Kapsamlı bir onarım ve restorasyona ihtiyacı olan İstanbul’daki Kapalı Çarşı, New York Times gazetesinde haber oldu. Çarşı esnafının yangın ve deprem kaygılarının yanı sıra yabancı turistlerin izlenimlerinin de aktarıldığı haberde restorasyon çalışmalarının 100 milyon dolara mal olacağının hesaplandığına dikkat çekildi. Gazeteye konuşan Fatih Belediye Başkanı Mustafa Demir, "Bu, Türkiye’deki en büyük restorasyon projesidir. Bu kadar paramız yok" şeklinde konuştu.
NYT, Susanne Güsten imzasıyla yayımlanan geniş haberine başlarken yağmur yağdığında Kapalı Çarşı’nın çatısından su aktığını, bunun da esnafı kaygılandırdığını kaydetti. Çarşıda halı satan Osman Varlı’nın "Gerçekten kaygılanıyorum", "Direkler fazla dayanamaz" ifadelerini aktaran gazeteye göre, Kapalı Çarşı Derneği Başkanı Hasan Fırat, çarşının, çözülmesi gereken en acil sorununun çatı olmakla birlikte başka sorunların da bulunduğunu belirterek "Çatıdan temellere, elektrik sistemden çevre sorunlarına kadar, buranın acil onarıma ihtiyacı var" şeklinde konuştu. Haberde şöyle denildi:
"Osmanlı Sultanı Fatih Mehmet tarafından 1461’de inşa edilen İstanbul’un Kapalı Çarşı’yı, çoğu günlerde 300 bin, hareketli günlerde ise yarım milyon civarında insan ziyaret ediyor. 25 bine yakın insan da hayatını kazanıyor, Ermeni antikalardan turistler için incik boncuğa kadar ürün satan 3 bin 600 dükkanın bulunduğu çarşıda. 39 bin metre karelik çatışı altında kendi postane, cami, polis karakolu ve yangın birimi var."
Buna karşın "bakım ve onarıma gelince bu kent içindeki kentten sorumlusu olan yok" diyen ABD’li gazeteye konuşan Fatih Belediye Başkanı Mustafa Demir, "Evet, bu dünyaca ünlü bir kültürel hazine ama aynı zamanda birçok bireyin özel mülkiyetidir ve ortak sorunların çözümü için örgütsel bir yapı yok" diye konuştu.
ABD’li gazete, çarşının, tapuları çoğu nesillerce ellerinde tutan 2 bin 500 kadar dükkan sahibine ait olduğuna dikkat çektiği haberinde Fırat’a dayanarak sahiplerin çoğunun dernek üyesi olsa da para toplamak ve kontrat yapmak için yasal yetkilerinin olmadığının da altını çizdi. Çarşıda yoğun elektrik kullanımına da işaret edildiği haberde her tarafta elektrik telleri olsa da yeterli güç olmadığı belirtildikten sonra Alman turisti İngrid Schütz’ün, "Bu halılar hızlı ateş alır ve acil bir durumda insanları buradan çıkarmak zor olur" sözleri de aktarıldı.
Buna karşın yabancı turistlerin genel olarak rahat göründüğü, güvenlik kaygılarının renkli çarşıya ziyaretlerini gölgelemesine izin vermedikleri yorumu yapılırken Türk yetkililerine deprem ekipmanı satmak için İstanbul’da bulunan Norveçli danışman Anders Thomassen "Sürekli deprem kaygısı içinde olamayız" dedi.
Ancak halı satıcısı Osman Varlı’nın olası bir depremden kaygılı olduğunu söylerken, "Evet korkuyorum. Burası hiç sağlam değil" ifadesini kullandı.
Restorasyon 100 milyon dolara mal olacak
New York Times, Kapalı Çarşı’nın restorasyonunun 100 milyon dolara mal olacağını tahmin edildiğine dikkat çektikten sonra Fatih Belediye Başkanı Mustafa Demir’in "Bu Türkiye’nin en büyük restorasyon projesidir. Bizde yok böyle bir para" sözlerini de yansıttı. Mustafa Demir, çarşının onarımı için kamu kaynaklarının kullanılamayacağını, maliyetinin dükkan sahiplerinin karşılaması gerektiğini söylerken parlamentoya sunulan ve bu yıl içerisinde geçmesi beklenen yasa tasarısına dikkat çekti.
NYT, söz konusu tasarıyla çarşının para toplama yetkisi olan modern bir yönetim yapısına kavuşmasının öngörüldüğünü anlattığı haberinde "Çarşının kalabalık dar sokaklarında tüccarlar, çarşıyı kurtarmak için ortalama olarak 30 bin dolar olarak tahmin edilen bir ödeme durumunda kalma olasılığından pek rahatsız gibi görünmüyorlar" dedikten sonra halı tüccarı Emin Sarı’nın "Benim için değer" değerlendirmesine dikkat çekti. Gazete, haberini, onarım çalışmalarının yakında başlayacağı umudunu dile getiren Osman Varlı’nın, "Şimdiden çok geç bile. Zaman tükenmek üzere" sözleriyle noktaladı. (ANKA)