İtalyan sanatçı Mario Ritzi, 16 Eylül’de başlayacak 9. Uluslararası İstanbul Bienali’ne Beyoğlu’nda ayakkabıcılık yapan bir baba-oğulun hikayesini anlattığı filmle katılıyor. Sanatçı, ayakkabı atölyesinin her şeyiyle minyatür bir İstanbul örneği olduğunu söylüyor.
9. Uluslararası İstanbul Bienali sanatçılarından Mario Ritzi, küçük bir ayakkabı atölyesinde çalışan baba ve oğlun hayatını konu alan 1 saat 23 dakikalık bir filmle çıkıyor sanatseverlerin karşısına. Beyoğlu’nun dar sokaklarından birine yerleşmiş, belki her gün bakıp geçtiğimiz; ama çoğu zaman hiç farkına varmadığımız bu atölye, sanatçıya göre minyatür bir İstanbul aslında. Bienal süresince Tophane’deki Antrepo No: 5’te sergilenecek olan video, sabırsızlananlar için 15 Eylül Perşembe günü saat 16.30’da Beyoğlu Sineması’nda gösterilecek.
Şehrin kimliğini, şehirde yaşayan bir sesten dinlemek gerektiğini söyleyen Ritzi, modern ile geleneksel arasında sıkışmış İstanbul’u aynı sıkışmadan muzdarip zanaatkârlara anlattırmak istemiş. Adres sormak için girdiği bir ayakkabıcıda aradığını bulunca, tarif edilen adrese artık gerek kalmadığını söyleyerek projesini onlarla paylaşmış. Bu iki kişilik atölyeye rastlamayı büyük bir şans olarak gören Ritzi, “Küçük bir mekânda kocaman bir dünyaları var. Modern ve geleneksel, birlikte düşe kalka yol alırken farklı yaklaşım ve değerleri saygıdan ödün vermeden paylaşıyorlar. Şehri bir küçük atölyede görebiliyorsunuz. İstanbul’un kimliği zaten tam da bu: Karşıtlıkların doğal birlikteliği.” diyor.
Prag, Tirana, Sydney gibi birçok bienale katılan ve Avrupa’nın önemli müze ve galerilerinde eserleri bulunan İtalyan sanatçı Ritzi, çalışmalarında farklı insanlar ve dünyalarla bire-bir ilişkiye geçerek araştırmalar yapıyor. İzleyicilerin projeye dahil olan insanlar ve topluluklarla yakınlaşmasını sağlayan bu çalışma yöntemi, ona göre çok gerekli. Sanatçının her şeyden önce bir aracı olduğunu düşünen Ritzi, “Çokkültürlü toplumları seviyorum. Farklı değer ve bakışlar beni meraklandırıyor. Başka bir kültüre, başka bir bakışa, başka bir deneyime ulaşıyorum. Oda karanlık diye korkup kaçmak, tehlikeli bulmak yerine kapıyı açıp düğmeyi aramak benim işim. Bilmezsek tehlikeli deriz, bilmeli, konuşmalı, paylaşmalıyız.” diyor.
Terzi ve berber arayarak yola çıkan ve bir ayakkabıcıda karar kılan Ritzi, gerçekle kurguyu bir araya getirdiği videosunu seyredenlere bir şeyler katmak istiyor. “Bu, bir cümle bile olabilir.” diyen sanatçı, “İzleyenler, bir ayakkabının yapılışına şahit olacak; ama belgesel tadından ziyade gerçek ve kurgunun kardeşliği düşecek perdeye.” diye uyarıyor sanatseverleri.
“İstanbul’u İstanbul olduğu için seviyorum”
Beş yıl önce bir turist olarak geldiği İstanbul’u çok değişmiş bulan sanatçı, büyük binaların, alışveriş merkezlerinin arttığını fark etmiş ilk olarak. Zanaatkârların kaybolmaya yüz tutması, modern topluma bir adım daha yaklaşılması biraz ürkütmüş onu. “İstanbul’u seviyorum, çünkü o İstanbul.” diyen Ritzi, İstanbul’u bir Avrupa kenti gibi görse de onun, Paris ve Londra gibi tekdüze olmadığını söylüyor: “Küçük evlerin, tarihi çağrıştıran öğelerin modernizmin arasında her köşede karşıma çıkması beni büyülüyor, tam da bu kimliği anlatan bir çalışma planlamıştım, İstanbul’u İstanbul yapan noktaları aramıştım ve buldum. İnsanlar, İstanbullular. Güzel, yeni, gösterişli, modern, çağdaş sıfatları değildi aradığım.”