17 Ağustos ve 12 Kasım depremlerinde kaldıkları ev yıkılan veya oturulamaz derecede hasar gören, ancak kiracı oldukları için kalıcı konutlardan hak sahibi olamayan depremzedeler, konut sorunlarını çözmek için el ele verdi. Dört yıldır prefabrik konutlarda yaşayan ve devletin 'Çıkın artık prefabriklerden' diye baskı yaptığı binlerce evsiz depremzede, imece usulüyle kendi evlerini yapmak için harekete geçti. Kooperatif kuran depremzedeler, kadın-erkek, çoluk-çocuk demir, tuğla taşıyıp, duvar örüp, harç kararak yuvalarını inşa edecek.
Aynı acıları yaşadılar
Depremin dördüncü yılında kalıcı konutların büyük çoğunluğu tamamlandı. Ancak depremde yıkılan ve ağır hasar gören yaklaşık 100 bin konutun yerine toplam 41 bin konut yapıldı. Çünkü depremde birden fazla konutu yıkılanlara tek konut hakkı tanındı. Fazla olan konutlarda kiracılar oturuyordu. Kiracılar da kalıcı konutlar için hak sahibi yapılmadı.
Onlar da, felakette yakınlarını yitirmiş, acılar çekmiş, işsiz kalmış ve eski yaşamlarından daha kötü koşullara mahkûm olmuşlardı. Üstelik depremden sonra konut kiraları da olağanüstü artmıştı. Kiracı depremzedeler dört yıldır prefabriklerde yaşam mücadelesi veriyor. Üstelik devlet prefabrikleri satma kararı alınca, birkaç aydır onları yaşadıkları yerlerden çıkarmak için baskı yapıyor, elektriğini, suyunu kesiyor.
Bu nedenlerle harekete geçen depremzedeler, kooperatif kurmak için harekete geçti. İlk kooperatif, Düzce'de Evsiz Depremzedeler Dayanışma ve Yapı Kooperatifi adı altında kuruldu.
Binlerce üyesi var
Kooperatife, Türkiye genelinde herhangi bir evi olmayan tüm depremzedeler katılabiliyor. Barınma sorunu yaşayan binlerce depremzede için başlatılan kampanya yeni bir umut oldu.
Düzce'de kooperatife 2 bin 500 kişi üye oldu. İzmit'te ise kurulma aşamasında olan kooperatifin üye adaylarının sayısı 1360'a ulaştı.
Gelir düzeyi çok düşük olan depremzedelerin oluşturduğu kooperatiflerin en önemli dayanağı, devletin kalıcı konut yapmak için kamulaştırdığı ve altyapısını tamamladığı elinde fazladan kalan alanlar. İzmit ve Düzce'de kalıcı konut alanlarının yakınlarında bu şekilde altyapısı tamamlanmış ve konut yapılmamış yaklaşık 500 dönüm alan bulunuyor.
Evsiz depremzedeler, bu alanların afetzedeler olarak kendilerine verilmesini talep ediyor. Mitingler yaptılar, imza kampanyaları ile 32 bin imza topladılar. Ankara'ya giderek Bayındırlık Bakanlığı yetkilileriyle görüştüler. Ancak henüz yetkililerden olumlu bir yanıt alamadılar. Oysa afetlerle ilgili 7269 sayılı kanunun 31. maddesi, bu tür arazilerin afetzedelere rayiç bedel üzerinde satılabileceği ve devredilebileceğini öngörüyor.
Şenol: Yasal hakkımız
Düzce Depremzedeler Derneği Başkanı Ayşegül Şenol, sadece yasal haklarının peşinde olduklarını söyledi. Şenol, "Yasaya göre bu arsalar afetzedelere verilebilir. Düzce'de altyapısı hazır 320 dönüm arsa var. Afet Geçirmiş İl Statüsü üzerinden faizsiz ve en az 15 yılda geri ödemeli, toplu konut kredisi sağlanırsa kendi evlerimizi emeğimizle ucuza yaparız" dedi.
Bekirpaşa Depremzedeler Derneği Başkanı Nurcan Taşpınar da, İzmit'teki konut alanlarında 180 dönüm arazi olduğunu belirtti.
İmece usulü
Kooperatifin özelliklerinden biri de depremzedelerin, konutların inşaatına katkı sağlaması. Müteahhitlik yöntemiyle yapılmayacak olan kooperatifin üyeleri haftada bir gün inşaatlarda çalışacak.
Üyeler, tuğla, demir, kum taşımak gibi işlerin yanı sıra öğrendikçe daha farklı işler de yapacak. Böylece işçiye ödenecek paradan tasarruf sağlanacak. Ayrıca devlet müteahhide para ödemeyeceği için konutlar daha ucuza mal olacak. Evler en fazla üç katlı olacak.