Dünyaca ünlü İznik çinileri, mimari uygulamalarda kullanıma elverişli olması nedeniyle sadece Türkiye’de değil, çok sayıda ülkede de günlük yaşamın ayrılmaz bir parçası haline geldi.
İznik’te çiniciliği yeniden canlandırmak için kurulan Çinicilik Eğitim ve Öğretim Vakfı’nın çalışmaları sayesinde, Osmanlı döneminde özellikle saray ve türbelerin duvarlarını süsleyen ve turkuaz rengiyle ünü yayılan İznik çinisi, teknik ve görünüm itibarıyla dünya müzelerinde yer almaya başladı. Vakıf Müdürü Atıl Ersan, İznik’in Roma ve Bizans seramikleri ile Selçuk ve Osmanlı İmparatorluğu dönemlerinde kuars çinileriyle ünlü önemli bir kültür merkezi olarak kabul edildiğini söyledi. Türk el sanatlarının en önemli dallarından biri olan ve Türkiye dışında da tanınan çiniciliğin, İznik’te 15. yüzyılda başladığını kaydeden Atıl Ersan, dünya seramik literatürünün zirvesi sayılan İznik çini sanatını 400 yıl sonra yeniden üretme başarısına eriştiklerini anlattı. Ersan, İznik çinilerinin yüzde 85 kuars (yarı değerli taş) içeriğinden dolayı son derece sağlam bir yapıya sahip olduğunu dile getirerek, bu özelliğin çinilerin mimari uygulamalar ve iç mekanların yanı sıra dış cephelerde de kullanılmasına imkan sağladığını kaydetti. İznik çinilerinin gizem ve hayranlık uyandırmasının, seramik literatüründe teknolojik olarak başarılması çok zor olarak tanımlanan hamur, astar ve sırdan oluşan üç kuars tabakasının bileşiminden kaynaklandığını ifade eden Ersan, şöyle konuştu: “Kullanılan renkler, yarı değerli taşların renklerinden etkilenmiştir. Örneğin, mercanın kırmızısı, malaşit veya firuzenin yeşili gibi. Çinilerdeki geometrik örgülü düzenlemeler gökyüzü, semavi kurallarla fert arasındaki ilişkinin, kozmik düşüncenin yansımasıdır. Kitabeler ve yazılar genellikle İslam düşüncesi ve felsefesini yansıtır. İznik çinilerinin yalnız pano olarak değil, aynı zamanda mimari uygulamalarda kullanılıyor olması, tüm dünyada yeniden keşfedilmesini sağlamıştır. İznik çinileri, artık birçok eski ve yeni binaların dekorasyonunda kullanılmaktadır.’’Atıl Ersan, Japonya’daki Tokyo Camii ve Türkmenistan’daki Aşkabad Türk Camisi gibi yapıların süslemelerinde İznik çinilerinin kullanıldığına işaret ederek, bugüne kadar aralarında Kanada, Fransa, ABD, Bahreyn, Suudi Arabistan, İngiltere, Kazakistan, Türkmenistan ve Japonya’nın bulunduğu birçok ülkeye çini ihraç ettiklerini vurguladı.