Olimpiyatların İstanbul’da gerçekleşmesi için yoğun çaba harcayan hükümetin Birleşmiş Milletler (BM) Habitat III Konferansı evsahipliği başvurusunu çekmesine uzmanlar tepkili. TMMOB Mimarlar Odası Başkanı Eyüp Muhcu kararı, “Başvuru geri çekildi. Çünkü bu organizasyon kentsel yağmanın engellenmesini sağlıyor” diye yorumladı.
Yüzbin kişi katılmıştı
Başbakan 2020 Olimpiyatlarına evsahipliği yapacak ülkenin açıklanmasından önce bir konuşma yapmak üzere Arjantin’e gitmeye hazırlanırken, Türkiye’nin 2016 Habitat III (BM Konut ve Sürdürülebilir Kentsel Kalkınma) Konferansı için yaptığı evsahipliği başvurusu artık yürürlükte değil. 20 yılda bir yapılan Habitat Konferanslarının ikincisi 1996’da İstanbul’da gerçekleşmiş, konferansa yaklaşık 100 bin kişi katılmıştı. Üçüncü konferansın da İstanbul’da olması için Türkiye’nin yaptığı başvuru 6 Aralık 2012’de BM Genel Kurulu’nda kabul edilmişti.
Aynı zamanda BM-Habitat Yerel Yönetimler Danışma Komitesi (UNACLA) Başkanı olan İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Başkanı Kadir Topbaş da Habitat III’ün İstanbul’da yapılmasının önemini çeşitli defalar dile getirmişti.
Kamuoyundan gizlendi
Taraf Gazetesi'nden Tuğba Tekerek'in haberine göre, BM-Habitat’ın yaptığı açıklamada, Türkiye “Maalesef evsahipliği teklifini çekme kararı aldı. Konuyla ilgili hiç bir neden bildirmedi.” denildi.
Başvurunun çekilmesinin Gezi eylemleriyle ilgili olup olmadığı yönünde soru işaretleri oluşurken Dışişleri, Orman ve Çevre Bakanlıklarıyla, İBB konuyla ilgili soruları yanıtsız bıraktı.
TMMOB Mimarlar Odası Başkanı Eyüp Muhcu ise şu değerlendirmeyi yaptı: “Haberin üstü kapatılıyor, kamuoyundan gizleniyor. Bu organizasyonun Türkiye’de yapılması için olağanüstü bir çaba gösteriliyordu. Bu gayet yerinde bir çabaydı. Ancak kentsel talanın da tartışılacağı bu konferansta hükümet yıpranacağını düşündüğü için başvurusunu geri çekmiş olmalı.”
Muhcu sözlerini şöyle sürdürdü: “Habitat, insan yerleşimlerinin tartışıldığı son derece önemli bir organizasyon. Burada kamu kurumları, sivil toplum kuruluşları (STK), meslek örgütleri verilerini ortaya koyuyor, örnek yerleşimler ödüllendirilirken kent suçları, ranta dayalı kararlar teşhir ediliyor. Devlet ve toplumun bilgi alışverişinde bulunabildiği bir ortam oluyor. Ancak, hükümet olimpiyat gibi organizasyonları rant amaçlı kullanmak için yoğun çaba sarfedereken Habitat gibi organizasyonlara başvurusunu geri çekiyor. Çünkü bu organizasyonlar kentsel yağmanın engellenmesine imkân veriyor.”
Gezi etkisi
Mimar Korhan Gümüş ise hükümetin Habitat başvurusunu çekmesini Habitat’a STK’ların bağımsız şekilde katılabilmesine bağladı. Gümüş şunları söyledi:
“İstanbul’un Habitat II evsahipliği devlet-STK işbirliğinde bir dönüm noktasıydı. Ama bu unutuldu. Gördüler ki, STK’ların bağımsız olması, STK’larla işbirliği merkeziyetçi hükümet için iyi bir şey değil. STK’lar Gezi’de hükümetin kentsel süreçlere nasıl baktığını ortaya koyarak yıpranmasını sağladı.”