'İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti
Ajansı'nın (AKB) dev bir kamu kuruluşuna dönüştüğü ileri sürülüyor. Avrupa
Birliği Konseyi’nin, 2006 yılında, İstanbul’u 2010 Avrupa Kültür Başkenti
seçmesiyle oluşturulan, kesilen vergiler ve çeşitli ödeneklerle devasa bir
bütçeye sahip olan ajansta, "Jüri" konumundaki yöneticiler, kendilerine ve
yakınlarına ait projeleri onaylayıp milyonlarca liranın altına imza atmakla
suçlanıyor. Nobel Ödülü sahibi Orhan Pamuk’a, "Masumiyet Müzesi" projesi için
verilen desteğin de 754 bin 500 TL olduğu ortaya çıktı.
10 bin dolar
ABD’ye!
Yine 2010 kapsamında, 2 camiye 4 milyon 550 bin TL’lik halı
alınmasına karar verildi. Ayrıca AKB, İstanbul 2010 çalışmaları kapsamında,
ABD’de bulunan ve Fethullah Gülen cemaatine yakınlığıyla bilinen, Chicago Türk
Amerikan Topluluğu’nun yapacağı Türk Dünyası Festivali’ne de "bronz sponsor"
oldu ve 10 bin dolar ödedi.
İstanbul 2010 çalışmaları üzerinde uzun
süredir tartışmalar yaşanırken, AKB Yürütme Kurulu Başkanı Nuri Çolakoğlu istifa
etmiş, yerine plastik sanayiinin önde gelen isimlerinden Şekib Avdaviç
atanmıştı. Gazete Habertürk, İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı’nın
aldığı pek çok karara ve onaylanmış ya da onaylanmamış projelere ulaştı. Nobel
ödüllü yazar Orhan Pamuk’un son kitabı "Masumiyet Müzesi" büyük bir kampanyayla
geçen yıl okurlarla buluşmuştu. Yazar Pamuk, Türkiye’nin ve Avrupa’nın en çok
kazanan yazarlarından biri olarak kitabında öyküsünün anlatıldığı Beyoğlu
Çukurcuma Caddesi’ndeki 24 No’lu eski Brukner Apartmanı’nı satın almış ve müzeye
dönüştürmek için Mimar İhsan Bilgin’le anlaşmıştı. Masumiyet Müzesi’nde romanın
kahramanı Kemal’in, büyük aşkı Füsun’un hatırasını canlı tutmak için
biriktirdiği eşyaları ve nesneleri sergilenecek. 60 metrekare taban alanı
üzerine oturan, 3 katlı, 3 cepheli küçük bir apartmandan oluşan müze için
Pamuk’un bir vakıf kurup AKB’ye başvurarak proje sunduğu ortaya
çıktı.
AKB, 08.06.2009 tarih ve 2009- 127 nolu
kararıyla, "Masumiyet Vakfı adına, Orhan Pamuk tarafından Ajansımıza başvurusu
yapılan 'Masumiyet Müzesi' projesinin İstanbul 2010 AKB projesi olarak kabulüne, projeye Ajans
bütçesinden 754 bin 500 TL tutarında destek olunmasına" karar verdi. Şimdi merak
edilen, Pamuk’un 180 metrekarelik müzeye 754 bin 500 TL’lik hangi nesne ve
eşyaları sığdıracağı!
Pamuk'tan 2.
proje
Orhan Pamuk’un Ajans 2010’dan beklentisinin sadece "Masumiyet
Müzesi"yle ilgili olmadığı, 933 nolu başvuru dosyasıyla ortaya çıkıyor. Yönetmen
İsmail Sancak, "Orhan Pamuk: İstanbul Rüyası" belgesel filmi için Ajans’tan 1
milyon 953 bin 252 TL istiyor ve bu dosya da onay için bekliyor. Bayrak,
projenin Orhan Pamuk tarafından desteklendiğini ve yazarın tüm arşivini bu
çalışma için açacağını projesine ekliyor.
'İstanbul 2010' iştah kabartıyor
AKB, 12.05.2009 tarihinde aldığı 2009-84 nolu kararıyla, "03-07
Haziran 2009 tarihleri arasında İtalya’da gerçekleşecek 'Venedik Bineali' için
2010 AKB projesinin tanıtımının yapılması amacıyla bir resepsiyon verilmesine, 4
bin Euro’yu geçmemek üzere resepsiyon giderlerinin Ajans bütçesi"nden geçmesine
karar vermişti.
Sert eleştiriler
yapıldı
Ancak Venedik Bineali’ndeki
Türk Pavyonu’nda parasızlıktan kokteyl yapılamazken, Asya Pavyonu’nda AKB’nin ödeneğiyle bu kokteyl
yapılmıştı.
Daha sonra Asya Pavyonu’nun küratörünün Beral Madra olduğu
ortaya çıkması sanat çevrelerinde sert eleştirilere neden olmuştu. "Jüri"
konumundaki Madra, Ajans’a 954, 955 ve 956 nolu proje başvuruları sundu. Bu
projelerin danışmanı olarak da Melih Görgün, Erdağ Aksel, Ahmet Öktem, Tayfun
Erdoğmuş ve Nermin Soybaşılı’nın isimlerini sıraladı. Madra’nın, "İstanbul
yaşıyor ve çalışıyor" sempozyumu organizasyonu için 438 bin 290 TL, "Taşınabilir
Sanat / 'İsim Şehir' Karma Sergisi" açılışı için 181 bin 100 TL ve "İstanbul
sanat fuarlarının ve uluslararası katılımlarının desteklenmesi / Comtemporaly
Sanat Fuarı" için 178 bin TL’lik proje bütçesi isteği, Ajans tarafından
bütünüyle onaylandı. Ayrıca "İstanbul yaşıyor ve çalışıyor" projesine bütçe
açığı nedeniyle, 23.06.2009 tarih ve 09-255-5 sayılı kararla 186 bin 69 TL ek
bütçe çıkartıldı.
Madra’nın akrabalarından, Sivil Toplum Enstitüsü’nün desteğiyle
kurulan Açık Radyo’nun kurucularından Cem Madra, 937 nolu proje başvurusuyla
"Sulukule Romanları"nı anlatan projesi için 98 bin 369 TL, yine Madra’nın
yakınlarından Jak Kohen, "Açık Şehir 2010" projesi için 163 bin 548 TL istedi ve
bu talepler komisyonda bekliyor.
Jüri mi, yarışmacı
mı?
Uzmanlar burada en önemli sorunun Madra’nın eserleri
değerlendiren bir jüri üyesi mi, yoksa yarışmacı mı olduğuna dikkat çekiyor. Bu
noktada yöneltilen önemli bir eleştiri de gelen projeleri değerlendirmekte
sorumlu olan Madra’nın, bir yandan da kendisine proje üretmesi. Tüm büyük
bütçeli projelerin ardında da Görsel Sanatlar Yönetmeni olarak Beral Madra’nın
bulunduğu ileri sürülüyor. Ajans’ın Görsel Sanatlar Yönetmeni olan Beral Madra,
aynı zamanda Radikal Gazetesi’nde yazıyor.
Orhan Pamuk, kitabı için kurduğu
müzeye para istedi
2006 Nobel Edebiyat Ödülü, İstanbul’un
melankolik ruhunu araştırma yolunda, kültürlerin çatışmaları ve birbirleriyle iç
içe geçmesinde yeni semboller bulan Orhan Pamuk’a verilmişti. Pamuk, ödül
töreninde yaptığı konuşmada, "babasının bavulu"nu anlatarak büyük alkış almış,
yaklaşık 1.9 milyon TL para ödülünün de sahibi olmuştu. Masumiyet Müzesi projesi
için İstanbul 2010 Ajansı’ndan 754 bin 500 TL destek alan Pamuk yine yönetmen
İsmail Bayrak’la ajansa sunduğu, "İstanbul Rüyası" filmi onaylandığı takdirde, 1
milyon 953 bin 252 TL daha destek alacak.
İstanbul 2010, aydınların, gazetecilerin,
yazarların da dikkatini çekiyor ve proje üretiyorlar. Yeni Şafak yazarı ve eski
Marksist Ayşe Böhürler, 17.07.2009 tarih ve 09/259-5 sayılı kararla "İstanbul’un
Sırları" projesi için, Danışma Kurulu üyeliği de yaptığı AKB’den 210 bin TL bütçe
alıyor. Radikal Gazetesi’nin "keskin muhalifi" Yıldırım Türker, Dilek Gökçin’le
birlikte hazırladığı, 739 kayıt nolu "Neden Geldim İstanbul’a" belgeseli
projesi için Ajans’tan 896 bin 717 TL bütçe bekliyor.
Talipoğlu Talip!
Ankaralı gazeteci Tayfun Talipoğlu, 815
kayıt nolu "İstanbul’da Kadın Olmak" belgesel projesiyle, 1 milyon 349 bin 570
TL istiyor. Ajans bütçenin yüzde 97’sine onay veriyor ve 1
milyon 295 bin 970 TL ödenek çıkıyor. Talipoğlu’nun projesi, Ajans’ın 3 ay
öncesi kayıtlarına göre beklemede duruyor.
AKB’den proje alan diğer liberal isimden
biri de, ünlü yazar Deniz Türkali. Türkali, 3 yıl önce kaybettiği eşi, ünlü
yönetmen Atıf Yılmaz’la ilgili projeyi Ajans’a sunuyor. Ajans, 30.06.2009 tarih
ve 09/256-1 sayılı kararında "Atıf Yılmaz Stüdyosu" projesini, İstanbul 2010 AKB
projesi olarak kabul ediyor ve projeye 490 bin TL katkıda bulunmaya karar veriyor. Ajans
tarafından, Türkiye Yazarlar Birliği’ne, "İstanbul Edebiyat Mevsimi" projesi
için 14.07.2009 tarih ve 09.258-14 nolu kararla, 352 bin TL katkıda
bulunuluyor.
Kenan Işık'a kırmızı
ışık
Bu arada bir de kaybeden
var: Onun adı da Kenan Işık. Başvuru dosyasına 1 numaradan giriş yapan ünlü
tiyatrocu Kenan Işık, İstanbul’un çeşitli tarihsel mekanlarında "Hüsnü Aşk"
oyununu sergilemek üzere 1 milyon 625 bin TL’lik proje öneriyor ama bu oyunun
Şehir Tiyatrosu’nda oynandığı ortaya çıkınca, proje hemen rafa
kaldırılıyor.