2 yıla yakın zamandır devam eden kentsel dönüşüm sürecini değerlendiren Erkanlı Grup Yönetim Kurulu Başkanı Rıza Hüseyin Erkanlı, bu kadar büyük bir hedef ve zorlu sürecin özel sektör olmadan başarılamayacağını belirten Erkanlı; özel sektörün bu işte aktif olabilmesi için ya değer artışı, ya da bir miktar emsal artışı yöntemiyle kar etmesi gerektiğini savundu. Erkanlı, “Kat malikleri ve arsa sahiplerinin de elindeki imkan veya mevcudun ne olduğunu iyi bilmesi gerekir. Elbette bu süreçte bir rant oluşacak. Şükürler olsun, İstanbul kendi rantını oluşturuyor ve kendi kaynağını yaratabiliyor. Önemli olan bu rantı kat malikleriyle, hak sahipleriyle hakkaniyet ölçüsünde paylaşmak ve bu rantın kentin dokusuna zarar vermeyecek şekilde kontrol altına alınabilmesidir” dedi.
En büyük sıkıntı emsal
Kentsel dönüşüm sürecindeki en büyük sıkıntılardan birisinin yaşanan emsal karmaşası olduğunu belirten, ancak bununla birlikte kentsel dönüşümün sadece emsal artışıyla sınırlı bir süreç olmadığına da işaret eden Erkanlı, “Gereğinden fazla yoğunluk vererek kenti öldürmek değil kastım. Kentsel dönüşüm mekansal, ekonomik, toplumsal yönleri olan çok boyutlu bir süreç olup, yaşanabilir insana değer veren marka kentler oluşması içinde ciddi bir fırsattır” diye konuştu.
Erkanlı, Bakanlığın kendi ilan ettiği alanlar dışında kat maliklerinin ve yatırımcıların da bu tip alanları oluşturup bakanlığa riskli alan başvurusu yapabildiğini anımsatarak, tıkanmanın kaynağını ise şöyle açıkladı:
"Bu durumda Bakanlar Kurulu kararıyla riskli alan ilan edilmekte ve emsal çalışmaları bu süreçten sonra başlamaktadır. İşte tıkanma bu noktada oluşmaktadır. Bir sitenin bu şekilde dönüşüm yapması için site yönetimi, çeşitli yatırımcı mütahhit firmalardan teklif almaktadırlar. Müteahhit firmalar, kendi bakış açılarına göre emsal tekliflerinde bulunmaktadırlar. Bazı firmalar bir alana 2, bazıları 2,5, bazıları 3 ve kimi ciddi olmayan firmalar bu emsallerin de üzerinde bir emsal de teklif edebilmektedirler. Bu süreçler hem kat maliklerini, hem de ciddi müteahhit gayrimekul şirketlerini çok zorlamakta; zaman kayıpları ve belirsizlikler oluşturmaktadır”.
İnşaat firmaları dönüşüme girmekte tereddüt yaşıyor
Bu nedenle inşaat firmalarının dönüşüme girmede tereddüt yaşadığını anlatan Erkanlı, kat maliklerinin de en yüksek değeri almayı istediği için bu süreci suistimal eden kişi veya firmaların eline düştüğünü söyledi.
Sorunları ve tıkanıklığı aşmak için Erkanlı'nın önerileri ise şöyle:
“Acil olarak üst ölçekli master planlar yapılarak, bölgesel yoğunluk ve emsaller netleştirilmelidir. Bir site dönüşecekse, riskli alan oluşacaksa, örneğin emsalinin 2,5 olduğunu hem yatırımcı hem kat maliki bilmeli ve teklifleri buna göre oluşturulmalı ve sadece mütehhitin yeterliliğine, yapılacak projenin tasarım ve kalitesine kafa yormalıdır. Bu tip çalışmalar bazı belediyelerde uygulanmakta, parsel birleşmesi sonucu ekstra imar hakları verilmekte ve dönüşümün önü açılmaktadır. Ancak bu uygulama şehir ölçeğinde hızlı bir şekilde tamamanmalıdır.
Aynı zamanda master planlarla kentsel dönüşümle nasıl bir kent oluşturmak istediğimizi, dönüşüm süreci sonucunda oluşacak kentin 20 yıl sonraki halini görerek yatırımcılar ve hak sahipleri yönlendirilmelidir. Eğer bu yapılmazsa belli bir süre sonra dönüşüm süreçleri tıkanır, beton demir olarak sağlam binaların olduğu ama yoğunluğun arttığı, yeşil alanların azaldığı üst üste binmiş ve değer yitirmiş bir şehirle karşılaşabiliriz”.
Siyasi risk endişesi
Kentsel dönüşümün ilerleyen yıllarda karşılaşacağı önemli risklerden birinin de siyasi risk olduğuna işaret eden Erkanlı, “Kat malikleri bu iki yıla yakın süreçte dönüşümün gerekliliğini anladılar ve psikolojik olarak da 2 yıl önceye göre daha hazır durumdalar. Önümüzde seçim yılları var. Hangi iktidar gelirse gelsin, bu sürece sahip çıkmalı ve insanımızın canına mal olacak bu süreci popilist yaklaşımlara kurban etmemelidir. İnsanımızın daha iyi konutlarda, daha iyi olanaklara sahip kentlerde oturması sağlanmalıdır. Yasanın can alıcı noktası, maliklerin 2/3 oranıyla anlaşma maddesini değiştirmemelidir” diye konuştu.