17 Ağustos felaketinin verdiği dersler kentsel dönüşümün gerekliliğini ortaya koymuştu. Ancak 11 yıldır kentsel dönüşüm projesi kapsamında güvenlik bir eve yerleşen tek bir kişi bile yok
Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı (JICA) ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin birlikte hazırladığı deprem senaryosunda İstanbul’da 10 ilçede 50-60 bin binanın yıkılacağı öngörülüyor. Yani bu binaların acil olarak yıkılıp yeniden yapılması ya da güçlendirilmesi gerekiyor. Ancak Marmara Depremi’nin 11’inci yılında sadece altı ilçede veri oluşturmak için binalar incelemesi yapılabildi. Öte yandan sadece pilot bölge olarak belirlenen Zeytinburnu Sümer Mahallesi için kentsel dönüşüm çalışması başlatılabildi. Küçükçekmece Kayabaşı’ndeki konutların yapımına başlandı ancak şimdilik İstanbul’da depreme karşı güvensiz evlerinden yapılan güvenli konuta taşınan hiç kimse yok.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve JICA çalışması kapsamında büyüklükleri 6.9, 7.4, 7.5 ve 7.7 olan depremlerin, mahalle bazında tüm alt ve üstyapılarda meydana getireceği olası hasar miktarları belirlendi.
40 milyar dolar zarar
2000 yılı verilerine göre yaklaşık 725 bin bina, 3 milyon 40 bin hane ve yaklaşık 9 milyon gece nüfusuna tekabül eden durumda 7.5 veya 7.7 büyüklüğü civarında bir deprem olursa, 50-60 bin civarında ağır hasarlı bina, 500-600 bin civarında evsiz aile, 70-90 bin civarında ölü, 135 bin ağır yaralı olacak. Yaklaşık 40 milyar dolar maddi kayıp yaşanacak.
Büyükşehir Belediyesi’nin yaptırdığı araştırmalara göre İstanbul kıyılarında oluşması olası en büyük dalga yüksekliği 5.56 metre. Tsunami dalgasının kıyılara erişme zamanı sekiz dakika, kıyılarda ilerleme mesafesi ise 150 metreden az olarak hesaplandı.
Tehlikedeki 10 ilçe
Depreme dayanıklılığı ölçmek için öncelikli olarak belirlenen Avcılar, Küçükçekmece, Fatih, Fatih ile birleştirilen Eminönü, Bakırköy, Bayrampaşa, Adalar, Beyoğlu, Zeytinburnu ve Bahçelievler olmak üzere 10 riskli ilçede bina taraması yapılarak deprem dönüşümüne esas teşkil edecek veri toplama çalışması başlatıldı. ODTÜ, İTÜ ve Yıldız Teknik Üniversitesi öğretim üyelerinin önerisiyle belirlenen yöntemle kademeli bir değerlendirmeye tabi tutulan bina taramaları altı ilçede tamamlandı. Çalışmaya göre, altı ilçede toplam 146 bin 987 binadan 42 bin 500’ünün riskli olduğu tespit edildi.
Güngören tehlikede
Çalışmada 9 bin 538 binadan 7 bin 300’ü (yüzde 77) riskli tespit edilen Güngören ilçesi en riskli ilçe çıkarken, 20 bin 424 binadan 15 bini (yüzde 73) riskli olarak tespit edilen Bahçelievler ise ikinci yüksek riskli ilçe oldu. Tarama çalışması yapılan ilçeler arasında risk sıralamasında 19 bin 973 binadan 6 bin 150’si (yüzde 31) riskli tespit edilen Bayrampaşa üçüncü, 53 bin 138 binanın 9 bini (yüzde 17) riskli tespit edilen Küçükçekmece dördüncü, 16 bin 30 binadan 2 bin 300’ü (yüzde 14) riskli tespit edilen Zeytinburnu beşinci, 27 bin 884 binadan 2 bin 750’si (yüzde 10) riskli görülen Fatih ise altıncı sırada yer aldı.
Dört ilçe daha incelenecek
Tarama çalışmaları önümüzdeki dönemde Esenler, Bağcılar, Beyoğlu ve Fatih ile birleştirilen Eminönü’nde yapılacak.
Depreme yönelik yapılan dönüşüm çalışmaları kapsamında ilk deprem odaklı kentsel dönüşüm çalışması Zeytinburnu Sümer Mahallesi’nde başladı.
Deprem beklerse...
Geçen yıl temeli atılan ve 171 bin metrekarelik konut ile 46 bin 500 metrekarelik dükkân alanını kapsayan projede toplam 1280 konut ve işyeri yapılacak. Kat karşılığı anlaşma modeli benimsenerek başlatılan projede iç bahçeler, spor tesisleri, çocuk oyun alanları ve kapalı otopark yer alacak. Kentsel dönüşümün ilk etabında 642 daire, 22 işyeri tamamlanacak. Küçükçekme’de Kayabaşı’nda da 60 bin konut yapılacak. Bu konutların ilk etabı 2 yıl, tamamı ise üç yılda bitecek.
Hastaneler onarılamadı
İstanbul Valiliği ise dün geçen yıllarda depreme karşı alınan tedbirler konusunda kapsamlı bir açıklama yapmadı. İstanbul’da çok sayıda okulun güçlendirme ya da yıkılıp yeniden yapımı tamamlandı. Ancak halen onarım bekleyen onlarca okul var. Viyadük ve köprülerin onarımı için çalışmalar sürüyor. Depreme karşı hazırlık konusunda tablonun en karanlık yönü ise; Hastaneler. Türkiye’nin dört bir yanından insanların geldiği Çapa Tıp Fakültesi Hastanesi ve Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi’nin depreme karşı güvenli olmadığını incelemeler ortaya koydu ve buralarda bir çalışma yok.
İBB 1 milyar 19 milyon lira harcadı
17 Ağustos 1999’daki büyük depremin yıldönümü yaklaşırken, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin kendisini olası bir depreme karşı hazırlamak için başlattığı çalışmalar kapsamında bugüne kadar 1 milyar 19 milyon TL harcadığı belirtildi.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin verilerine göre kenti deprem riskine hazırlamak için yapılan çalışmalar ve harcamalar şöyle:
* Deprem dönüşümü için 439.39 milyon TL harcandı. İtfaiye araçları için 230 milyon TL, Afet Koordinasyon Merkezi (AKOM) için 54 milyon TL, Avrupa ve Anadolu yakası mikrobölgeleme rapor ve haritaları, deprem tehlike ve tsunami tehlike haritaları için 52 milyon TL, acil durum haberleşmesi için 14,6 milyon TL ve diğer çalışmalarla birlikte 1 milyar 19 milyon TL harcama yapıldı.
İki yakada afet deposu oluşturuldu
* İstanbul’un iki yakasında birer afet deposu oluşturuldu. 2 bin 500 adet acil sağlık seti hazırlandı. Sokaklara 4 bin 450 yangın musluğu konuldu, günde 20 bin kişiye iki çeşit yemek verebilecek seyyar mutfak, günde 250 bin kişiye yemek çıkabilecek lojistik merkez oluşturuldu. Ayrıca doğalgaz kesildiğinde LPG’yle bir hafta çalışabilecek üç büyük ekmek üretim tesisi kuruldu.
Yüzer hastaneler hazır
* Çalışmalar kapsamında bugüne kadar 71 helikopter pisti yapıldı, feribotların yüzer hastane olarak hizmet vermesi planlandı, ayrıca seyyar hastane kurulması çalışmaları da sürdürülüyor. Ayrıca Türkiye’de bir ilk olan ve 6 bin metrekare olacak doğal afet eğitim parkının temeli de atılacak.
* Maliyeti 35 milyon TL olacak parkta 200 kişilik planeteryum, ilk yardım deneyim bölümü, duman deneyim odası, yangın söndürme deneyim bölümü ve üç boyutlu görüntü bölümü olacak.
* İl genelinde 1/1000 ve 1/5000 ölçekli faydan sıvılaşmaya, su baskınından zemin sınıflamasına kadar 15 farklı harita hazırlandı. Yangın risk haritası, tsunami tehlike haritası tamamlandı. Büyükşehir Belediyesi, afet anında acil durum haberleşmesi için 14.6 milyon TL harcayarak 9 olan deprem izleme ve kayıt istasyon sayısını 18’e çıkardı. Başbakanlık, valilik, belediye birimleri ve Kandilli Rasathanesi arasında 119 telefonlu uydu haberleşme şebekesi kurdu ve haberleşmenin yedekliğini sağlamak için de 195 kilometrelik fiber optik ağı oluşturdu. Deprem hazırlıkları için Dünya Bankası’ndan alınan 322 milyon 150 bin dolar krediden 26 milyon 549 bin doları itfaiye araç alımına, 71 milyon 904 bin doları köprü ve viyadük güçlendirmesine, 40 milyon doları da mikrobölgeleme haritalarına olmak üzere toplam 138 milyon 453 bin dolar harcandı.
* İBB, afet anında acil durum haberleşmesi için 14.6 milyon TL harcayarak 9 olan deprem izleme ve kayıt istasyon sayısını 18’e çıkardı. Başbakanlık, valilik, belediye birimleri ve Kandilli Rasathanesi arasında 119 telefonlu uydu haberleşme şebekesi kurdu ve haberleşmenin yedekliğini sağlamak için de 195 kilometrelik fiber optik ağı oluşturdu. (Radikal)