Uşak'ta aslına uygun restore edilmediği gerekçesiyle, Vali Kayhan Kavas tarafından çalışmaları durdurulan 180 yıllık Kırık Minare'deki sıvanın sökülmesine başlandı. Müteahhit Hak-İş İnşaat'ın eğitimsiz işçileri, kırmızı taş duvar üzerindeki kireç-çimento karışımı sıvayı, raspa yerine keserlerle parçalayarak söktüler. Bu işlem sırasında binanın duvarlarına büyük zarar verildi. Böyle restorasyon yapılamayacağını belirten uzmanlar, yapılan çalışmaya tepki gösterdi.
Tekniğini bilemem
Uşak Valisi Kayhan Kavas, yapılan yanlışlığın düzeltilmesi için Kırık Minare Camii duvarlarının sıvandıktan sonra tekrar sökülmesi teknik bir konu olduğunu ifade etti. Vali Kavas, şunları söyledi: "Bu konuyu ben bilmemem. İşçiler, çekiç ve keserle sıvayı sökmüşler. Bu ne kadar doğrudur, ne kadar yanlıştır. Fakat ben, işin yanlış yapıldığı kanaatinde değilim. Çünkü sonuçta o sıvanın sökülmesi gerekiyordu."
Projeye uyduk
Kırık Minare restorasyonunu üstlenen Hak-İş İnşaat Ltd. firması ortağı ve Şirket Müdür Yardımcısı Serdar Kılınçoğlu, yapılan yanlışlığın kendilerinden kaynaklanmadığını söyledi. Kılınçoğlu, kendilerini şöyle savundu:
""Eylül'ün 14'ünde işi teslim alarak, verilen proje doğrultusunda çalışmalara başladık. Daha sonra Vali Bey'in müdahalesi oldu. Biz de projeye uyduğumuz halde çalışmayı durdurduk. Şimdi de ilgili kurumların aldığı kararlar doğrultusunda sıva sökümü yapıyoruz. Sıva kazıma işlemlerinin özensiz yapıldığı kanısında değilim. Sıva sökmenin başka yolu yok. Caminin taş duvarlarına zarar verdiğimizi sanmıyorum. Binada toplam 600 metrekarelik alanda yapacağımız iş var. Orjinaline uygun olarak 400 metrekare eskitme Ankara andazit taşından taban döşeyeceğiz. Sıva altı elektrik tesisatı, minare taş çürütme işlemi, taş söveleri orijinaline uygun tekrar yapacağız. Ahşap olan kısımları da yine İzmir 2 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu'nun görüşü doğrultusunda yenileyeceğiz. Bütün bu işleri 30 Aralık tarihine kadar bitirmemiz gerekiyor."
Talimatlara uygun
Sıvanın sökülmesinin dahi talimatlara uygun yapıldığını belirten Kütahya Vakıflar Bölge Müdür Vekili Hasan Demircan, "Sıva sökümünde kullanılan yöntem talimatlara uygundur. Çekiçle veya keserle sökülmekten başka bir yöntem yoktur. Konuyla ilgili uzman arkadaşlarımız gerekli kontrolleri zaten sıklıkla yapıyor" dedi.
İzmir 2. Nolu Kültür ve Tabiat Varlıklarını koruma Kurulu Başkanı Çınar Atay ise şunları söyledi: "Restorasyon işlemi Kütahya Vakıflar Bölge Müdürlüğü denetiminde, müteahhit firma tarafından yapılıyor. Aslına uygun yapılmasından bunlar sorumlu. Bizim çalışma alanında eleman bulundurma durumumuz yok. Sıva sökme işlemi uzman işçiler tarafından çok hassas bir şekilde yapılması gerekirdi. Keser kullanan deneyimsiz kişiler, binaya daha büyük zarar verebilir."
MİMARLAR ÖFKELİ
Boz: Tarihi bina böyle onarılmaz
Uşak'taki Kırıkminare Camiindeki Restorasyon hatalarına yenilerinin eklenmesi mimarların büyük tepkisine neden oldu. Denizli Mimarlar Odası Başkanı Süleyman Boz, şunları söyledi: "Tarihi binaların restorasyonları, mimarlar ve müze görevlileri gözetiminde yapılır. Çok özellikli çalışmalardır. Binanın orijinal haliyle ilgili ne kadar malzeme, plan, hatta fotoğraf varsa toplanmalı ve buna göre yeni bir plan çıkarılarak eski haline uygun nitelikli işçilikle restorasyon yapılmalıdır. Sıradan işçilerle ve yevmiyeli sıvacılar çalıştırılarak böyle değerlerin yok edilmesine izin verilmemelidir. Restorasyon işi, ekip deneyim ve ustalık işidir. Bu konuda ülkemizde deneyimli ve tek işi tarihi yapıları tamir etmek olan ustalar vardır. Tarihi bina böyle onarılmaz. Gerçekten çok yazık olmuş."
Binadaki taşlar özellikli değil
Kütahya Vakıflar Bölge Müdürlüğü, Teknik Şube Müdürü Mustafa Murat, sıva tazeyken söküldüğü için alttaki malzemeye zarar vermeyeceğini öne sürdü. Murat, şunları söyledi: "Zaten bu binada kullanılan taşlar işlemeli, büyük özelliği olan taşlar değil. Sıvayı da henüz kurumadan tazeyken söktük. Alttaki malzeme işlemeli ve özellikli bir malzeme olsaydı biz sıvayı ıslak süngerle bile temizlerdik. Fakat şimdi yaptığımız işlemde bina duvarına zarar vermedik. Taşlar arasında kalan sıvayı da motorlu tel fırça yöntemiyle alacağız. Yapılan sıvadan eser kalmayacak. Daha sonra taş araları derz doldurma işlemine başlayacağız. Herkes emin olsun ki, en az Uşaklılar kadar bu binanın tarihi değerini ortaya çıkarmak için çalışıyoruz."
Sinemce: Sıva çürütülebilirdi
Uşak Mimarlar Odası Başkanı Mustafa Sinemce ise şunları söyledi: "Caminin baştan sıvanmaması gerekirdi. Müteahhit ya da kurul hatasını tartışmanın artık bir yararı yok. Konuyu iyi bilen insan, zaten bu duvarları böyle sıvamazdı. Sıvaların sökülmesi de böyle yapılmaz. Eline çekiç verilerek restorasyon anlamında hiç birşey bilmeyen insanlar, bunu yapmamalıydı. Asitle sıva çürütülebilir, böylece alt zemine daha az zarar verilebilirdi. Raspa ile iş yavaş, fakat daha zararsız bir şekilde yapılırdı. Kazıma işleminden sonra taş zeminin aralarında hala sıvalar bulunuyor. Bu sıvalar çok ince bir işçilikle fırçayla teker teker temizlenmesi gerekmektedir. Aksi takdirde canavar diye tabir ettiğimiz motorlu silme makinesiyle silmeye kalkarlarsa zemine daha fazla zarar verirler."
Neler olmuştu?
Uşak'ta tarihi değeri olan Kırık Minare Camisi'nin restorasyonu için Kütahya Vakıflar Bölge Müdürlüğü için ihale açılmış; ihaleyi kazanan firma, İzmir 2 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu'nun da onayladığı proje uyarınca dış cephede sıva çalışması başlatmıştı. Ancak Uşak Valisi Kayhan Kavas'ın hatayı fark etmesi üzerine çalışma durdurulmuş, yeniden yapılan değerlendirmenin ardından sıvanın sökülmesine karar verilmişti.
1826'DA YAPILDI
Kabaklarlı armağanı
1826 yılında Kabaklarlı ailesi tarafından 1. katı taştan, 2. katı tahta olarak yaptırılan tarihi Kırık Minare Camisi, hem cami, hem de medrese olarak kullanılmıştı. 1949 yılındaki büyük depremde 2. katı ve minaresi yıkılan bina, 1950 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne devredilmiş, 1952 yılında da ibadete tamamen kapatılmıştı.