Brezilya'da toplanan UNESCO Dünya Mirası Komitesi, İstanbul'un tarihi alanlarının tehlike altında olduğu yönündeki talepleri oybirliğiyle reddetti.
Birleşmiş Milletler (BM) Bilim Kültür ve Eğitimi Örgütü (UNESCO), Dünya Kültür Mirası listesinde 'tehlike altında' olarak belirlediği kısmı gözden geçirdi. Brezilya'da toplanan Dünya Mirası Komitesi, dün (29 Temmuz) İstanbul'un tarihi alanlarının tehlike altında olduğu yönündeki talepleri oybirliğiyle reddetti.
ibb.gov.tr'de yayımlanan haberde, UNESCO Dünya Mirası Komitesi'nin Brezilya'da sürmekte olan 34. yıllık toplantısında dün İstanbul'un tarihi alanları ile ilgili gündem maddesi ele alındığı bildirildi. Oturumda, UNESCO'nun Dünya Mirası Listesinde kayıtlı olan İstanbul'un 4 tarihi alanındaki sorunlar ve ilerlemeler tartışıldı. Toplantıya katılan Türk heyeti, komite üyelerine bir sunuş yaparak soruları cevaplandırdı.
Tartışmalar sonucunda, "Kültür ve Turizm Bakanlığı ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin son dönemdeki olumlu adımları ve yaklaşımları ile gösterdiği somut çabaların dikkate alındığı"nın belirtildiği haberde, İstanbul'un Dünya Mirası Listesinden çıkartılarak, Tehlike Altındaki Dünya Mirası Listesine alınması yönündeki taleplerin oybirliğiyle reddedildiği bildirildi.
UNESCO, Tarihi Yarımada için bağımsız inceleme istedi
Ancak UNESCO Türkiye'den önümüzdeki dönem içinde bazı hususları sonuçlandırmasını talep etti. Bunların başında Haliç Metro Geçiş Köprüsü projesinin, başta Süleymaniye Camii olmak üzere, Tarihi Yarımada silüetini zedeleyip zedelemeyeceğinin tespiti için bağımsız bir etki değerlendirmesi yaptırılması geliyor.
Bunun yanı sıra, İstanbul'un tarihi alanlarının bütünsel biçimde korunması için hazırlanmakta olan Yönetim Planının bir an önce bitirilmesi, büyük ölçekli altyapı projeleri uygulanmadan önce kültür mirası üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi, Osmanlı ahşap evlerinin bütünsel bir plan içinde korunması gibi hususlar da yer alıyor.
Kararda, Four Seasons Oteli'nin ek inşaatının mahkeme kararıyla durdurulması memnuniyetle karşılanırken, Koruma Uygulama Denetim Bürosu'nun (KUDEB) Osmanlı ahşap mimarisinin korunması ve rehabilitasyonu için İstanbul 2010 Ajansı ile ortaklaşa yürüttüğü çalışmalar da olumlu bulundu.
21 ülkeden uzmanların yer aldığı komite, nihai kararını 3 Ağustos günü verecek.
"İstanbul'un Sadece 2011'e Kadar Süresi Var"
UNESCO'nun kararının ardından bir açıklama yayımlayan İstanbul S.O.S inisiyatifi ise, İstanbul’un bu duruma düşmesinden sorumlu olan yöneticilerin karara zafer gibi tutunmaya çalıştıklarını belirterek, İstanbul’a sadece Şubat 2011’e kadar süre verildiğine dikkat çekiyor. İnisiyatifin yayımladığı duyurunun tamam ise şöyle:
Kamuoyuna ve Sorumlu Kamu Kurumlarına İstanbul’un Tarihi Alanları’nın Korunamaması Hakkında Duyuru ve Davet
"UNESCO Dünya Miras Komitesinin 25 Temmuz–03 Ağustos 2010 tarihleri arasında Brezilya’da gerçekleştirilen toplantısında, İstanbul’a, Dünya Miras Listesi’nde kalabilmesininin gereklerini yerine getirmesi için bir yıl daha süre vermiştir. Yani Istanbul, Tehlike Altındaki Dünya Miras Listesi’ne alınma utancından şimdilik kurtulmuştur. Ama bu tehlikeyi sadece bir yıl erteleyebilecek durumda olması bile, üç imparatorluğun başkenti için, tam da Avrupa Kültür Başkenti olduğu sırada yeteri kadar büyük bir utançtır.
Gerek gelişmeleri tam izleyemeyen medya kuruluşları, gerek İstanbul’un bu duruma düşmesinden sorumlu yöneticileri bu duruma zafer diye tutunmaya çalışıyorlar ama alınan karar yine açık ve sarihtir: İstanbul’a bu ayıptan kurtulması için sadece Şubat 2011’e kadar süre verilmiştir.
İstanbul 2000 yılından beri her yıl, UNESCO kararını yüreği ağzında izler haldedir ve her yıl, Tehlike Altındaki Miras Listesi’ne alınmak için raporlara bir önceki yıla göre daha fazla neden eklenmektedir. Yani, yöneticiler Istanbul’da önerilen koruma önlemlerini uygulayıp kenti uluslarası anlaşmalar nezdinde aklamak yerine, yeni yeni projelerle kentin tarihi kimliğini yok etmeye devam etmektedirler.
Bu son karar ışığında artık, İstanbul’dan sorumlu kamu kurumları, yöneticiler, İstanbul’da yatırım yapmak isteyen ulusal, uluslararası, büyük, küçük sermaye grupları başta olmak üzere, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları ve yaşayanların İstanbul’un korunması konusunda yeni bir duruş ve davranış biçimini benimsenmesi gerekmektedir. Sürdürülebilir bir korumanın evrensel kurallarla her bölgede ve ülkede sağlanabilmesi için bir şemsiye görevi üstlenmiş olan UNESCO’nun bilimden beslenen uyarılarını dikkatle izlemenin ve uymanın tüm kesimlerin uzun vadede faydasına olacağı kabul edilmelidir.
İstanbul S.O.S bu düşünceleri paylaşan ve birlikte yola çıkmaya karar veren sivil toplum ve üniversite mensuplarını bünyesinde toplayan bir platformdur. Bu platform S.O.S sinyalini verirken, tüm kesimleri İstanbul için tekrar düşünmeye davet etmektedir. Bu daveti 30 Temmuz itibariyle İstanbul’un Tarihi Alanları için Brezilya’da Dünya Miras Komitesi üyeleri tarafından karara bağlanan metinde üzerinde önemle durulan beş konuyu önceliğine alarak yapmaktadır.
a. Varlığın Üstün Evrensel Değeri üzerinde olumsuz etki yaratmayan bir metro köprüsü ve onun istasyonu için alternatif tekliflerin geliştirilmesi ve alternatif teklifler için, Tarihi Yarımadanın genel silueti dahil olmak üzere Üstün Evrensel Değer’e bağlı uluslararası standartlarda bağımsız bir miras etki değerlendirmesinin yapılmasının garanti edilmesi;
b. Varlığın Üstün Evrensel Değerini sürdürme konusunda karar verirken yol gösterecek olan verimli ve geniş kapsamlı bir yönetim planının geliştirilmesi;
c. Varlığın Üstün Evrensel Değer üzerinde etkilerini değerlendirmek amacıyla varlık üzerinde devam etmekte olan ve gelecekteki projeler (kentsel yenilenme projeleri, ulaşım ve diğer altyapı projeleri dahil olmak üzere bütün büyük ölçekli projeler) için etkin bir miras değerlendirme sisteminin geliştirilmesi;
d. Osmanlı stili ahşap evler ve Theodosian surları için kapsamlı bir koruma programının geliştirilmesi;
e. 2009 yılında Dünya Mirası Merkezi/ICOMOS ortak izleme komisyonu tarafından detaylı olarak belirtilen ve Dünya Miras Komitesinin 33. Oturumunda kabul edilen diğer tavsiyelerin uygulanması.
İstanbul S.O.S, bünyesinde barındırdığı bilgi birikimi ve uluslar arası ilişki ve deneyim zenginliğiyle, Dünya Miras Komitesi’nin karara bağladığı öncelikli konuların yerine getirilmesinde üzerine düşen sorumlulukları gerçekleştirmeye hazır olduğunu ve bu önceliklerin ilgili diğer kesimler tarafından da benzer hassasiyetlerle ele alınıp alınmadığının yakın takipçisi olacağını kamuoyu ile paylaşmaktadır."
İSTANBUL S.O.S