İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası’nın
(İSMMMO) “Türkiye’nin Sıkışan Kentleri” raporuna göre, kronik
işsizlik, hâkim olduğu haritayı genişletti. Haritada işaretlenen iller, 2004’ten
bu yana kan kaybediyor. Ege’nin turizm ve sanayi kentleri Aydın, Denizli ve
Muğla yeni istihdam yaratmak yerine mevcut istihdamı azalttı. Aralarında bir
dönemin “Anadolu kaplanı” Denizli’nin de yer aldığı üç kent, 2004 yılında 945
bin kişiye istihdam sağlarken 2008 sonunda bu rakam 897 bin kişiye indi.
Üç kentte 2004 yılında 1 milyon 24 bin kişi olan işgücü ise 2008 yılında 1
milyon 5 bin kişiye geriledi. İstihdam edilenlerle işsizlerin toplamından oluşan
işgücü gerileyince de 2004 yılında Ege’nin üç kentinde yüzde 7.7 olan işsizlik
oranı yüzde 10.8’e, 78 bin olan işsiz sayısı da 108 bine yükseldi. TEKEL
işçilerinin haklı mücadelesindeki kararlı eylemlerini anımsatan İSMMMO Başkanı
Yahya Arıkan, “Türkiye’nin 20 ilindeki sıkışmaya dikkat Burada
ne yapacağını bilemeyen, çaresizlik içinde sıkışmış milyonlarca insanımız var.
Bu insanlar Ankara’da eylemde değiller belki ama işsizlik ve yoksulluğun
pençesindeler. Meydanlarda olanların da olmayanların da çığlığına kulak
vermemizin zamanı gelmiştir” dedi.
Rapora göre, Türkiye’nin doğurganlık oranı en yüksek, genç nüfusu en yoğun
olan Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da “ilginç bir şekilde” çalışanlarla iş
arayanların sayısı, yani işgücü azaldı. Ancak bu durum, bölgedeki işsizliğin
azalmasına katkı sağlamadı. Çünkü beş yılda bölgede istihdam edilenlerin
sayısında da benzer bir gerileme yaşandı. Yıllardır bir türlü tamamlanamayan GAP
bölgesindeki Şanlıurfa, Diyarbakır’da 550 bin olan işgücü 540 bine, 485 bin olan
istihdam da 464 bin kişiye düştü.
Karadeniz ve Orta Anadolu Bölgesi’nin sıkıntılı kentleri ise Samsun, Tokat,
Çorum ve Amasya oldu. İşgücü 1 milyon 110 binden 1 milyon 89 bine, istihdam ise
1 milyon 41 binden 1 milyon 8 bine düşünce, işsizlik oranı yüzde 6.2’den yüzde
7.4’e yükseldi.
İşsiz sayısını 83 binden 79 bine düşüren Manisa, Afyon, Kütahya ve Uşak ise
bunu yarattığı istihdamdan çok, işgücündeki gerilemeye borçlu.
Trakya’da ise biraz daha farklı bir durum söz konusu olsa da sonuç değişmedi.
550 bin kişilik işgücüne sahip Tekirdağ, Edirne ve Kırklareli beş yılda bu
rakamı 613 bine yükseltti. Ancak sadece 544 bin kişiye istihdam yaratabildiği
için işsizlik oranı yüzde 6.6’dan Türkiye ortalamasının üzerine çıkarak yüzde
11.2’ye işsiz sayısı da 37 binden 69 bin kişiye yükseldi.
İşsizliği, hem oransal hem de sayısal olarak azaltan iller ise İstanbul,
İzmir, Ankara, Zonguldak, Karabük, Bartın, Kastamonu, Çankırı, Sinop, Malatya,
Elazığ, Bingöl ve Tunceli oldu. Belirtilen kentlerde işgücü artışına karşın
istihdamda da önemli artış kaydedildi.