Türk heykelinin büyük imzası, Zühtü Müridoğlu, doğumunun 100. yılında Yapı Kredi'de açılan retrospektif sergiyle anılıyor. Müridoğlu'nun bronz heykelleri ince uzun formlarıyla Giacometti'yi anımsatıyor. Yapı Kredi Kültür Merkezi, Türkiye'de heykel denince akla gelen üç beş isimden biri olan Zühtü Müridoğlu'nu, doğumunun 100. yılında, geçen yıl İlhan Koman'a yaptığı gibi görkemli bir retrospektif sergiyle selamlıyor.
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi işbirliğiyle hazırlanan 'Zühtü Müridoğlu: Resim, Heykel-Bütün Bir Yaşam' başlıklı sergi, Yapı Kredi Kazım Taşkent Sanat Galerisi'nde bugün açılıyor. Sergide, Anıtkabir'deki bazı rölyeflerde (giriş kulelerinde 'Sulh ve İstiklal' ve büyük merdivenlerin batı kanadında 'Başkomutanlık Meydan Savaşı') ve Beşiktaş'taki Barbaros Anıtı'nda (Ali Hadi Bara'yla birlikte) imzası bulunan Müridoğlu'nun taş, ahşap, bakır, demir, alçı gibi değişik malzemeler kullanarak yaptığı heykelleri ve desenleri yer alıyor.
Sergi başlığının '... Bütün Bir Yaşam' olması boşuna değil. Müridoğlu'nun heykellerini ürettiği atölyesi galerinin girişine yeniden kuruldu. Bu bölümde Müridoğlu'nun gözlüğünden kitaplarına ve heykel oyma aletlerine kadar pek çok özel eşyasını görmek mümkün. Ayrıca Müridoğlu'nun İstanbul Resim Heykel Müzesi'ndeki alçıdan ünlü kadın heykelinin bronz dökümü sergi sayesinde yapıldı ve galeriye yerleştirildi. Sergide yer alan bir diğer 'özel' çalışma da Müridoğlu'nun Cumhuriyet'in 50. Yıl Kutlama Programı çerçevesinde gerçekleştirdiği, betonarme orijinali Fındıklı Parkı'nda bulunan 'Mühür' adlı heykelin ahşap versiyonu.
Ahşap eserlerin ağırlıkta olduğu sergide sanatçının son dönem balmumu çalışmaları da var. Özellikle ahşap yontu alanında büyük bir ustalığa sahip Zühtü Müridoğlu, özel bir teknik kullandığı balmumu çalışmalarını, hayranı olduğu Rumen jimnastikçi Nadya Komaneçi'den etkilenerek yapmış.
Öncü sanatçı
Sanat tarihçisi Semra Germaner, sergi katoloğundaki yazısında Müridoğlu'nun öncü bir sanatçı olduğunu vurguluyor: "Türk heykelinde resmi sanatın dışında kalan, bireysel araştırma ve çıkışlar yapan ilk kuşak Zühtü Müridoğlu, Hadi Bara, Nusret Suman, Şadi Çalık, İlhan Koman gibi çağdaş estetiği kavramış sanatçılardır. Zühtü Müridoğlu, Hadi Bara ve İlhan Koman, öncü niteliğinde atılımlarıyla Türk heykel sanatının erken modern örneklerini vermişlerdir. Onların uygulamaları araştırmaya açık, geleneksel figür anlayışından farklı, cesaretli ve düşünceye dayalı çalışmalardır."
Zühtü Müridoğlu'nun tek ya da ikili-üçlü figür grupları halinde tasarımlanan bronz heykelleri, ince uzun formlarıyla Alberto Giacometti'nin eserlerini anımsatıyor. Şair Cemal Süreya ikisi arasındaki farkı şöyle yorumlamıştı: "Giacometti yerçekimi tutkunu bir sanatçı; Zühtü Müridoğlu'nda ise bütünüyle bir gökçekimi söz konusu. Avucunu üstüne koyduğu anda, malzeme çılgınca bir hareket, bir uçma sürecine girer. Kuğu nedir? Uzaya bulaşmış kaz... Zühtü Müridoğlu'nun heykellerinden sonra, her kazın, kuğu olma hakkı doğdu..." Zühtü Müridoğlu kimdir?
1906'da İstanbul'da doğan Zühtü Müridoğlu, Sanayi-i Nefise Mektebi'nden mezun olduktan sonra 1928'de eğitim için Fransa'ya gitti. Bir süre Samsun Lisesi'nde resim öğretmenliği yapan Müridoğlu 1940'ta İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Heykel Bölümü'ne öğretim üyesi olarak atanır. Sanatçının ilk dönem figüratif heykelleri bu anlayışın yetkin örnekleri sayılır. 1933'te tek heykelci olarak D Grubu'na katılır. 1940'larda soyuta kayar. 1948'de ikinci kez Paris'e giden Müridoğlu dönüşünde ağaç dallarıyla çalışmaya başlar. 1955'te akademinin ahşap uygulama atölyesi şefliğine getirilen sanatçı, bu dönemde gerçekleştirdiği geometrik soyutlamalarında biçimlerin oran, düzen ve uyumları kısaca denge üzerinde özenle durur. Müridoğlu, 1970'den başlayarak geometrik-soyut çalışmaların yanında figüratif heykeller de üretir. Çalışmalarıyla Venedik, sao Paulo gibi prestijli bienallere de katılan Müridoğlu 1991'de kendisine verilen Devlet Sanatçılığı unvanını reddetmişti. Müridoğlu 1992'de öldü.
'Zühtü Müridoğlu: Resim, Heykel-Bütün Bir Yaşam' sergisi 24 Nisan'a kadar Yapı Kredi Kazım Taşkent Sanat Galerisi'nde görülebilir.
Tel: 0212 252 47 00