Mersin Devlet Hastanesi’in tuvaletinde kalp krizi geçiren ve kapının açılmaması nedeniyle kurtarılamayan avukat İzzet Çiçek’in ölümü, devlet hastanelerinin mimari yapısını tekrar gündeme getirdi. Koroner Yoğun Bakım Ünitesi’nde tedavi gören 38 yaşındaki Çiçek, tekerlekli sandalyeyle girdiği hastane tuvaletinde fenalaşarak klozetle tuvalet kapısının arasına sıkıştı. 1.90 boyunda ve 90 kilo ağırlığında olan avukata ulaşmak için yapılan girişimler sonuçsuz kaldı. Çünkü hastanenin tuvalet kapısı dışarı değil, içeri açılıyordu. Görevliler tuvaletin üzerindeki camı kırarak 10 dakika sonra içeri girdi ancak çok geç kalınmıştı. Baba Raif Çiçek “Kapı içeri değil dışarıya doğru açılabilseydi belki oğlumu kurtarabilirdik” diye isyan ederken, Başhekim Dr. Yavuz Gözükara ise “Bakanlığımız bu vakaların önlenmesi için yeni düzenlemelere gidiyor” dedi.
Dünyadaki durum
İstanbul Tabibler Odası Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Hasan Oğan’ın verdiği bilgiye göre Avrupa ve ABD’deki hastanelerin tuvalet kapıları genellikle dışarıya açılır bir şekilde inşa ediliyor. Sadece tuvalet kapıları değil, bir hastanın tek başına kalabileceği acil ve poliklinik odaları gibi yerlerde de kapılar dışarıya doğru açılıyor. Ayrıca Avrupa’da, hastane tuvaletlerinin ortalama bir metrekareden daha büyük olması gerekiyor. Yapıda tuvalet olarak inşa edilmiş kısımda, bir hastanın düşebileceği alan bırakılıyor. Tuvaletlerin söz konusu durumlara karşı, dört-beş metre boyutunda olması gerekiyor.
Bir detay hayat kurtarır
Peki Türkiye’de durum nasıl? Dr. Hasan Oğan’ın anlattıkları devlet hastanelerinin içler acısı mimari durumunu gözler önüne seriyor:
“Hasta kapasitesi arttıkça, bazı vasıfsız binalar devlet hastanesine çevriliyor. Plansızca oluşturulan yapılanma karşımızda ‘ucube hastaneler’ dediğimiz, birbirine tüneller ve koridorlarla bağlanan, aslında sağlık hizmeti vermek için uygun olmayan hastaneler yaratıyor. Bu binaları hızla kullanımdan çıkartmak lazım. Küçük bir detay sayesinde hastanın hayatı kurtulabilirdi. Bir insanın hayatını kurtarırken dakikalarla yarışıyorsunuz. Bunlar arada bir ortayla çıkan olaylar değil. Birçok eski hastane boş alanı poliklinik ve servislere dönüştürdü. Bu durum bir yangında faciaya yol açabilir. Hastane inşa ederken bilimsel, teknik ve mimari olarak gerekli kuralları uygulamak gerekli.”
İç Mimar Şafak Gülşen’se hastane binalarında uygulanması gereken kuralları şöyle açıkladı: “Genel olarak mekânlarda kullanılan kapılar içeri doğru açılır. Ama hastane ya da sağlık merkezi gibi mekânlarda özellikle yoğun bakım gibi servislerin olduğu katlarda tuvaletlerin 100 cm genişliğinde, dışa açılan, içine iki kişinin sığabileceği ve tekerlekli sandalyeyle girilebilen özellikte olması gerekir. Hasta düşmesin diye sağında ve solunda tutamaklar koymak gerekli. Hasta kontrolsuz bir şekilde tuvalete gönderilmiş.”
Sağlık Bakanlığı dersini aldı, ‘çalışıyor’
Mersin’deki ölüm, Sağlık Bakanlığı’na da hastanelerdeki kapıların dışarı doğru açılması zorunluluğunu hatırlattı. Bakanlık olayla ilgili soruşturmanın sürdüğünü belirtirken şu açıklamayı yaptı: “Hastane mimarisiyle ilgili gelişmeler bakanlığımızın yürüttüğü Sağlıkta Dönüşüm Programı çerçevesinde, üzerinde hassasiyetle durulan önemli bir husustur. Hastane mimarisinde merkeze alınan konu hasta güvenliğidir. Kapıların dışarı açılması, üzerinde titizlikle durduğumuz ve hasta güvenliği açısından ciddiyetle değerlendirdiğimiz bir konudur. Tadilat ya da tamamen yenilenme programı kapsamında olmayan kamu hastaneleri için de kapıların dışarı açılmasıyla ilgili çalışmalar sürdürülmektedir.”