Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, ihracatçı firmaların 2010 yılının tamamında 300 ila 310 bin kişi arasında istihdam yaptığını belirterek, ''Ankete katılan firmaların yüzde 48'i 2011'de yeni istihdam planlıyor'' dedi. Büyükekşi, Dış Ticaret Kompleksi'nde düzenlenen basın toplantısı ile İhracatçı Eğilim Araştırmasının 2010 yılı 4. çeyrek sonuçlarını açıkladı.
İhracatçının yatırım, istihdam ve karlılık ile ilgili değerlendirmelerini içeren ankete toplam 527 firmanın katıldığını anlatan Büyükekşi, 2010 yılının son üç ayını mercek altına alan araştırmanın sonuçlarına göre ihracatçı firmaların yüzde 56'sının yeni eleman istihdam ettiğini söyledi. Büyükekşi, ''İhracatçılar bu zaman aralığında ortalama 2 beyaz yakalı, 8 mavi yakalı ve 1 de Ar-Ge personeli olmak üzere toplam 11 kişi istihdam etti. İhracatçı firmalar 2010 yılının tamamında 300 ila 310 bin kişi arasında istihdam yaptı'' dedi. Şirket başına istihdam edilmesi planlanan ortalama yeni çalışan sayısının 2011 yılında 15 olduğunu dile getiren Büyükekşi, ankete katılan firmaların yüzde 48'inin bu yıl yeni istihdam planladığını belirtti.
Büyükekşi, Şubat ayının ilk 8 gününde Mısır'a olan ihracatın geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 86 oranında düştüğünü bildirerek, toplam ihracatın ise yine 8 günde, önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 29 arttığını söyledi. Mısır'a ihracattaki düşüşten en çok etkilenen sektörlerin başında demir çelik sektörünün geldiğini belirten Büyükekşi, ''Mısır'da ne olursa olsun hangi iktidar gelirse gelsin, bu iktidar da kalsa, oradaki Türk müteşebbisleri her halükarda el üstünde tutulacaktır. Çünkü orada istihdam yaratıyor. Ürettiklerinin de yüzde 95'ini ihraç ediyorlar. Önemli olan bu olayların bir an önce bitmesi. Belirsizlik ortamı biraz rahatsızlık yaratıyor'' dedi. Büyükekşi, Mısır'a önceki yılın aynı döneminde 45 milyon dolar olan ihracatının, bu ay 6 milyon dolara düştüğünü ifade ederek, bunun tam anlamıyla bir istatistik oluşturmayacağını, Türkiye'nin Mısır'a ihracatının zaten geçen yıl düştüğünü anlattı.
2011'in seçim yılı olması nedeniyle ihracatçı firmaların makroekonomik dengelerin bozulmasıyla ilgili herhangi bir endişelerinin bulunmadığını ifade eden Büyükekşi, firmaların seçimlerden kaygı duymadıklarını, ekonominin iyiye gideceğini düşündüklerini kaydetti. Büyükekşi, dolar kurunda kendilerinin kırmızı çizgileri bulunduğunu, bunun altına düştüğü zaman ihracatçıların zarar ettiğini dile getirerek, dolarda kırmızı çizginin 1,50 lira seviyelerinin altı olduğunu söyledi. Türkiye'de sıcak para sorunu olduğunu, Merkez Bankasının son kararıyla 10 milyar dolar sıcak paranın yurt dışına çıktığının tahmin edildiğini ifade eden Büyükekşi, sıcak paranın ihracatın önünde engel oluşturduğunu belirtti.
Türkiye İhracatçılar Meclisi'nin (TİM) İhracatçı Eğilim Araştırması'nın 2010 yılı 4. çeyrek sonuçlarına göre, bu yılın ilk çeyreğinde ihracatçı firmaların yüzde 45,6'sı üretimlerinin, yüzde 44'ü ihracatlarının, yüzde 38,7'si kapasite kullanım oranlarının ve yüzde 20,5'i de genel karlılık oranlarının artacağını bekliyor. 2010 yılının son çeyreğinde firmaların yüzde 56,2'si üretimlerini, yüzde 56,9'u ihracatlarını, yüzde 50,1'i kapasite kullanım oranını ve yüzde 17,5'i de genel karlılık düzeylerini artırdı.
Bu yılın ilk çeyreğinde ihracatçı firmaların yüzde 45,6'sı üretimlerinin, yüzde 44'ü ihracatlarının, yüzde 38,7'si kapasite kullanım oranlarının ve yüzde 20,5'i de genel karlılık oranlarının artacağını bekliyor.
Geçen yılın ekim-aralık döneminde firmaların yüzde 59,9'u elektrik kullanımını, yüzde 34,6'sı doğalgaz kullanımını, yüzde 21,1'i de LPG kullanımını geçen yılın aynı dönemine göre artırdı.
Ankete göre, 2010 yılının son çeyreğinde kullanılan ham maddelerin orijinlerine bakıldığında, şirketlerin yüzde 65'i, ham maddelerin orijinlerinin yurt içinden temin edildiğini belirtirken, Türkiye'deki ilk 500 şirkette bu oran yüzde 59 oldu.
Firmaların yüzde 31,5'i, 2010 yılının son çeyreğinde ihracatta yeni pazarlara girildiğini dile getirirken, bu oran ilk 500 şirkette yüzde 32,2 seviyesinde gerçekleşti. Ankette bu yılın ilk çeyreğinde girilmesi planlanan ülkeler sıralamasında katılımcılar yüzde 16,7 ile Rusya, yüzde 13,5 ile Irak, yüzde 12,5 ile İran ve yüzde 9,1'le de Almanya pazarlarını düşündüklerini ifade etti. Araştırmaya katılan firmaların yüzde 74,8'i Ortadoğu, yüzde 63'ü Avrupa Birliği ülkeleri ile yüzde 44'ü de Afrika ülkelerine bu yılın ilk çeyreğinde ilk kez girmeyi planlıyor. 2011'in ilk çeyreğinde girilmesi planlanan ilk 5 ülke pazarları Rusya (yüzde 16,7), Irak (yüzde 13,5), İran (yüzde 12,5), Suriye (yüzde 10,8) ile Almanya (yüzde 9,1) şeklinde sıralanıyor.
Ankete göre, firmalar cirolarının yüzde 60,3'ünü ihracattan elde ederken, bu oran Türkiye'deki ilk 500 şirkette yüzde 67,3 oldu. Yine aynı dönemde şirketlerin yüzde 33,4'ünün dış finansman talebi gerçekleşti.
2010 yılının son çeyreğinde şirketlerin dış finansman kaynaklarını yüzde 81,3'ü özel bankalardan, yüzde 32,4'ü Eximbank'tan ve yüzde 29,5'i de kamu bankalarından karşıladıkları belirlendi. Ankete katılan firmaların yüzde 37,6'sı bu yılın ocak-mart döneminde dış finansman talebinde bulunacaklarını ifade ederken, halihazırda kredi kullanan şirketlerin oranı ise yüzde 76,1 oldu.
Şirketlerin devlet desteklerinden yararlanma durumu incelendiğinde, geçen yılın ekim-aralık döneminde yararlanılan kaynaklara bakıldığında, dahili işleme rejimi yüzde 48,4, fuar teşvikleri yüzde 37, yatırım teşvikleri ise yüzde 28,1 seviyesinde gerçekleşti.
Yıl sonu dolar kur tahmini 1,61 lira
2010 yılının son çeyreğinde şirketlerin yurt içi ve yurt dışı yatırım türlerine bakıldığında, yurt içi yatırımların yüzde 35,5'inin modernizasyon, yüzde 25,2'si kapasite artırımı, yüzde 16,3'ü Ar-Ge/İnovasyon yatırımı olurken, yurt dışı yatırımlarının yüzde 11,4'ü modernizasyon ile yüzde 10,6'sı da kapasite artırımı şeklinde gerçekleşti.
Ankete katılan firmaların bu yılın ocak-mart döneminde dolar-Türk Lirası kur tahmini 1,56 lira olurken, yıl sonu tahmini 1,61 lira olarak gerçekleşti. Şirketlerin Avro-Türk Lirası kur tahmini de bu yılın ilk çeyreğinde 2,06 lira, yıl sonunda da 2,10 lira olarak tahmin edildi.
Firmaların yıl sonu enflasyon oranı tahmini yüzde 7,62 olurken, Merkez Bankasının politika faiz tahmini yüzde 6,77 seviyesinde gerçekleşti. Yıl sonu Türkiye ekonomisinin büyüme beklentisi yüzde 8,60 olarak öngörüldü. Ankete katılan firmaların yüzde 57,9'u bu yıl sonu itibariyle sektörlerinin daha iyi olacağını tahmin ederken, Türkiye ekonomisinin daha iyi olacağı tahmininde bulunanların oranı yüzde 56,7'de kaldı. Avrupa ekonomisinin daha iyi olacağına ilişkin beklenti tahmini yüzde 18,2 olurken, dünya ekonomisinin iyi olacağına ilişkin beklenti yüzde 30,4 olarak gerçekleşti.
Ankete göre, sanayi emtia fiyatlarının 2011 yılında artacağını düşünen firmaların oranı yüzde 77,2, tarım emtia fiyatlarının artacağını düşünenlerin oranı yüzde 72,3 oldu.
Ankete katılanların öncelikli sorunları sıralamasında yüzde 74 ile döviz kurları, yüzde 59,8 ile enerji maliyetleri, yüzde 54,1 ile ham madde ve ara mal fiyatları ile yüzde 47,8 ile de vergi maliyetleri geliyor.