Son günlerde basında çıkan haberlerde asfalt yolların cam karıştırılarak üretilmesiyle ilgili çeşitli iddialar yeralmaktadır. Amerika ve Avrupa'da yüzyıllardır kullanılan ve uzun yıllar bakım gerektirmeden hizmet verebilen, denenmiş "Beton Yol" dururken Asfalt ve Cam karışımı çeşitli iddialarla ön plana çıkarılmaya çalışılmakta, yarım asırlık yanlışa devam edilmektedir.
Ülkemizde tüm yolların köstebek yuvasına dönmesi, son yıllarda yapılan duble yolların kış bile geçirmeden bozulması, sürekli devam eden yol yapım onarım çalışmaları, yol bozulmaları sonucunda meydana gelen, can ve mal kaybına yol açan kazalarla edindiğimiz acı tecrübeler, yanlış ulaşım politikaları izlediğimizin birer kanıtıdır. Üstünlükleriyle tüm Dünyada ön plana çıkan ve karayolu ağlarında yaygın olarak kullanılan beton yolların yerine, her yıl çok büyük bakım masrafı yaptığımız asfalt yolları çeşitli karışımlarla yeniden sunmak büyük hatadır. Beton yolların hala ülkemizde ciddi olarak uygulanmıyor olması ülkemiz insanı ve ekonomisi için büyük kayıptır. Amerika'da 100 yılı, Avrupa'da ise 75 yılı aşkın süredir kullanılan beton yollar, Türkiye'de az sayıdaki bazı kentiçi ve köy yolu çalışmaları dışında ne yazık ki bugüne kadar değerlendirilmemiştir. Beton yol oranı, Avrupa ülkelerinde yüzde 15, ABD ve Kanada'da karayolları içerisinde yüzde 30, bazı ülkelerin otoyollarında ise yüzde 70'dir. Beton yollar bir çok açıdan üstünlüğe sahiptir. Bugüne kadar yapılan araştırmalar da bunu kanıtlamaktadır. Beton yolların en başta gelen üstünlükleri uzun hizmet ömrü, üstün dayanıklılığı ve uzun süre bakım gerektirmemesidir.
Beton Yolların Üstünlükleri
Beton Yolların Yapısal Ömrü Fazladır
Beton kaplamanın sınanmış en önemli üstünlüğü uzun hizmet ömrü ve üstün dayanıklılığıdır. Örneğin A.B.D'de eyalet karayolu performansları yıllar içerisinde izlenerek kaydedilen bir araştırmada, beton yolların servis ömürleri (tamire ihtiyaç gösterme süresi) eyaletler bazında 20-25 yıl civarında olurken asfalt yollarda 6-14 yıl olmaktadır. Başka bir araştırmaya göre de beton yolun beklenen ömrü 34 yıldır, asfalt yolun ise tam yarısı, 17 yıldır. Bu araştırma aynı zamanda asfaltın küçük bakımlarının her 3-5 yılda bir, rehabilitasyonunun da 17'nci yılda olduğunu, öte yandan betonun ilk küçük bakımının 12'nci yıldan, yüzeyinin yeniden düzeltilmesinin ise 18'inci yıldan sonra yapıldığını ortaya koymaktadır.
% 100 Yerli Malzeme ile Yapılır
Beton yollar, Türkiye'nin kendi kaynaklarından ve düşük maliyetlerle yapabileceği bugüne kadar pek dikkate almadığı bir karayolu seçeneğidir. Bugün Türkiye'nin dört bir yanına dağılmış 39 çimento fabrikası ve 490 adet beton tesisi bulunmasına rağmen, asfalt (bitüm) temin edilen yalnızca 5 adet rafineri bulunmaktadır. Kullanılan asfaltın önemli bir kısmı ise ithal edilmektedir. Sınırlı ekonomik kaynaklarını verimli ve israf etmeden kullanmak durumunda olan ülkemizde, yol yapımıyla ilgili herkesin çözüm olarak beton yol yapımını dikkate almak zorundadır.
İlk Yapım Maliyeti Yüksek Değildir
Yaptığımız bir araştırmada ülkemizde beton yol yapım maliyetinin daha ucuz olduğu da ortaya çıkmıştır. İlk yapım maliyetleri karşılaştırmasına göre, asfalt yolun kilometre maliyeti 2004 yılı verilerine göre 436 - 622 milyar lira arasında değişmektedir. Yolun beton yol olarak inşa edilmesi halinde ise kilometre maliyetleri 369 - 570 milyar lira arasında değişmektedir. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'nın kriterlerine göre yapılan bu maliyet hesapları beton yolun asfalt yola göre yüzde 20 - 30 arasında daha ucuz olacağını göstermektedir.
Beton Yollar, Asfalt Yollara Göre Daha Az Mevsimsel Hasara Uğrarlar
Betonun dayanıklılığının en çok önem kazandığı mevsim ilkbahardır. AASHTO - Amerikan Devlet Karayolu ve Taşımacılık İdareleri Birliği tarafından Kanada'da yapılan bir araştırmaya göre, asfalt yolların yüzde 61'i bahar koşullarında bozulmaktadır. Oysa aynı koşullarda beton bozulma oranı sadece yüzde 5.5'tir
Beton Yolların Taşıma Gücü Yüksektir
Beton yol, üzerine gelen yükleri asfalta göre çok daha geniş bir alana yayarak, taban zemine iletir. Yani taşıma gücü taban zeminine bağlı değildir. Bu nedenle, beton yol zayıf taban zeminleri üstünde asfalt yollara göre daha iyi sonuçlar vermekte, dayanma bakımından her türlü etkiye karşı koyacak şekilde hazırlanabilmektedir.
Beton Yollar Her Mevsimde ve Her Koşulda Yapılabilir
Asfalt uygulaması düşük sıcaklıkta ve yağışlı havalarda yapılamadığından, yapım ve onarım mevsimi kısadır. Beton yol uygulaması ise asfaltın aksine ıslak zemin de dahil olmak üzere, hemen her iklim koşulunda yapılır. Asfalt kaplamalar belirli bir sıcaklıkta dökülmesi ve silindirle sıkıştırılması gerekmektedir. Beton kaplamalar ise vibratörlerle sıkıştırmakta olup, ısı kaybı gibi bir sorun sözkonusu değildir.
Beton Yol Doğal ve Kentsel Çevreye Zarar Vermez
Asfalt kaplamaların yapım ve uygulama aşamalarında, petrol türevi malzeme olan bitümün ısıtma ve agreganın kurutma işlemlerinin bulunması nedeniyle bir ölçüde çevre kirliliğine yol açmaktadır. Asfalt yollarda bağlayıcı olarak kullanılan asfalt malzemesi, bünyesinde çeşitli uçucu maddeler içermekte ve bu uçucu maddelerin zamanla kaybolması sonucunda, kaplamada "yaşlanma" adı verilen bir tür gevrekleşme ve eskime görülmektedir. Bu yaşlanma ile niteliklerinin ve özelliklerinin büyük bir kısmını kaybeden asfalt kaplamalar ayrıca benzin, motorin, fuel oil, yağ, tuz gibi maddelerin yol üzerinde dökülmesi ile de kimyasal yapılarında değişmeler gösterir. Kaplamalar olumsuz yönlerde değişmesine yol açan bu durum, çok kere yol güvenliği açısından da büyük tehlikelere ve çevre kirliliğine yol açacak boyutlara ulaşmaktadır. Beton yolların bağlayıcı maddesi çimento ise herhangi bir uçucu madde içermemektedir. Bu nedenle beton yol için yaşlanma, gevrekleşme söz konusu değildir.
Beton Yollarda Daha Kısa Durma Mesafesi Sağlar
Beton kaplamaların kayma sürtünme katsayıları yüksektir ( Kayma dirençlidir). Beton yolun boyuna sürtünme katsayısı 0.70, enine sürtünme katsayısı ise 0.65 civarındadır. Yol yüzeyi düzgün olduğundan yağış suları kolay akar ve yüzey çabuk kurur. Sürücülerin güvenliği düşünülürse, beton yolun yapısı daha da önem kazanır. Asfaltta oluşan tümsekler ve çukurlar yağışlı havalarda fazladan su tutar. Bu da su kızağı tehlikesi için büyükbir potansiyel oluşturur. Ayrıca, biriken sular soğuk havalarda don yapabilir.
Beton Yol Akaryakıt Tasarrufu Sağlar
Ağır araçlar, asfalt yollarda beton yollara göre daha fazla deformasyona neden olurlar. Kaplamadaki bu deformasyon, taşıt enerjisinin bir kısmını emer. Bu nedenle, esnek kaplamalarda sürüş için daha fazla enerjiye bu nedenle daha fazla yakıt tüketimine ihtiyaç vardır.
Beton Yollar Gece Görüşünü Kolaylaştırır
Beton yollar doğal olarak açık renklidir ve araçlardan veya sokak lambalardan gelen ışıkları, koyu asfalt kaplamalara göre daha az emerler. Böylece gece görüyşü artar. Islak ohlduğu zaman bile tehlikeli far ışığı yansımalarına sebep olmaz. Bu konu trafik güvenliğ açısından önemlidir