“Taksim Yayalaştırma Projesi”, “Gezi Parkı’na AVM”, “Atatürk Kültür Merkezi” ile tartışmaların ve protesto gösterilerinin odağında olan İstanbul’un en önemli meydanlarından Taksim Meydanı yeniden tartışmaların merkezinde. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş’ın twitter hesabından Taksim Meydanı ile ilgili yapılacak yeni düzenleme ile ilgili görselleri paylaşması üzerine, gözler bir kez daha “Taksim”e çevrildi. Önce bu tartışma sosyal medyada ortaya çıktı. Soysal medya kullanıcıları yeni meydanı beğenenler ve beğenmeyenler olarak ikiye ayrıldı.
Peki mimarlar bu konuda ne düşünüyor? İpek Akpınar ile Korhan Gümüş, Topbaş’ın twitter hesabından paylaştığı “Yeni Taksim”i değerlendirdi.
Akpınar: Demokratik, katılımcı bir süreçle oluşturulmamış
Akpınar, Başkan Topbaş’ın Gezi olaylarının ardından açıklama yaparak, “otobüs duraklarını değiştirirken bile halka soracağım” yönündeki açıklamasına vurgu yaparak, yeni düzenlemenin demokratik ve katılımcı bir süreçle oluşturulmadığını belirtti. Akpınar, “Başkan, tepeden inme, kapalı kapılar arkasında gerçekleştirilmiş imajlardan oluşan bir takım verileri bizle paylaşıyor. ‘Burada proje, plan nerede?’, ‘katılımcılık ruhu bunun neresinde?’ diye insan sormadan edemiyor” dedi.
"Bu bir proje değil"
Akpınar, paylaşılan görsellerin bir proje olmadığını ifade ederek, uslüp olarak, “gazetelerin arka sayfalarındaki reklamlardan öteye gitmediğini” düşündüğünü söyledi. Akpınar’ın yeni meydan ile ilgili düşünceleri:
"1970’lerden kalan bu trafik çözme süreci yeniden hortlatılıyor"
“Planını, kesitini, senaryosunu merak ediyorum. Nasıl bir uzmanlar ekibi tarafından hazırlanmış? Kuruldan geçmiş midir? Daha önce de 5 tünel önerilmişti ve mahkeme sürecinde iptal edilmişti. Tekrar tünel görüyoruz. 1970’lerden kalan bu trafik çözme süreci yeniden hortlatılıyor. Buralarda batma çıkma tüneller yapılmasının, hayati yönden sakıncalı olduğu bu kadar belli iken, söz konusu tünellerde bir can kaybı da meydana gelmişken, yeniden bir tünel öneriliyor. Burada yeraltındaki kotta örneğin metroda, otobüs alanlarında ayrı bir yaşam alanı var. Bütün bunların üzerine, botanik bahçesi gibi, sadece saksı içinde mi bitki yetiştirmekten mi ibaret bir senaryo düşünülüyor? En düşündürücü olan da bu kadar tartışmalı bir alanın projesini daha demokratik ve şeffaf şeklinde görme hakkına sahibiz diye düşünüyorum”.
Korhan Gümüş: “Taksim'de bir daha konser, gösteri olmayacak mı?”
Mimar Korhan Gümüş ise bu yeni düzenlemenin “peyzaj düzenlemesi” olmadığını belirterek, Taksim Meydanı’nın “meydan” işlevinin kaybettirildiğini ifade etti. Mimar Gümüş, meydanın parka çevrilmeye çalışıldığını kaydederek, bu durumun “oldu bitti”ye getirilmek istendiğinin altını çizdi. Gümüş, “Taksim'de bir daha konser, gösteri olmayacak mı?” diye sorarak, işlev değişikliğinin radikal bir karar olduğunu dile getirdi. Gümüş, “Kadir Topbaş, ‘bir durağın yerini bile değiştirsem, artık halka soracağım’ demişti. Duraklar için çok önemsemiyorum, kendisi karar verebilir. Ama bir meydanın park mı, meydan mı olacağına bir çalışma ile karar verilsin, müzakere edilsin. Paldır küldür yapılmasın” dedi.
"Bu kadar devasa bir alanda yerinde durabilecek mi?”
Topbaş’ın paylaştığı görsellerde, yerlerdeki döşemeye dikkat çeken Korhan Gümüş, “İstiklal'i bir türlü yaptıramayan Sayın Topbaş, bu işin üstesinden nasıl gelecek? Projenin kesitlerini, malzemeleri iyi etüd etmek gerekli. Meydanın her tarafı İstiklal'deki gibi granit karolarla kaplanmış. Bu taşların yerinde durması için üzerinden toma, çöp kamyonu, polis aracı falan geçmemesi lazım. Anıtın etrafındaki diktörtgen yapıştırma taşlar tamam, durur da diğerleri, geniş olanlar bu kadar devasa bir alanda yerinde durabilecek mi?” diye sordu.
"Ağaçlar betonun üzerinde nasıl duracak?"
Mimar Gümüş, yeni meydanda dikkatini çeken noktaları şöyle sıraladı:
1. Görüntülerde mevcut Henri Prost'un tasarımı düzenlemeler, balüstradlar gözükmüyor. Acaba bu önemli kültür mirası örneği olan düzenlemeyi yıkıyorlar mı? Malum, Osmanlı döneminden, 6. Daire'nin yaptırdığı Belediye Bahçesi'nin mermer girişi, vazoları bir gecede yok edilmişti.
2. Yaya köprüsü ne oluyor? Bu konuda bir proje var mı? (Meraktan sormuyorum, park ortadan koparılmış durumda.)
3. Ağaçlar betonunun üzerinde nasıl olacak? Ayakta durabilmeleri, kökleri için bir metrelik kümbetler mi yapılacak?
4. Elmadağı kavşağında yayaların tünel rampasıyla cadde arasındaki betondan yürüdüğü ve bariyerlerin söküldüğü görülüyor. Demek ki servis yolunu ve caddeyi geçmek için bir yaya geçidi olacak. Trafik sinyalizasyonu konmamış. Granit kaplama üzerinden otobüsler geçebilecek mi?
5. Gezi'dekileri kesmeye kalkıştıktan sonra meydanın ortasına koru gibi ağaç dikmek şart mı? Burada konser, toplu gösteri yapılmayacak mı?
6. Zannedersem ilk defa proje çalışılmış. Peki eski proje ihalesi ne oldu? İBB bizim adımıza ödediği parayı geri aldı mı?
7. Projenin kurul onayı var mı?