Mersin Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Öğretim
Üyesi Yrd. Doç. Dr. Tolga Ünlü ve
Akdeniz Kent Araştırmaları Merkezi’nden Uzman Tülin Selvi
Ünlü’nün birlikte hazırladıkları “İstasyon’dan Fenere Mersin /
Mersin from Railway Station to the Lighthouse” kitabı, Mersin
Ticaret Odası tarafından 'Mersin Kitapları Dizisi'nin
ilk kitabı olarak yayınlandı. Kitap, Mersinli koleksiyoner Ali Murat
Merzeci’nin zengin Mersin kartpostalları arşivinden yola çıkılarak
hazırlandı.
Yrd. Doç. Dr. Tolga Ünlü ve Uzman Tülin Selvi Ünlü tarafından uzun zamandır
sürdürülen kent tarihi çalışmalarının görsel malzemeler, haritalar ve yapıların
üç boyutlu canlandırmaları ile buluştuğu ve Türkçe-İngilizce olarak hazırlanan
kitap, Mersin’in yakın geçmişine keyifli bir yolculuk sağlıyor. Çalışma,
Mersinliler başta olmak üzere, kenti merak eden pek çok kişi için Mersin
fotoğrafının ve zihinlerdeki silik silüetin bir parça daha netleştirilmesine
katkı sağlıyor.
Kitapta, kentin ondokuzuncu yüzyıl sonunda beliren ve yirminci yüzyıl
ortalarına kadar da koruduğu kentsel yerleşik alan sınırları esas alınıyor. Söz
konusu zaman dilimi Doğu Akdeniz’de yerini alan Mersin’in ticaret ve liman kenti
kimliğini oluşturduğu dönemi işaret ederken, ticari etkinliğin ve yeni yaşam
kültürünün izlerini taşıyan iskeleler-deniz-kent ilişkisinin somut olarak
görüldüğü, istasyon ile deniz feneri arasındaki alan da fiziksel sınırları
çiziyor.
Çalışmada, çeşitli değişimler geçirmiş olmakla birlikte
kentin tarihi ve ticari merkezi olarak geçmişin izlerinin sürebileceği söz
konusu yerleşik alan sınırları içinde bir gezi rotası çizilmiş. Mersin’in
yüzelli-ikiyüz yıllık genç tarihine, büyüklerinin anlattıkları ve kendi
yaşadıklarıyla birebir tanık olan Mersinliler ya da Mersin’i hiç bilmeyen ve
merak edenler için, ellerinde bu kitapla gezebilecekleri bir güzergah
belirlenmeye çalışılmış.
Kentte çizilen gezi rotasında, biri doğuda diğeri batıda iki yapı belirleyici
olmuş. Bu yapılar, kitaba ismini veren istasyon ve fener. Kentin yakın
geçmişine bakıldığında, hanları, dükkanları, depoları, otelleri, camileri,
kiliseleri, evleri ile oldukça canlı bir ticaret ve renkli bir kentli yaşam
biçiminin kendini gösterdiği kentsel alanın tam da bu iki nokta arasında
yaşandığı anlaşılıyor. İstasyon, kente girişi tanımlarken, Müftü Deresi’nin
denizle birleştiği noktadaki tarihi deniz feneri ise kentin bitişini haber
veriyor.
Kentin gelişim çizgisinden yola çıkarak bir anlatım kurgusu oluşturan
'İstasyon’dan Fener’e Mersin / Mersin from Railway Station to the Lighthouse'
kitabı, bu iki nokta arasında farklı özellikler gösteren kent parçaları
tanımlıyor. Böylece, geziye, bir anlamda kentin girişi olan istasyondan
başlanıyor, ardından, kentin en eski ve önemli caddelerinden biri olan Uray
Caddesi boyunca devam ediliyor. Kentin belirgin karakteristik özellikler
gösteren parçaları, kentsel gelişimin toplumsal tarihle ilişkisi, Osmanlı
modernleşmesinden Türk modernleşmesine değişen yaşam biçimi ve kentsel çevrenin
etkileşimi birlikte aktarılıyor.
Kentin mekansal gelişimini toplumsal tarihle ilişki içinde aktarma çabası,
kartpostallar ve güncel fotoğraflarla güçlü ve somut bir anlatım sağlıyor.
Kitabın yakaladığı bu anlatım dili, kentin yakın geçmişine ilişkin önemli
anlamlar taşıyan, “Yoğurt Pazarı”, “Aşıklar Parkı”, “Millet Bahçesi”, “Tüccar
Kulübü” “Kışla Caddesi” ya da “Gümrük Meydanı” gibi yapı, sokak ya da yerleri
ortak yaşam kültürünün birer öğesi olarak kayda geçiriyor. Kitapta ayrıca,
kentin ortak geçmişinde simgeleşen söz konusu yapı, sokak, meydan vb.
kullanımlardan günümüze ulaşmayanların üç boyutlu canlandırmalarına ve kent
içinde bulundukları konuma da yer veriliyor.
İstasyon’dan Fenere Mersin / Mersin from Railway Station to the
Lighthouse
Basım tarihi : Mart 2009 Dili: Türkçe-İngilizce Sayfa Sayısı:
xxiv+309 Basım Yeri: Başak Ofset / Mersin Yayınlayan: Mersin Ticaret ve
Sanayi Odası