İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı Kültürel Miras ve Müzeler Direktörlüğü’nün destekleriyle Tarih Vakfı’nın arşivindeki 800 sözlü tarih kaydı sayısal ortama aktarılarak deşifre edildi ve web ortamına taşındı. Sözlü tarih alanında Türkiye’de ilk çalışmaları yapan Tarih Vakfı’nın arşivinde bulunan İstanbul’la ilgili sözlü tarih görüşme kayıtları, İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı’nın destekleriyle, sayısallaştırarak web ortamına taşındı.
'Belleklerdeki İstanbul' projesi kapsamında web ortamında oluşturulan görsel-işitsel veri tabanıyla, kentin tarihi zenginliğine ve kültürel çeşitliliğine dair kişisel anlatıları erişilebilir kılarak geleceğe taşımak amaçlanıyor. Projenin yalnızca İstanbul kentinin değil, Türkiye’nin tarihine yönelik çalışmalarda bir başvuru kaynağı oluşturması ve bu konuda sergi, yayın, belgesel gibi ürünlerin hazırlanmasına temel oluşturması hedefleniyor.
Projenin tanıtımı, İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı Genel Sekreteri Yılmaz Kurt’un ev sahipliğinde, Tarih Vakfı’ndan Dr. Gürel Tüzün, Tuba Akekmekçi ve Gülay Kayacan’ın katılımlarıyla 28 Aralık Salı günü İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı Merkezi’nde düzenlenen toplantıyla gerçekleşti.
'Gelecek nesiller için önemli bir referans'
Türkiye’de ilk kez 90’lı yıllarda Tarih Vakfı tarafından gerçekleştirilen sözlü tarih çalışmaları kapsamında oluşturulan Belleklerdeki İstanbul projesinin İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı’nın destekleriyle sanal ortama taşınıyor olmasının gurur verici olduğuna değinen İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı Genel Sekreteri Yılmaz Kurt, “Karmaşık ve zengin bir kültürel karşılaşma ve dönüşüm alanı olan kentimize ilişkin tanıklıklardan oluşan Belleklerdeki İstanbul projesi, son elli yılda İstanbul'da değişen seslerin, renklerin, mekânların ve insanların izini sürüyor. Kültürel mirasımızın en önemli bileşenlerini gözler önüne seren bu tanıklıkların web ortamına aktarılmasının gelecek nesiller için bulunmaz bir referans oluşturacağına inanıyoruz” dedi.
Tarih Vakfı Projeler Koordinatörü Dr. Gürel Tüzün de, “Tarih Vakfı Bilgi-Belge Merkezi’nde bulunan çok zengin sözlü tarih arşivinin Belleklerdeki İstanbul projesi kapsamında web ortamına taşınmasının hem bu arşivin Internet aracılığıyla çok daha geniş kitlelerin erişimine açılması hem de gelecek kuşaklara aktarılması bakımından büyük önem taşıdığını” söyledi.
Çok partili döneme geçişten, toplu şiddet olaylarına kadar geniş bir çerçeve
'Belleklerdeki İstanbul' projesi kapsamında hazırlanan web sitesinde İstanbul’u içeren yaşam öyküleri yer alıyor; anlatılar İstanbul’un kültürel, toplumsal, ekonomik ve mekânsal boyutlarını yansıtan temalar altında kullanıcıyla paylaşılıyor.
Yaşam anlatılarının her birinde, çok genel anlamda Türkiye’nin, dar anlamda da İstanbul’un son 60-70 yılda gerçekleşen toplumsal, siyasal, kültürel ve ekonomik dönüşüm/değişim süreçlerinin; çok partili yaşama geçiş, ekonominin serbestleşmesi ve dışa açılması, köylerden kentlere, yoğunlaşan ve hızlanan göç, azınlıkların yoğun göçlerine neden oluşturan toplu şiddet olayları, hızlı bir kentleşme ve geniş ölçekli kentsel imar hareketlerinin izini sürmek mümkün.
Proje sırasında Tarih Vakfı’nın daha önce gerçekleştirdiği sözlü tarih çalışmalarından yaklaşık 800 kayıt sayısal ortama aktarılarak deşifre edildi. Taranan bu kayıtlardan, içerisinde İstanbul anlatısı bulunan 150 banttan 475 video klip hazırlanarak web sitesine yerleştirildi.
Belleklerdeki İstanbul web sitesine www.belleklerdekiistanbul.org adresinden ulaşmak mümkün. Web sitesinin İngilizcesi ise www.istanbulreminiscences.org adresinde yer alıyor. Proje kapsamında oluşturulan görsel-işitsel arşiv aynı zamanda Tarih Vakfı Bilgi-Belge Merkezi’nde kullanıcılara açık olacak.