilmesi talebini reddetti. Bakanlık, ilgili firmaya gönderdiği bu yazıda, sunulan ÇED raporunun, daha önce sunulan ÇED raporlarına herhangi bir değişiklik getirmediği, dolayısıyla ÇED süresinin durmasına neden olan termik santral alanının bir kısmının orman içerisinde olması gerçeğinin devam ettiğini belirtti. Basına, işte Bakanlığın bu yazısı düştü. Bunun üzerine, Gerze Termik Santrali projesinin rafa kalktığı haberleri yayıldı.
Şirketin 19.12.2011 tarihli ÇED raporu ve bu ÇED’i tadil eden 14 Kasım 2012 ve 25 Mart 2013 tarihli başvuruların, termik santral kurulacak alanın yakınında ormanlık alanların bulunması, termik santral kurulacak alanın bir kısmının ormanlık alanda bulunuyor olması gerekçesiyle reddedilmesi ile ÇED sürecinde sona gelindi. ÇED Yönetmeliği’nin 12. Maddesinin 8. Fıkrasında, 'ÇED raporunda değişiklik yapılmasının en çok iki kez istenebileceği, yapılan düzeltmenin komisyonca yeterli görülmemesi halinde, başvurunun Bakanlıkça geçersiz sayılacağı' belirtilmektedir. ÇED raporunda iki kez değişiklik yapan ve bu değişiklikleri aynı gerekçeyle reddedilen firmanın ÇED başvurusu geçersiz sayılacaktır.
Sürecin devam ettirilmesi hakkının yitirilmesi, ÇED sürecinin sonlandığı anlamına gelmektedir. Ancak bu noktada kritik eşik, termik santrale dayalı enerji üretimi için alınan lisansın iptal edilmesindedir. İlgili firma açısından süreç, bu üretim lisansının iptaliyle noktalanacaktır".